Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 5

[Engelbertus Matthias Engelberts]

ENGELBERTS (Engelbertus Matthias), zoon van den voorgaande, werd den 3^den December 1731 te Noordlaren in de provincie Groningen geboren, alwaar zijn vader destijds predikant was. Tot hetzelfde ambt opgeleid, studeerde en promoveerde hij te Leiden, werd den 6^den Februarij 1754 proponent bij de classis van Leiden en Rijnland, den 19^den Augustus 1755 te Kolhorn beroepen, den 25^sten Januarij 1756 bevestigd, en van daar beroepen naar Hoorn, waar hij den 21^sten Augustus 1763 zijne dienst begon. Als Hoogleeraar te Harderwijk en te Amsterdam beroepen zijnde, bedankte hij voor beide aanbiedingen, verkreeg in 1797 zijn emeritaat en overleed te Hoorn den 26^sten Maart 1807. Tijdens zijne dienst te Hoorn deelde hij in de gebeurtenissen des tijds, werd in 1787 met zijnen ambtgenoot Schad om patriottische gevoelens ontzet, doch op het voorlezen eener schriftelijke verklaring van den predikstoel in zijne dienst door de Oranjegezinden hersteld. Er bestaat van hem eene geschilderde afbeelding ten voeten uit, vervaardigd door Jacobus Buys, die bij zijn kleinzoon den Kolonel der Artillerie J.M. Engelberts te Breda bewaard wordt; alsmede eene afbeelding van hem, een borststuk van ter zijde te zien, door Adriaan de Lelie geschilderd, thans bewaard bij den Heer W.J.M. Engelberts, Directeur van 's Rijks Museum te Amsterdam. Ook in prent is zijne afbeelding gebragt door R. Vinkeles naar het schilderij van J. Buys.

Engelberts was allereerst een zeer verdienstelijk letterkundige, wiens pen door vaderlandsliefde bestuurd werd, en wiens levendige stijl eene gunstige uitzondering maakte bij het diep verval onzer letterkunde op het laatst der achttiende eeuw. Hij schreef:

Bespiegelingen over de vier Getijden des jaars, Amsterdam, 1769, 8^o. 3^de druk aldaar 1775. 8^o.

Verdediging van de eer der Hollandsche Natie, Amst. 1763. 8^o. tweede veel vermeerderde druk aldaar 1776. 8^o.

De Aloude Staat en Geschiedenissen der Vereenigde Nederlanden, Amst. 1784-1799, 4 deelen 8^o. m. pl. en kaart.

Behalve door deze werken verrijkte hij onze letterkunde met het deel dat hij had in de zamenstelling en uitgave der Bijvoegsels en Aanmerkingen op de Vaderlandsche Historie van J. Wagenaar (Amst. 1790-1796 8^o.) en ook in de bijeenbrenging der Bijvoegsels en Aanmerkingen, bestaande in noodige naleezingen op genoemd werk van Wagenaar (Amst. 1797, 8^o.); voorts bezorgde hij eene nieuwe uitgave van Brandt's Leven van Michiel Adriaansz. de Ruyter, Amst. 1794. 5 deelen, en eene vertaling van Cornelius Nepos, het leven der beroemde Veldheeren, Amst. 1796. 8^o.

Maar Engelberts bezat ook eene groote neiging voor de beeldende kunsten; door van Kampen was het reeds opgemerkt dat hij de schilder- en teekenkunst beoefende en zelf eenige platen voor zijnen Aloude Staat geteekend heeft. De Heer Kramm heeft dat in onze dagen bevestigd, nader in het licht gesteld en ook medegedeeld dat Engelberts de etskunst beoefende, en bij voorkeur teekende landschappen met jagten, kudden rundvee of schapen, meestal met zwart krijt en Oostindische inkt opgewasschen, die hij met groote vaardigheid en meesterlijk bewerkte. Zijn fraai kabinet van schilderijen van de oude school werd, na zijn overlijden, in 1808 te Amsterdam verkocht en bragt eene aanzienlijke som op. Het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, de Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen te Haarlem en van de Nederlandsche Letterkunde te Leiden benoemden Engelberts tot lid. Hij liet een zoon na, die volgt.

Zie Vaderl. Hist. ten vervolg op J. Wagenaar, D. I. bl. II, D. XXI. bl. 89; Arrenberg, Nuamreg. van Ned. Boek.; van Kampen, Geschied. der Nederl. Lett. en Wetensch. D. II. bl. 535, D. III. bl. 223; Collot d'Escury, Holl. Roem, D. IV. St. I. bl. 89; Glasius, Godgel. Nederl. D. I. bl. 417, 418; Cat. van de Bibl. der Maatsch. van Ned. Lett. te Leid. D. I. bl. 327, D. II. bl. 40, 78; Muller, Cat. van Portr. bl 78; de Navorscher, D. V. bl. 63, 225, Bijbl. bl. C, D. VII bl. 141, 142; Kramm, Lev. en Werk. der Kunstsch.