Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Anthonius Driessen]

DRIESSEN (Anthonius) werd in 1684 te Sittard geboren, studeerde te 's Hertogenbosch, te Franeker en te Leiden. Proponent zijnde, werd hij predikant te Eisden in 1704, te Maastricht in 1709 en te Utrecht in 1711, waar hij den 1^sten Februarij van dat jaar werd bevestigd. Hij werd in Mei 1717 tot Hoogleeraar in de Godgeleerdheid te Groningen beroepen, en aanvaardde den 6^den Junij daaraanvolgende zijn professoraat, met eene Oratie de philadelphia; tevens zag hij zich in hetzelfde jaar tot academie-prediker aangesteld, en overleed te Groningen, op vier en zestig jarigen leeftijd, den 11^den November 1748, wordende in de Academie-kerk begraven. Zijne beide zonen volgen.

Er zijn voorzeker weinige geleerden wier leven zoo onrustig daar heen gegaan is als dat van Driessen. 's Mans al te groote ijver voor kerkelijke regtzinnigheid, en zijn pligtbe-

sef om voor hare instandhouding te waken, waren daarvan de oorzaak. Van daar zijne twisten met de Hoogleeraren Wittichius, Wilhelmius en van den Honert, zijne aanvallen tegen de Hoogleeraren Lampe, Cremeren Venema, en zijnen strijd met de predikanten van Thuynen en Hartman. De kerkelijke geschiedenis van die dagen vermeldt zijn naam op schier elke bladzijde, en wij zouden ruimschoots gelegenheid hebben om hem van twistgierigheid te beschuldigen, ware het niet dat het ook gemeld wordt, dat Driessen naar inwendige overtuiging sprak, en het een heiligen pligt achtte, het rijk der waarheid uit te breiden, en al wat, in zijn oog, daarmede niet overeenkwam, onvermoeid te bestrijden. 's Mans schriften, waarvan wij de voornaamsten zullen opnoemen, zijn de getuigen van zijne geleerdheid niet alleen, maar ook van zijne onvermoeide werkzaamheid. Wij bejammeren het met anderen dat zijne werken, hoeveel schranderheid en kennis daarin ook wordt ten toon gespreid, zoo weinig nut voor de wetenschap hebben opgeleverd, en niet anders schijnen gediend te hebben, dan om bittere vijandschap aan te kweeken, in plaats van liefde en godsdienstzin te bevorderen. Van allen is ons de tijd en plaats van uitgave niet bekend. Zij zijn getiteld:

Epistola ad virum plur. vener. et Clar. T.H.v.d. Honert qua petitur solutio quarumdam difficultatum.

Dissertatio Clar. Wittichii disputationi opposita etc.

Responsionum Wittichianarum refutatio etc.

Evangelische Zedekunde, of verhandeling van de christelijke deugden, Utr. 1716, 8^o.

In Apocalypsin, Traj. 1717, 4^o.

De principiis et legibus theologiae emblematicae, allegoriae typicae et propheticae, Traj. 1717, 4^o.

Alloquium alterum ad lectorum orthodoxum, rei gestae narrationem vindicans adversus repraesentationem Cl. Honertsii alterum.

Responsio ad vindicationem G.V.

Responsio ad J. Wittichii alloquium ad lectorem philosophum

Alloquium ad ecclesiam Belgicam.

Over de wonderwerken van Jezus Christus, Utr. 1717, 4^o.

Over de openbaringen van Johannes, Leid. 1718, 4^o.

Inweijing Rede over de broederlijke Liefde, Gron. 1718, 4^o.

Rede in de Vergadering van de Staten van Stad en Lande, ter gelegenheid van den Jaarlijkschen Land-dag den 23^sten Februarij 1719. (uit 1 Cor. XII:25, 26.) Gron. 1719, 4^o.

Ontwerp over 't aangenomen gevoelen der Kerk en dat van Prof. Roëll, betreffende de eeuwige geboorte des Zoons uit den Vader, met de wederzijtze redenen opgesteld op 't verzoek van 't Hoogw. Christelijk Synode van Stad en Lande, Gron. 1719, 4^o.

Tegenberigt van Anthonius Driessen ter verijdeling eenige verdichte vertellingen, door welke de Heeren van den

Honert en Wittichius zijn gedrag trachten verdacht te maken; ook ter wederlegging van dat onwaerachtig uitstrooisel dat hij het gevoelen van den Heer Prof. Roëll in eene openbare kerkrede zoude hebben verdedigd. Gron. 1719, 4^o.

Berigt van Anthonius Driessen gegeven aan den Nederlandschen lezer, Gron. 1719, 8^o.

Theologiae naturalis delineatio. Gron. 1719, 4^o.

Orator Evangelicus, Gron. 1721, 4^o.

Meditationes in Genesios IX capita priora et ejusdem alia Gron. 1721-1733, 4^o. 3 tomi.

Over de profetie van Daniel, Gron. 1722, 4^o.

Het Zaligmakende Geloof tegen de verbastering van het Gereformeerd Geloof, Gron. 1722, 4^o. (tegen van Thynen).

Ad Catechesin Heidelbergense. Gron. 1724, 4^o.

Gratia victrix etc. Gron. 1725, 4^o.

Lumen et doctrina conscientiae per S. Scripturam illustratae pseudophilosophiae nostri et praeteriti temporis oppositae, Gron. 1728, 8^o.

Over de algemeene genade, Gron. 1728, 8^o.

Homo vetus et novus redactus in formam systematis practici, vel theologia mystica, pseudomisticae qualicumque oposita. Gron. 1728, 4^o.

Vindiciae locorum in Evangelio secundum Johannem, filii Dei naturalem ex patre nativitatem et Spiritus S. naturalem a Patre Filioque processionem directe docentium.

Vindiciae locorum, filii Dei generationem divinam unam modo eamque naturalem etc. adserentium, Gron. 1732, 4^o.

Jezus nascens, patiens, moriens, resurgens, in coelum adscendens etc. Gron. 1732, 4^o.

Leer der bijzondere Genade, Gron. 1732, 4^o.

Dissertatio de veris causis et auxilii interpretandi linguam hebraicam biblicam.

Examen sententiae, an in essentia divina sint tria entia, unum increatum et infinitum, duo creata et finita, Gron. 1733 4^o.

Hypotheses Arminianizantes H. Venemae detectae et refutatae, Gron. 1733, 4^o.

Divina auctoritas Codicis Novi Testamenta vindicata, Gron. 1733. 4^o.

Over het Hooglied van Salomon. Gron. 1733. 8^o.

Dissertatio de Vindicis Justitiae Divinae et satisfactionis J.C. necessitate, opposita disputationibus B.S. Cremeri etc. Gron. 1734. 4^o.

Brief van A. Driessen aan de Hoog Eerw. Christel. Synodus van Stad en Lande, den 10^den Mei 1734, wegens de dwaalende Gevoelens die thans inbreuk doen tegen de Grondleer der Geref. Kerk, Gron. 1734, 4^o.

Sapientia hujus mundi, Gron. 1734. 4^o.

Over Psalm CI, Gron. 1735, 4^o.

Dilucidatio analytica libri Jobi, Gron. 1737. 4^o.

Tractatus de Revelationibus, Gron. 1737. 4^o.

Oude en nieuwe Mensch, of zamenstel der Godgeleerdheid Gron. 1738. 4^o.

De ketterij der Apostolische eeuw in het ware licht gesteld, Gron. 1739, 8^o.

De gevaarlijke voorspraak, voor het, bij Neêrlands Kerke veroordeelde Quietistisch Boekje, Eenzame Ziels-Meditatiën enz. aangewezen, in Aanmerkingen over eenige Predicatiën van den Prof. C. van Velsen, benevens de blindheid en onleerzaamheid der Briefschrijvers, voor het laatst aangewezen enz. Gron. 1740, 8^o.

Eerste eenvoudige Grondbeginsels, gehaalt uit de eigen natuur van Godsdienst en Burgerstaat, volgens welke de Deductie der Friesche Doopsgezinden en de schriften voor en tegen dezelve, ook de Predicatiën van J. Stinstra over Joh. XXIII vs. 36, in opzigt van de Wijsheid des Godsdienst konnen beredeneert worden. Gron. 1741, 8^o.

Vraagstuk voorgesteld aan de Protestantsche Kerk over zekere wijze van Goddelijke Openbaring, vergezelt met warelijk mirakuleuse omstandigheden, Gron. 1743, 4^o.

Andermalig berigt ter opheldering van 't vraagstuk enz. Gron. 1743, 4^o.

Eerste en tweede vertoog over 't wezentlijke der gezigten, verrukkingen enz. van Christina Poniatovia, Gron. 1743, 4^o.

Zie de Jongh, Naaml. der Pred. van het Geld. Synod. bl. 291; Boekz. der gel. wereld, 1717. a. bl. 140, 244, 377, 719, b. bl. 529, 1748. b. bl. 566-688; van Abkoude, Naamreg. van Ned. Boek. D. I. St. I. III. V. VI; Ferwerda, Naaml. van Boek. D. I. St. I. bl. 146, 147; Dezelfde, Cat. Univ. D. I. St. II. bl. 291-293; Arrenberg, Naamreg. van Ned Boek.; Saxe, Onom. lit. T. VI. p. 692; Brucherus, Gedenkb. van Stad en Lande, bl. 23, 322; Ypey, Geschied. der Krist. kerk in de 18de eeuw. D. VII. bl. 142, 144, 274-280, 287, 305, 351-361, 371-376, 453, D. VIII. bl. 52, 53, 204, 205, 367, 368, 390, 605; Ypey en Dermout, Geschied. der Ned. Herv. Kerk. D. III. bl. 205, 221, 224, 249, Aant. bl 88, 89, 102, 103; van Kampen, Geschied. der Ned. Lett. D. II. bl. 292, 293, Kist en Royaards, Arch. voor Kerk. Geschied. D. VIII. bl. 420; Cat. van de Bibl. der Maatsch. van Ned. Letterk. te Leid. D. II. bl. 75, 162; Glasius, Godgel. Nederl. D. I. bl. 384-390; Muller, Cat. van Godgel. Werk. bl. 103, Supplem. bl. 66.