Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Dirk VII]

DIRK VII, de laatste Graaf van Holland van dien naam, was de oudste zoon van Graaf Floris III en Ada van Schotland, en volgde zijn vader in het bewind dezer landen ten jare 1190 op, toen deze in het Oosten overleden was. Na het kinderloos overlijden van Filips, Graaf van Vlaanderen, ontstonden er geschillen over de opvolging, en Dirk trachtte zich van de spanning en verwarring, daaruit ontstaan, te bedienen, om zich van de leenroerigheid van Vlaanderen te ontslaan. Te vergeefs drong hij bij Keizer Hendrik VI aan, om Zeeland bewester Schelde voortaan onmiddelijk van hem in leen te ontvangen, doch verwierf van hem de tolheffing te Geervliet, waaruit men wil dat de eerstvolgende oorlog met Vlaanderen ontspoten is. Toen in 1194 zijn broeder Willem uit het Oosten was teruggekeerd, ontstond er tusschen de beide broeders spoedig verschil, en Willem vlugtte naar West-Friesland, waar hij de Drechterlanders tegen zijnen broeder in opstand bragt. Toen Dirk gereed stond de vijandelijkheden van Willem te straffen, had den inval der Vlamingers in Zeeland plaats. Hij verdeelde hierop zijne strijdkrachten, trok met een deel krijgsknechten naar Walcheren, terwijl zijne dappere gemalin Adelheid van Kleef, aan het hoofd van 4000 mannen, Willem te gemoet trok, en hem in 1195 bij Alk-

maar versloeg, welke blijde mare Graaf Dirk ter oore kwam, nadat hij, na een allerhevigst gevecht op Walcheren, Graaf Boudewijn van Vlaanderen geslagen en genoodzaakt had Zeeland te ontruimen. Door tusschenkomst van Ada van Schotland werd den zoen tusschen Dirk en Willem getroffen, terwijl Dirk in 1198 in Drechterland viel, en het op eene vreeselijke wijze verwoestte. Toen de Utrechtsche Bisschop Boudewijn II daarop gestorven was, poogde Dirk zijn oom Dirk, den domproost, op diens zetel te verheffen. Hierin niet slagende, ontstond er tusschen den Graaf en den aangestelden Bisschop Dirk van der Aare, eenen bloedigen oorlog, in welken Graaf Dirk na eenig voordeel behaald te hebben in 1202 bij Heusden door den vijand overvallen, geslagen en gevangen naar Leuven gevoerd werd, van waar hij niet dan tegen een groot losgeld ontslagen werd, en kort daarop den 4^den November 1203 te Dordrecht overleed, slechts eene dochter, Ada genaamd, achterlatende. Zijne af beelding ziet het licht.

Dirk VII vereenigde in zich moed en dapperheid, ridderlijke geaardheid, maar ook ontembare heerschzucht, die de bron geweest is van vele rampen die het land, gedurende zijn leven niet alleen, maar ook na zijnen dood overkwamen. De waarheid vordert evenwel te erkennen, dat zijne strijdhaftige gemalin de oorzaak was der vele burgertwisten, die het land onder zijne regering, en later onder die van Ada en Willem I, zoo hevig beroerden. Op zijn sterf bed scheen hij het te voorzien, welke tijden er onder de regering zijner dochter komen zouden, doch de dood overviel hem, eer hij de zaak harer voogdijschap geregeld had.

Zie Melis Stoke, Rijm-Kronijk B. II. bl. 447-457; Oude Holl. Div. Chron. veertiende Div. c 3, 7; van Leeuwen, Alouds Holl. Hist. bl. 1367; Hoogstraten, Woordenb.; van Hemert, Levensbeschr. der Holl. Graven. bl. 126-133; (Loosjes) Charakterk. der Vaderl. gesckied. D. I. bl. 233-240; Kok, Vaderl. Woordenb.; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. II. bl. 274-276, 279, 280, 282, 283, 290-299; van Wyn, Bijv. en Aanm. op Wagenaar, D. II. bl. 90, 97, 98; Nalezingen, bl. 131; van Kampen, Vaderl. Karakterk. D. I. bl. 95; Arend, Algem. geschied. des Vaderl. D. II. St. I. bl. 182-191; van der Chys, de Munten van Holl. en Zeel., bl. 69-72; Muller, Cat. van Portrett., bl. 1, 305.