Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Dirk VI]

DIRK VI, Graaf van Holland, oudste zoon van Floris II Graaf van Holland, en van Petronella, ook Geertruid genaamd, dochter van Dirk, Hertog van Opper-Lotharingen. De dood van zijnen vader was oorzaak dat zijne moeder de regering aanvaardde gedurende zijne minderjarigheid. Niet eerder dan in het jaar 1132 aanvaardde hij de teugels van het bewind, toen de West-Friezen, die hem hulde weigerden, hem noodzaakten de wapens op te vatten. Hij versloeg hen, maar bragt hen niet tot onderwerping. Een twist met zijn broeder Floris, bijgenaamd de zwarte, veroorzaakte nieuwen strijd, die niet dan door tusschenkomst van anderen geëindigd werd. Na den dood van dien broeder, trok hij aan het hoofd van eene talrijke legermagt naar de heerlijkheden van de Heeren van Arnsberg en van Cuyk, die door hem te vuur en te zwaard werden verwoest. Dirk deed hierop in 1139 eene bedevaart naar het Heilige Land, en verwierf van Paus Innocentius II onaf hankelijkheid van de Utrechtsche kerk, voor de abdijen van Egmond en Rijnsburg, en werden dezen het bijzonder eigendom van den pauselijken Stoel. Teruggekeerd, geraakte hij in 1143 in oorlog met den Utrechtschen Bisschop Herbert, daar Keizer Koenraad III de Utrechtsche kerk hersteld had in het bezit van Oostergoo en Westergoo; doch gereed om de stad Utrecht stormenderhand in te nemen, komt de kerkvoogd ongewapend, maar in plegtgewaad aan het hoofd zijner geestelijkheid, en bedreigt den Graaf met den vloek der kerk, zoo hij niet terstond voor haar buigt en het beleg opbreekt. De fiere en vrome Graaf smeekt, blootshoofds en op de knieën, om verschooning, die hem verleend wordt, en gevolgd

wordt door eene verzoening, die niet weder tusschen hen verbroken is.

Slechts weinige jaren bleef de fakkel des oorlogs uitgedoofd. De dood van den Utrechtschen kerkvoogd Herbert deed in 1150 geschillen ontstaan over zijnen opvolger, en Dirk plaatste eindelijk Herman van Hoorne gewapenderhand op den bisschopszetel. De West-Friezen, gebruik makende van deze twisten, vielen in 1155 in het grafelijk gebied, doch werden met een aanzienlijk verlies op de vlugt gejaagd; twee jaren daarna, den 5^den Augustus 1157, overleed Dirk VI. Hij was gehuwd met Sofia, dochter van Otto, Paltsgraaf van den Rijn, die hem zes zonen schonk en twee dochters. Zijn zoon Floris volgde hem, als de derde van dien naam, op. Zijne afbeelding ziet op onderscheidene wijzen het licht.

Zie Melis Stoke, Rijm-Kronijk, B. II. bl. 364-368, 375, 391; Scriverius, Kron. van Holl. Zeel. en Vriest. bl. 134; van Leeuwen, Bat. Ill. bl. 1367; Hoogstraten, Woordenb.; van Hemert, Levensbeschr. der Holl. graven. bl. 108-117; (Loosjes), Charakterk. der Vaderl. geschied. D. I. bl. 210-224; Kok, Vaderl. Woordenb.; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. II. bl. 216, 219-223, 227, 230, 232, 234-236; van Wyn, Bijv. en Aanm. op Wagenaar, D. II. bl. 75-78; van Kampen, Vaderl. Karakterk. D. I. bl. 95; Arend, Algem. geschied. des Vaderl. D. II. St. I. bl. 114-123; Kist en Royaards, Ned. Arch. voor Kerk. geschied. D. I. bl. 373, 408, 413, D. V. bl. 155; van der Chys, de Munten van Holl. en Zeel. bl. 54-62; Muller, Cat. van Portrett. bl. 1. 306.