Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Cornelius Crocus]

CROCUS (Cornelius), geboren te Amsterdam, in de tweede helft der vijftiende eeuw, was priester en rector der Latijnsche scholen aldaar, en maakte zich bekend door zijnen hevigen afkeer van de hervorming; zelfs vroeg hij ontheffing voor eene maand van zijne geestelijke verpligtingen, om iets tegen de Luthersche en Oecolampadische ketterij te schrijven. Hij was een man van groote geleerdheid en bijzonder bedreven in de Latijnsche taal, die hij ongemeen zuiver schreef en sprak. De Koning van Portugal beriep hem te vergeefs tot Hoogleeraar aan de Academie van Coimbra, en, na den dood van zijne moeder, deed hij, op vergevorderden ouderdom eene voetreis naar Rome, alwaar hij door Loyola zelf in de orde der Jezuiten werd opgenomen, en waarschijnlijk in 1550 overleed. Hij voerde eenen ernstigen twist met zijnen tijd- en stadgenoot Johannes Sartorius, over de goede werken, en bestreed de leer der regtvaardiging door het geloof alleen. Zijn leven is beschreven door Nikolaas Cannius, doch het handschrift daarvan is door de achteloosheid van diens erfgenamen te zoek gegaan.

De volgende geschriften zien van hem het licht:

Lima Barbariei, sive farrago sordiodrum verborum. Colon. 1520, 8^o.

Paraclesius ad capessendam sapientiam, Josephi casti exemplo. Antv. 8^o.

Hypomnemata in X praecepta decalogi. Antv. 8^o.

Epistola de fide et Operibus, adversus Joannem Sartorium, Antv. 1531, 8^o.

Meditationes in passionem Dominicam, Colon. 1532, 8^o.

Disputatio contra anabaptistas, Antv. 1535, 8^o.

Colloquiorum puerilium formulae, Antv. 1536, 8^o.

Silvula vocabulorum, puerilis lectionis exercitationi accommodata, Soling. 1539, 8^o.

Josephus, Comoedia sacra, Antv. 1548, 8^o.

De vera ecclesia, Colon. 1548, 8^o.

Oratio in Jesu Christi laudem, Amst. 1548, 8^o. ald. 1612, 16^o.

De meesten zijner werken zijn in éénen bundel uitgegeven te Antwerpen 1612.

Zie Le Long, Reform. van Amst., bl. 500; Sweertius, Ath. Belg, p. 183; Foppens, Bibl. Belg., p. 197, 198; Wagenaar, Beschrijv. v. Amst. (8^o. uitgav.) D. III. bl. 8, D. XI. bl. 197; de Chalmot, biogr. Woordenb.; Glasius, Godgel. Nederl., D. III. bl. 316; Schotel, de Illustr. School te Dordr., bl. 13, 14.