Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Jean Victor, Baron de Constant-Rebecque]

CONSTANT-REBECQUE (Jean Victor, Baron de), zoon van François Marc Samuel, Baron de Constant-Rebecque bovengenoemd. Werd geboren te Genève den 22^sten September 1773. Na in Fransche dienst te zijn geweest bij de Zwitsersche gardes, behoord hebbende tot het moedig en braaf regiment dat Lodewijk XVI moest verdedigen, en waarvan zeer weinigen zijn ontkomen aan den vreeselijken moord en plundering bij gelegenheid van de vermeestering der Tuillerien in 1791, trad hij in dienst bij de Hollandsche garde in het jaar 1793, maakte den veldtogt mede van 1793 en 1794, en ging na de revolutie in 1795 naar Pruissen. In 1805 benoemd tot militaire Gouverneur van den jeugdigen Prins van Oranje, later Koning Willem II, volgde hij dezen eerst naar Engeland, alwaar hij hem vergezelde op de lessen aan de Universiteit te Oxford, later naar Spanje als Luitenant-Kolonel Aide de camp van het Engelsche leger van 1811 tot 1813, alwaar hij met den Prins tegenwoordig geweest is bij Badajoz, Cuidid Rodrigo, Salamanca, Vittoria en in den slag bij de Pyreneën. Na Neerlands herstelling, werd hij door Koning Willem I eerst tot Kolonel, daarna tot Generaal-Majoor bij het Nederlandsche leger bevorderd, en in de eerste jaren nadat de Prins van Oranje de regering, eerst als souvereine Vorst daarna als Koning der Nederlanden, had aanvaard, is de Constant-Rebecque geplaatst geweest in vele commissiën, zoo als die tot het regelen van alles wat betrekking had tot het krijgswezen, en die tot het regelen der grenzen tusschen Nederland en Frankrijk, van welke hij voorzitter geweest is.

Als chef van den generalen staf, is hij, tot dat hij is gepensionneerd, werkzaam geweest, en heeft in die betrekking aan den lande vele gewigtige diensten bewezen. In 1815 was hij, met den Kwartiermeester-Generaal van het Engelsche leger Abercrombie, den Prins van Oranje toegevoegd, en als zoodanig gaf hij uitmuntende bevelen betrekkelijk de verdediging van Quatre-Bras, vóór dat de Prins daar kwam, die

bij zijne komst alles goedkeurde. Hier werd hij gewond en te Waterloo waar hij, zoo als de Prins zelf getuigde, hem van groote dienst was, ontving hij twee wonden en werd een paard onder hem doodgeschoten.

Hoe groot het vertrouwen was, dat Koning Willem I in de Constant-Rebecque stelde, kan daaruit worden opgemaakt, dat hij in de eerste dagen van Augustus 1830 in eene zeer vertrouwelijke zending naar Engeland vertrok, om met den Hertog van Wellington, toen eerste Minister, te beraadslagen omtrent de maatregelen te nemen, ten gevolge van de in Frankrijk toen uitgebrokene omwenteling.

Den 28^sten Augustus 1830, vier dagen nadat het oproer te Brussel uitbrak, volgde hij den Prins van Oranje naar Antwerpen, en vervolgens op den 1^sten September daaraanvolgende op zijnen togt binnen Brussel; het was het paard van de Constant-Rebecque, dat de Prins bereed nadat het zijne gekwetst was geworden, en waarmede hij den gevaarlijken togt van het stadhuis naar het paleis volbragt. De Constant-Rebecque hem volgende op het paard van een der bedienden, had het ongeluk met zijn paard neder te storten, en ware hij niet door eenen Belg gered, hij zou de mishandeling der losbandige menigte niet zijn ontkomen.

Als chef van den staf was hij Prins Frederik ter zijde bij den aanval op Brussel (23-26 September), en werd daarbij aan den linkerarm gewond, toen hij aan het hoofd van de midde-kolonne tegen de schaarbeeksche poort oprukte. Niettegenstaande deze verwonding, bleef hij nog vier dagen onvermoeid werkzaam, doch verliet toen Brussel op last van Prins Frederik, om aan den Koning den toestand van zaken te doen kennen en zijne wonde te doen genezen.

In 1831 was hij weder, als chef van den staf bij het leger dat België binnentrok, den Prins van Oranje ter zijde, en hij stelde op diens last op den Pellenberg de voorwaarden der capitulatie van Leuven, en nog dienzelfden dag magtigde de Prins hem, om met den Franschen Maarschalk Gerard alles te regelen, hetgeen betrekking had tot den terugtogt der troepen naar de grenzen van Oud Nederland.

Sedert den 24^sten November 1816, was de Constant-Rebecque Luitenant-Generaal. Hij werd op zijn dringend verzoek gepensionneerd den 9^den Augustus 1837, met toekenning van den rang van Generaal-Majoor der Infanterie, en toen tevens ontslagen uit zijne betrekking van opper-intendant over de opvoeding der kleinzonen van Koning Willem I, waartoe hij in 1826 was benoemd.

Behalve met onderscheidene vreemde ordens, als: Kommandeur van het legioen van eer, de militaire Bathorde van Engeland, Ridder 2de klasse van de orde van den Rooden Adelaar van Pruissen, werd hij door Koning Willem I vereerd

met het kommandeurs kruis der militaire Willemsorde en het grootkruis der orde van den Nederlandschen Leeuw, terwijl Koning Willem III hem het grootkruis der orde van de Eikenkroon schonk. Lang nadat hij reeds was gepensionneerd geworden, ontving hij in 1849 de door Koningin Victoria ingestelde medaille met vijf gespen, waarop de namen staan van de belegeringen en veldslagen door hem in Spanje bijgewoond, en eindelijk nog versierde zijn borst de medaille, welke door het Zwitsersche bondgenootschap is uitgereikt, aan die dertien overgeblevene trouwe Zwitsers, die Lodewijk XVI verdedigd hebben, tot erkenning van den onverschrokken trouw, waarmede zij den ongelukkigen Vorst hadden bijgestaan, waarvoor Koning Lodewijk XVIII hem ook later nog benoemde tot Ridder van St. Louis. Bij diploma van 25 Augustus 1846, werd hij ingelijfd in den Nederlandschen adelstand met den titel van Baron, voor zich en zijne wettige afstammelingen.

De generaal de Constant-Rebecque, overleed op het kasteel Schönfeld in Sileziën, op den 12^den Junij 1850, en besloot hij aldaar zijnen merkwaardigen loopbaan, waarin hij groote diensten aan Nederland en het huis van Oranje bewezen heeft, bij alle zijne betrekkingen en vrienden eene herinnering nalatende aan vele uitmuntende hoedanigheden, die hem als mensch tot sieraad hadden verstrekt. Hij liet bij zijne echtgenoote Isabella Catharina Anna Jacoba, Baronnesse van Lijnden van Hoevelaken, met wie hij den 29^sten April 1798 in het huwelijk was getreden, behalve eene dochter Louise Isabelle, die gehuwd was met den Graaf Pückler in Sileziën, drie zonen na, zijnde Theodore Guillaume Thierry Victor, die zijnen loopbaan begon bij de rijdende artillerie, daarna voortzette bij den generalen staf en eindelijk als adjudant van Koning Willem II en Willem III, in 1856 als kolonel werd gepensionneerd; Charles, secretaris van den Raad van State en Guillaume, thans gepensionneerd kapitein-luitenant ter zee.

Zie Bosscha, Neêrl. Heldend. te Land, D. III. bl. 444, 610, 624, 724; Galerie Histor. des Contempor., T. IV. IX; uit medegedeelde berigten aangevuld.