Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Stewart Jean Bruce]

BRUCE (Stewart Jean), een zoon van den Generaal-Majoor George Bruce en van Elizabeth Snellen, geboren te Breda den 21sten Junij 1767, trad in 1777 in dienst, als Kadet bij het Regiment van den Generaal Houstan; klom vervolgens op tot den rang van Kolonel; woonde in dien rang, in 1799, den veldtogt in Noord-Holland tegen de Engelschen en Russen bij, en onderscheidde zich zoodanig in den veldslag bij Bergen, den 19den September, dat hij tot loon van zijne diensten tot Generaal-Majoor bevorderd werd. Den 25sten Februarij 1805 tot Luitenant-Generaal aangesteld, werd hij in 1809 door Koning Lodewijk tot Bevelhebber van Walcheren benoemd. Tijdens de landing der Engelschen op dat eiland, in den namiddag van den 30sten Julij, bezette hij met het grootste gedeelte der Hollandsche troepen, die zich aldaar bevonden, het fort den Haak, gelegen een kwartieruur gaans van de plaats, waar de landing plaats had. Bij het naderen der landingsbooten deed Bruce eenige kanonkogels tegen haar zenden, doch al spoedig het geschut vernielen en de ammunitie naar Vere vervoeren, werwaarts hij met de troepen aftrok. Ook deze stad verliet hij des avonds, om zich naar het Sloe te begeven, waar hij den volgenden morgen naar Zuid-Beveland overstak, van daar trok hij zich in het fort Bath, op de Zuid oostpunt van dat eiland, terug. Aldaar op den 2den Augustus aangekomen, riep hij nog dien zelfden dag eenen krijgsraad bijeen, waarin hij, zonder dat de vijand zich nog vertoond had, verklaarde, dat hij het fort voor onverdedigbaar hield en het noodig oordeelde het te ontruimen, waarop hij dien belangrijken post verliet, den laatsten in een gewest, het welk hij, door Koning Lodewijk zelve, bepaald gelast was tot het allerlaatste uiterste te verdedigen. Dien ten gevolge werd Bruce van pligtverzuim beschuldigd en zelfs door sommigen van verraad verdacht. Nog voor dat de zaak aan een geregtelijk onderzoek was onderworpen, ontzette de Koning, in zijne eerste drift, Bruce van alle Militaire charges en deed zijnen naam van de lijst der Ridders schrappen. Doch, bij sententie van de Hooge Militaire Vierschaar van den 18den December 1809, werd den Generaal Bruce eenvoudig zijne detentie gedurende de procedure tot gedeeltelijke straf aangerekend, met toevoeging van nog 14 dagen provoost-arrest en verwijzing in de kosten. Koning Lodewijk, aan wien dit vonnis ter goed- of afkeuring was toegezonden, ver-

klaarde zich daarmede niet te kunnen vereenigen en verzond de zaak aan het Hoog Nationaal Geregtshof, zitting houdende te Amsterdam. Dit Hof verklaarde Bruce, bij sententie van den 9den Julij 1810, schuldig aan pligtverzuim en disöbedientie, en diensvolgens gecasseerd van zijne Militaire charges, met verwijzing in de kosten. Sedert dien tijd woonde hij ambteloos te Deventer; doch de Souvereine Vorst (later Koning Willem I) heeft, bij Besluit van den 25sten Julij 1814, het laatste vonnis herroepen, zich bij dat Besluit vereenigende met een rapport van het Hoog-Nationaal-Geregtshof, gedaan ten gevolge van een verzoekschrift door Bruce ingeleverd. De voorname grond van deze herroeping was, dat niet het Hoog-Nationaal-Geregtshof, maar de Hooge Militaire Vierschaar de competente regter van Bruce geweest was.

Er bestaat van hem eene:

Deductie in de zaak van den Luiténant-Generaal S.J. Bruce tegen den Prokureur-Generaal van het Hoog Militair Geregtshof. Amst. 1810.

Hij overleed den 14den Februarij 1847, nalatende eenen zoon en eene dochter. Zijn zoon was Mr. George Izaäc Bruce die hieronder volgt.

Zie Vaderl. Hist. ten verv. op Wagenaar, D. XLI. bl. 228 noot, D. XLIII. bl. 21-26, D. XLV. bl. 195, 243, D. XLVI. bl. 334, 335; Lodewijk Napoleon, Geschiedk. Gedenkst., D. III. bl. 112-114; Kraijenhoff, Bijdragen tot de Vaderl. Geschied. van de jaren 1809 en 1810, bl. 53-64 en Bijl. bl. 1-14; de zelfde, Geschiedk. Beschouw. van den Oorl. op het grondgebied der Bat. Repub. in 1799, bl. 119, 126, Bijl. bl. 55-59; Bosscha, Nederl. Heldend. te Land, D. III. bl. 193, 194, 279, 283-286, uit familiepapieren aangevuld.