Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Lancelot van Brederode]

BREDERODE (Lancelot van), Heer van Veenhuizen, een natuurlijke zoon van Reinout III van Brederode en alzoo een halve broeder van beide voorgaanden, werd met Floris van Montmorenci, Baron van Montigny, voor de twee schoonste mannen der Nederlanden gehouden. Waarschijnlijk woonde hij buiten Haarlem op het Huis te Kleef, dat aan het geslacht van Brederode toebehoorde. Een vurig voorstander der Hervormde leer, was hij een der voorstanders van de prediking op het open veld, bij zijne woonplaats gehouden; en stemde in alle de maatregelen zijns broeders, wien hij volgde tot hij met hem vlugtte in 1567. Als Willem van Zonneberg aan de Pastoren, onder Brederode's jurisdictie, het opzeggen der Mis en het prediken in hunne koorkleederen verboden had, zal dit wel niet zonder Lancelots toestemming zijn geschied. Hij had met vele andere Edelen de hand geleend aan het berooven der papieren van den Secretaris des geheimen Raads, de la Torre, te Amsterdam.

Lid van het verbond der Edelen werd hij in 1567 voor Commissarissen van den Hove gedagvaard tot aflegging van den Eed van trouw aan den Koning, doch verscheen niet. Niettegenstaande hij, bij vonnis van den Bloedraad van 21 Mei 1568 gebannen werd, bleef hij aan zijne beginselen getrouw en hield goeden moed, toen alles hem tegen liep, zoo als blijkt uit de verbindtenis met nog eenige Edelen, den 15den Augustus 1569, gesloten, waarin de zuivere Evangelie-verkondiging als het grootste doel zijner pogingen en zijns strijds voorkomt.

Prins Willem I, met wien hij vertrouwde briefwisseling bleef onderhouden, stelde hem aan tot een der Bevelhebbers op de vloot der Watergeuzen, onder welke hij, bij vriend en vijand als een der beroemdsten erkend werd. Hij kweet zich naar behooren in zijnen post en nam, door anderen bijgestaan, tien groote hulken en eenige mindere schepen in het Vlie, waardoor zij groote schade aan de Nederlandschen kooplieden toebragten. In 1570 had hij den voortogt, toen het op Enkhuizen los ging, maar hij ontkwam naauwelijks het gevaar van schipbreuk te lijden, doordien

hij door het grondijs bezet was, en moest met de meeste schepen in de Eems wijken. Ook bij he innemen van Brielle toonde hij zijnen moed en ijver. Bij alle de aanslagen was hij een der eersten, en had eenige tijd met Ad aan Menninck het opperbevel over de vloot der Watergeuzen die op de Ooster- en Wester-Eems lag.

Weinig tijds daarna was hij Kapitein binnen Haarlem. Toen deze stad na eene langdurige belegering, aan de Spanjaarden was overgegaan, werd Lancelot, den 20sten Julij 1273, te Schoten buiten Haarlem, op last van Don Frederik, onthoofd. Hij was gehuwd met Adriana van Treslong, bij wie hij vijf zonen en vier dochters verwekte. Onder zijne zonen was Reinoud van Brederode, Baron van Wezemberg, Heer van Veenhuizen, die later volgt.

Zie Bor, Nederl. oorl., B. V. bl. 289 (208), B. VI. bl. 421, (308); van Meteren, Nederl. Hist., D. II. bl. 156; Strada, Guerre des Pays-Bas, Tom. II. pag. 200; Gouthoeven, d'oude Chron. van Holl., bl. 123; (Brandt en Centen), Hist. van Enkh., D. I. bl. 105; (Beaufort), Leven van Willem I, D. I. bl. 157, 179, 182; Marcus, Sententiën van Alva, bl. 59 en 60; Wagenaar, Vaderl. Hist., D. VI. bl. 126, 166, 220, 221, 308, 322, 345, 431; te Water, Hist. van het Verbond der Edelen, St. II.-bl. 298 en 299, St. III. bl. 494 en 495; Kok, Vaderl. Woordenb., I Tafel van Natuurl. Afstamm. der Brederoden; de Chalmot, Biogr. Woordenb.; Bosscha, Nederl. Heldend. te Land, D. I. bl. 247; d'Yvoy van Mijdrecht en Beeldsnijder, Verbond der Edelen, bl. 79; van Groningen, de Watergeuzen, bl. 181 en 182; van Hall, Hendrik, Graaf van Brederode verdedigd, bl. 145.