Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Willem V van Brederode]

BREDERODE (Willem V van) Heer van Merwede en Steyn, een broeder van den vorige, nam na het sneuvelen van zijnen broeder in 1427 de voogdij over zijne onmondige kinderen op zich, en was een der voornaamste Hoeksche Edelen. Hij bleef Vrouw Jacoba getrouw, werd door haar Ridder geslagen, en verklaarde in April 1420, met Frederik van Blankenheim, den een en vijftigsten Bisschop van Utrecht, en anderen den oorlog aan Jan van Beijeren, terwijl zij onmiddellijk de vijandelijkheden begonnen en eenige sloten der Kabeljaauwsche Edelen aanvielen en vernielden. Doch in 1426 plunderden en verwoesten eenige moedwilligen uit Haarlem van Filips en der Kabeljaauwsche zijde de huizen Brederode, Heemstede en Assendelft, hetwelk geen kleine verbittering veroorzaakte, want Willem van Brederode kwam, als Hoofd der Hoeksche benden, de Gravin terstond met de Kennemers ter hulp, en vernielden tot weerwraak het slot te Heemskerk, waardoor de partijwoede hoe langer hoe heviger werd en zelfs zoo zeer aangroeide, dat de Hoekschen, die Vrouw Jacoba's zijde hielden, in 1427, eene vloot tegen Filips van Bourgondië uitrustten. Brederode kruistte daarmede in de Zuiderzee en wist Texel in het belang van Vrouw Jacoba over te halen, dan terwijl hij bezig was Wieringen mede in dat verbond op te nemen, werd hij door de gewapende vaartuigen, door de West-Friesche steden met Haarlem en Amsterdam tegen hem uitgerust overvallen. Als hij nu zag, dat hij door hen omsingeld was, besloot hij te trachten er door te slaan, deed zijn volk scheep gaan en belastte hen zich tot den strijd gereed te houden. Toen de ebbe begon, gebood hij daar de wind hun tegen was, al roeijende wakker op den vijand af te gaan, want hij hoopte dat de schepen der Kabeljaauwschen, die grooter waren dan de zijnen, bij het vallen van het water op het droog zoude blijven zitten en alzoo in het gevecht geen voordeel doen, hetgeen ook ontwijfelbaar zou gebeurd zijn, indien de andere Hoekschen zich even dapper gekweten hadden, als hij; maar die bleven op de reede liggen en zagen toe, welk eenen uitslag het gevecht hebben zou, terwijl anderen, die met hem uitliepen eer de slag begon, het hazenpad kozen. Brederode hoewel van weinigen gevolgd, ontzag zich niet den vijand onder de oogen te zien, doch werd door de menigte meer overvallen dan overwonnen en na mannelijk gestreden te hebben ten laatste met een groot deel der zijnen gevangen genomen en naar Enkhuizen gevoerd, waar wel vier en tachtig het met den hals moesten boeten. Brederode zelf werd, om zijne hooge geboorte ter naauwernood verschoond.

Brederode, ziende dat hij tegen de overmagt der Kabeljaauwschen, die het geluk in alles medeliep, niets vermogt, vond raadzaam zich aan het gevaar te onttrekken; hij begaf zich derhalve met zijne gemalin, de erfdochter van den Heer van Werven in Vlaanderen, in 1450 naar Rome, ter bijwoning van het jubelfeest, en overleed kort na zijne terugkomst, in zeven en vijftigjarigen ouderdom, aan de pest, in zijn huwelijk geene kinderen verwekt hebbende.

Zie Velius, Chronyk van Hoorn, bl. 50; van Goudhoeven, de Oude Chron. van Holl., bl. 121; Heemskerk, Batav. Arcad., bl. 214; (Brandt en Centen), Hist. van Enkhuisen, D. I. bl. 21; Vossius, Hist. Jaerb. van Holl. en Zeel., bl. 581, 598, 662, 682-684; van Leeuwen, Bat. Ill., bl. 887; Kok, Vaderl. Woordenb.; van Mieris, Nederl. Vorst., D. I. bl. 40; Boomkamp, Alkmaar en zijne Geschied., bl. 13-15; Wagenaar, Vaderl. Hist., D. III. bl. 439, 442, 483; Scheltema, Staatk. Nederl.; Bilderdijk, Geschied. des Vaderl., D. IV. bl. 73, 106; Sprenger van Eyk, de Fakkel, 14e Jaarg. bl. 19; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl., D. II. St. II. bl. 458, 474, 479, 510, 515.