Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[George Diederik Benthien]

BENTHIEN (George Diederik), geboren te Wettingen in Hannover, den 29 October 1769, zoon van Joachim Frederik Benthien, Kapitein in Hannoversche dienst, en van Maria Charlotte Flotho, was in krijgsdienst getreden als Kadet bij het Hannoversche leger, den 22sten Februarij 1787; daarvan als Fourrier met paspoort afgegaan den 5 Junij 1795, trad hij weder in dienst bij de zevende halve Brigade der Bataafsche Infanterie den 29sten September 1795, waarvan hij den 13 December van dat zelfde jaar werd overgeplaatst als Sergeant-Majoor bij de Pontonniers. Vervolgens in 1796 daarbij aangesteld als Luitenant, woonde hij in 1799 den veldtogt in Noord-Holland bij, waar hij zich bijzonder onderscheidde. In 1804 ontving hij een vereerend getuigschrift van den Minister van Oorlog en de kompagnie Pontonniers eene gratificatie wegens onvermoeide diensten, bewezen bij de inscheping ter reede van Texel van artillerie en bruggenmaterieel ten dienste van eenen beraamden zee- en landingstogt.

In dat zelfde jaar tot tweede Kapitein bij de zelfde kompagnie aangesteld, was hij Kommandant der Pontonniers, van 1806-1808, bij het leger in Duitschland, waar hij in 1806 met zeer veel beleid de schipbrug, bij Hamelen, over de Wezer legde, en die, daarna afgebroken, liet afzakken naar Nienburg, om daar weder als brug te worden gebruikt. Bij het doen eener rivierverkenning in de nabijheid van Oldendorf, was hij aan groot levensgevaar blootgesteld, door het onophoudelijk karabijn- en geweervuur van Pruissische kavallerie en infanterie. In de volgende jaren maakte hij zich verdienstelijk door het vervaardigen van eene schipbrug bij Artlenburg over de Elve, welke, ofschoon uit 46 schepen bestaande, in 2½ dag over dien breeden stroom geslagen werd, en van de bruggen over de Pene; terwijl hij, onder het oog van den vijand, eene vaste brug over deze laatste rivier vernietigde, en die op eene andere plaats weder legde. In 1809 als Kommandant van het Pontonnier-departement de veldtogt in Zeeland bijwonende, legde hij, onder de ongunstigste omstandigheden, bij het laagste watergetij, momentanele bruggen over de Ooster-schelde, ten einde er de Infanterie te doen overtrekken, bij welke werkzaamheid Benthien, door zijnen dienstijver, om den arbeid in persoon te besturen, twee malen op het punt was om in het zeeslib te smoren. Met het geheele Hollandsche leger in 1811 bij het Fransche ingedeeld, had hij in 1812 het bevel over eene kompagnie Hollandsche Pontonniers, meestal kloeke schippersgasten, en was daarmede ingedeeld bij het eerste bataillon Fransche Pontonniers, hetwelk tot het tweede legerkorps behoorde. Deze kompagnie, zijnde de elfde van het genoemde bataillon, nam, met de zevende van dat bataillon, onder bevel van den Kapitein Busch, gedurende den Russischen veldtogt meestal gezamenlijk den bruggenarbeid tot overtogt der rivieren van gezegd legercorps waar. Reeds gedurende den opmarsch van het Fransche leger, bij den bruggenarbeid over den Weichsel, de Niemen en de Duna, waren zij zoo nuttig voor het leger geweest, dat Benthien te Moskou door Napoleon tot Ridder van het Legioen van Eer werd benoemd. Nog grooter echter waren de diensten welke beide kompagniën, bij den terugtogt uit Rusland, aan het Fransche leger bewezen. Zoo wisten zij, door in tijds vlotbruggen over de Duna te slaan, het Fransche leger, den 19 October 1813, bij Polotsk eenen goeden aftogt te bezorgen, en door het plotseling afbreken daarvan, den vijand den overtogt te beletten. Niet minder verdienstelijk maakten onze Pontonniers zich door het slaan van eene schraagbrug over de Ula, waarover een gedeelte van het leger, den 31 October, den vijand kon ontsnappen. Maar eene onverwelkelijke roem hebben de Pontonnier-Kapiteins Benthien en Busch zich verworven door het volle aandeel, dat zij hadden aan het leggen van de eerste brug over de Beresina bij Studzianka. Zij toch waren de eersten, die met hunne onderhoorigheden handen aan het werk sloegen door het vervaardigen van

stevige brugschragen, want ofschoon de Cavallerie-Generaal Corbineau reeds vroeger een twintigtal schragen had laten maken, werden deze, als te zwak zijnde, onbruikkaar bevonden. Het houtwerk, dat men genoodzaakt was tot de brug te gebruiken, was afkomstig van de gesloopte huizen van Studzianka, als zijnde de weinige paarden, over welke men kon beschikken, te magteloos om het uit de naastbij gelegen bosschen aan te voeren. Ongeloofelijk toch waren de moeijelijkheden, waarmede de Pontonniers bij dezen arbeid hadden te kampen. Vermits er hoegenaamd geen vaartuig voorhanden was, moesten zij, vier aan vier, telkens met eene schraag te water gaan, en deze in de modderige en ongelijke rivierbedding derwijze bevestigen, dat de kopstukken van alle de schragen zich in het zelfde vlak bevonden, om het daarover te brengen dek de vereischte horizontale rigting te doen erlangen. Drieëntwintig schragen werden alzoo te water gebragt, waarover dan vervolgens een dekvloer werd gelegd van balken en planken, die echter de gevorderde afmetingen niet hadden, en alzoo nieuwe moeite te weeg bragten. Met boomschors, hennep en hooi werd eindelijk de dekvloer belegd, om sterkte en zamenhang te geven aan het geheel. Maar inzonderheid wanneer men bedenkt dat de vorst, na eene korte tusschenpozing, op nieuw was ingevallen, niet voldoende om eene ijsvloer over de rivier te leggen, maar sterk genoeg om drijfijs te vormen, en dat bij het te water brengen van de schragen, de Pontonniers, dikwijls tot aan de borst in het water zinkende, onder hunnen bezwaarlijken arbeid ook nog met snijdende ijsschollen te worstelen hadden, dan zal men zich eenig denkbeeld kunnen maken van de voorbeeldelooze inspanning en volharding die zij daarbij betoond hebben. De bruggen, kort voor het aanbreken van den 26 November begonnen, werden in den loop van dien dag voltooid. Overal waar men het verhaal leest van den overtogt over de Berezina, wordt hulde gebragt aan de onvergelijkelijke krachtsinspanning en het bewonderenswaardig gedrag van de Pontonniers, waaraan Napoleon en die met hem ontkomen zijn, hunne redding hebben te danken gehad. De Kapitein Benthien, die, toen aan den linkeroever der Berezina de verwarring op het hoogste geklommen was, van den Generaal Aubry bevel had gekregen, om naar de regteroever over te gaan, ten einde zich voor verderen bruggenarbeid, waar die noodig zijn zou, te sparen, mogt van zijne getrouwe Pontonniers nog geen veertigtal behouden zien. Ook van dezen zijn velen bij de verdere gebeurtenissen omgekomen, en niet meer dan een zevental hebben met Benthien het Vaderland weder gezien. In het leger van nieuwe zamenstelling, hetwelk onder de leiding van Napoleon, in het jaar 1813, aan de vlakte van Lutzen en Bautzen, aan de omstreken van Dresden en aan de velden van Leipzig, eene bloedige vermaardheid heeft verkregen, verkreeg Benthien het bevel over de Negende Kompagnie

van het Eerste Bataljon Pontonniers, hetwelk door nieuwe aanvoeren van de dépots en uit de zeehavens weder was aangevuld, en deed belangrijke diensten aan de schipbrug te Meissen. Na den slag bij Leipzig, opgesloten binnen Torgau, nam hij als Artillerie-Officier een werkzaam deel aan de verdediging dier vesting, gelijk hij deel had aan de ellenden, waaraan de talrijke bezetting, gedurende de belegering ten prooi was. Den 10den Januarij 1814 werd hij krijgsgevangen gemaakt door de Pruissen, die hem den 12den Junij ontsloegen. In het Vaderland terug gekeerd en in Nederlandsche dienst getreden, werd hij den 27sten Junij 1814 aangesteld tot Kapitein bij het Battaillon Pontonniers, Mineurs en Sappeurs, waarvan hij den 1sten Januarij 1822 met de kompagnie Pontonniers bij het 3de Bataillon Veld-Artillerie werd overgeplaatst, vervolgens blind geworden, werd hij den 25 sten Maart 1826 met den rang van Majoor gepensionneerd en overleed te 's Hertogenbosch den 1 Augustus 1836, bij zijne echtgenoote Mejufvrouw ..... Chevallier, twee dochters en eenen zoon nalatende, welke laatste, Anthonij Benthien, thans dient als Kapitein bij het derde Bataillon Vesting-Artillerie.

Zie W.P. d' Auzon de Boisminart, Herinn. uit den Veldt. van Rusl. in den jare 1812, bl. 188; Bosscha, Neêrlands Heldendaden te Land, D. III. bl. 366, 403-420, uit familiepapieren en partikuliere berigten aangevuld.