Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Johannes Goropius Becanus]

BECANUS (Johannes Goropius), geboren den 23 Junij 1518 te Gorp, een gehucht onder Hilvarenbeek, ontleende zijnen naam van die beide plaatsen. Hij oefende zich, na de Latijnsche school te hebben verlaten, te Leuven met zeer veel ijver in de wijsbegeerte en geneeskunde, onder Reinier Gemma, terwijl hij tevens ook van de mathematische lessen diens Hoogleeraars gebruik maakte; vervolgens doorreisde hij Italië, Spanje en Frankrijk, en bragt het zoo ver, dat hij tot Geneesheer van Koningin Eleonora, huisvrouw van Franciscus I, Koning van Frankrijk, en van Maria, Koningin van Hongarije, beide zusters van Karel V, werd benoemd. Hij nam dien post zoo wel naar genoegen waar, dat eene dier Vorstinnen hem bij haren uitersten wil eene jaarlijksche lijfrente besprak. In de Nederlanden teruggekeerd, zette hij zich met der woon te Antwerpen neder, waar hij veel praktijk kreeg en in vriendschap geraakte met Benedictus Arias Montanus, die Filips de II zoo sterk voor hem innam, dat deze hem de bediening van Lijfarts met een aanzienlijke jaarwedde aanbood, en hem bij voorraad met een belangrijk geschenk vereerde; doch Becanus, verdriet in het hofleven krijgende, en vervolgens een tegenzin in de praktijk der medicijnen, nam het besluit die te laten varen, ten einde zich geheel op de beoefening der fraaije letteren

en der oudheid toe te leggen, ook zou men oppervlakkig zeggen, dat hij hierin naar wensch moest geslaagd zijn, want hij bezat eene bijzonder doordringende vatbaarheid, en verstond de Latijnsche, Grieksche en Hebreenwsche talen zeer grondig; daarbij was hij ongemeen ervaren in de oude en nieuwe Teutonische of Duitsche spraak; maar het was een hoofdig man, zeer verslaafd aan zijne eigene zonderlinge begrippen, en in wiens geest een zeker verwarrend enthusiasmus plaats vond, welke hem vreemde doolpaden deed bewandelen; onder meer andere ongerijmdheden beweerde hij, dat Adam de Cimbrische of Duitsche taal heeft gesproken. In den avond van zijn leven, zette hij zich te Luik neder, waar hij met den Antwerpschen Bisschop Levinus Torrentius, die reeds vroeger gemeenzaam met hem had omgegaan, veelvuldige gesprekken hield, en in kennis kwam met den Prins Gerhard van Groesbeek. De Hertog van Medina Celi hem naar Maastricht ontboden hebbende, werd hij aldaar ziek en overleed den 28sten Junij 1572.

Catharina des Cordes, zijne huisvrouw, eene dochter van Jakobus des Cordes en van Isabella de Bernuy, of liever Bernouilli, was vroeger gehuwd geweest met Jeronimus Herman, en schonk Becanus twee dochters, Isabella en Catharina, welke laatste gehuwd is geweest aan Anthony van Zurck. Het afbeeldsel van Becanus dat vrij wel geteekend is, vindt men voor in zijne Opera posthuma en een door Boulonnois in zijne Bibliotheca Belgica.

Van Becanus zijn:

Originum Gentium libr. IX in quibus: Atvatica, Gigantomachia, Niloscopium, Cronia, Indo-Schytica, Saxonica, Goto-Danica, Amazonica, Venetica et Hyperborea, Antv. 1569. fol.

Origines Antverpianae, lib. IX. 1572.

Opera, hactenus in lucem non edita, nempe Hermathena, Hieroglyphica, Vertumnus, Gallica, Francica, Hispanica, Antv. 1580. folio.

Poëmata aliquot satis acuta, in gratiam amicorum.

Zie van Hoogstraten en Brouërius van Nidek, Groot Algem Hist Woordenb.; Saxe, Onomast. Liter., Pars III, p. 391; Kok, Vaderl. Woordenb.; Chalmot, Biogr. Woordenb.; (van Gils) Kathol. Meyerysch Memorieb, bl. 378; Biogr. Nationale; van Kampen, Geschied. der Nederl. Letteren en Wetens., D. I. bl. 217; Biogr. Univers.; Hofman Peerlkamp, De poet. Latin. Neerl., p. 98 en 99; Hoeufft, Parnasus Latino-Belgicus, p. 32.