Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 1

[Amelia of Amalia, Gravin van Solms]

AMELIA of Amalia, Gravin van Solms, eene dochter van Joan Albert, Graaf van Solms, kwam in 1620, in het gezelschap van de Koningin van Bohemen in Holland en werd in het jaar 1625 op raad en aandrang van Maurits, Prins van Oranje aan diens broeder Frederik Hendrik uitgehuwelijkt. Deze echt werd zeer haastig, in het begin van April, zonder het maken van groote staatsie, voltrokken, hebbende de Gecommitteerde Raden den ondertrouwden ontslag van de gewone huwelijksgeboden verleend, hetwelk naderhand door de Staten ten overvloede bekrachtigd werd. Prins Frederik Hendrik had, naar men verzekert, weinig genegenheid getoond tot deze verbindtenis. Maar Prins Maurits was er zeer op gesteld geweest, en zou zelfs zijnen broeder gedreigd hebben, als hij bleef weigeren, zelf de jonkvrouw van Mechelen, bij wie hij onderscheidene natuurlijke kinderen had, te zullen trouwen, waardoor deze gewettigd en Frederik Hendrik van zijns broeders erfenis verstoken zou geweest zijn. Bij gelegenheid van dit huwelijk ontving de Prinses van de Staten van Holland een geschenk van 20000 gulden.

Den 26 Mei 1626 beviel zij van eenen zoon, Willem genaamd, die zijnen vader naderhand, onder den naam van Willem II, opgevolgd is. Behalve dezen zoon schonk zij den Prins nog eenen zoon, die slechts kort geleefd heeft, en vier dochters Louisa Henriette, in het vervolg gehuwd aan den Keurvorst van Brandenburg; Albertina Agnes, gemalin van Willem Frederik, Graaf van Nassau; Henrietta Catharina, die Jan George Vorst van Anholt-Dessau tot gemaal had en Maria, met den Hertog van Simmeren in den echt verbonden.

Nadat deze Vorstin eerst haren gemaal op den 14 Maart 1647, en daarna haren zoon op den 6 Nov. 1650, had zien ten grave

dalen, schenen alle hare zorgen en staalszucht zich te bepalen tot haren kleinzoon, die acht dagen na 's vaders overlijden ter wereld kwam. In het volgende jaar ontstond er tusschen de beide Vorstinnen weduwen groot verschil over de voogdijschap van Prins Willem III, hetwelk, na veel haspelens, door de Staten van Holland werd bemiddeld, die de Koninklijke Prinses in de voogdij, welke zij reeds aanvaard had, handhaafden, wordende de Keurvorst van Brandenburg haar toegevoegd als medevoogd, en de Prinses Amelia als toeziende voogdes. Deze prinses heeft zekerlijk met vele wederwaardigheden moeten worstelen, daar het huis van Oranje, in zijnen aanzienlijken staat ten tijde van haren gemaal ten hoogsten geëerbiedigd, doch na het overlijden van haren zoon alom gehaat, en gedurende de minderjarigheid van haren kleinzoon met de hoogste verachting behandeld werd, doch ook eindelijk het hoofd weder heeft boven gestoken. Zij was eene der schoonste vrouwen van haren tijd, had zulk een groot verstand als men bij slechts weinigen aantreft, en was zeer gevat in hare antwoorden, waarvan het volgende ten voorbeeld strekt. George Willem, Hertog van Buckingham, met Hendrik Bennet, Graaf van Arlington en George Savella, Markies van Halifax, in 1673, door 's Gravenhage trekkende, om zich naar de vredehandeling te Nijmegen te begeven, wilde haar diets maken, dat zij het wel met ons land meenden: ‘Wij zijn’ zeide hij ‘niet alleen goede Engelschen, maar goede Hollanders daarbij.’ ‘Het laatste verg ik niet,’ was het antwoord der Vorstin, ‘wees slechts het eerste.’ ‘Wij minnen Holland,’ vervolgde Buckingham, ‘niet als eene beminde van een oogenblik maar als eene echte vrouw.’ ‘Ja, gelijk gij de uwe, Buckingham!’ was het vaardige antwoord, dat hij van Amelia bekwam, en dit antwoord was te gepaster aangezien de vrouw van Buckingham zich niet beroemen kon op zijne uitsluitende teederhartigheid jegens haar, en dubbele reden had, om zich over zijne ontrouw te beklagen, daar zij, zoowel als haar vader Fairfax, om dit huwelijk, in groote moeijelijkheden met Cromwell, geweest was.

Amalia was geheel vervuld met liefde tot haren gemaal, wien zij door de schilderkunst van Jordaens vereeuwigde, in dien allegorischen triomf in de Oranjezaal, waarin zij hem, in eenen zegenwagen met vier witte paarden bespannen, vertoonen deed, omringd van zegeteekenen en al hetgeen eenen held op deze wijze voorgesteld vergezellen moet. Ook had zij veel aandeel aan de vorming van Willem III.

Ofschoon eene groote voorstanderes van huisselijke orde, leefde zij echter zoo ruim als aan menig groot hof geschiedde. Haar werd altijd in goud opgedischt; hare waterflesschen, haar koelvat, ja de sloten van haar kabinet, waren van dit kostbare metaal.

Zij overleed den 8 Augustus 1675, in den onderdom van 73 jaren.

Zie van Loon, Nederl. Historip., D. II. bl. 158-160, 299 en 300; Wagenaar, Vaderl. Hist., D. X. bl. 489, D. XI. bl. 3, 44, 233, T. XII. bl. 131, 138-140, 171, 327, D. XIII. bl. 163 en 197, D. XIV. bl. 42 en 378; Kok, Vaderl. Woordenboek; Chalmot, Biograph. Woordenb.; Bilderdijk, Geschied. des Vaderl., D. X. bl. 100; Algem. Woordenb. der zamenleving.