Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 1

[Philips van Almonde]

ALMONDE (Philips van), Luitenant Admiraal, geboren te Brielle den 29 December 1644, misschien een zoon van den voorgaande, of van den Burgemeester van Brielle Pieter van Almonde, werd, na alvorens vier jaren de zee te hebben bebouwd en onderscheidene proeve van dapperheid en bekwaamheid te hebben gegeven, als Luitenant geplaatst op het schip van zijnen oom, Kapitein Kleidyk. Weldra tot Kapitein bevorderd, woonde hij als Bevelhebber van het schip Dordrecht, in Junij 1666, onder de

Ruyter, den beroemden vierdaagschen zeeslag bij, en deelde niet weinig in den daarbij behaalden lof. Niet minder roemwaardig gedroeg hij zich in de andere zeeslagen, in dat zelfde jaar geleverd, blijvende zich altijd gelijk, zoo ten aanzien van bedaard beleid, als onverschrokken dapperheid. In den slag van 7 Junij 1672, het bevel voerende over het schip Wassenaer, twee branders op het schip van den Luitenant Admiraal de Ruyter ziende afkomen, plaatste hij zich tusschen dien zeeheld en de branders, ten einde ze af te keeren, doch wat moeite hij aanwendde de eene brander raakte in zijn bezaanswand vast, zoodat men hem verloren achtte, doch door moed en arbeidzaamheid zijn wand gekapt hebbende, werd hij van den brander verlost, die toen achterom drijvende vruchteloos verbrandde, terwijl de andere dit ziende de vlugt nam. In September van het zelfde jaar werd hij Kommandeur van eene vloot voor Goeree liggende, en in October 1673 zag hij zich tot Schout bij Nacht bij de admiraliteit van de Maas benoemd, in welke hoedanigheid hij den Admiraal Tromp, op diens togt naar de kusten van Frankrijk en Spanje in 1674 verzelde. Zoodra in het jaar 1676 de tijding van het sneuvelen van den Luitenant Admiraal de Ruyter in het vaderland was gekomen reisde Almonde op hoog bevel, te post overland naar Napels, waar de vloot zich toen bevond, ten einde er het bevel van op zich te nemen, en bragt haar, met het lijk van de Ruyter in het vaderland terug. Niet weinig bragt hij in 1677 bij tot de overwinning door Cornelis Tromp op de Zweden behaald, waardoor Denemarken buiten gevaar gesteld werd. Tien jaar later voerde hij als Vice-Admiraal het bevel over eenige schepen, bestemd om tegen de Algiersche zeeroovers te kruisen; daar hij echter minder bezeild was dan zij, kon hij weinig tegen hen uitrigtten. In 1688 was Almonde als Luitenant-Admiraal titulair bij de vloot, welke den Prins van Oranje naar Engeland overbragt. In 1690 zeilde hij naar Spanje om de bruid van den Koning daarheen te voeren, met den Engelschen Admiraal Russell, doch deze scheidde zich van hem af en liet aan Almonde en den Engelschen Vice-Admiraal Killegren, de zorg der begeleiding van eene menigte koopvaarders. Bij die gelegenheid joegen de beide Admiraals, van Cadix uitgezeild, eene Fransche vloot op de vlugt, ofschoon ze met haar niet konden slaags raken. Uit de Middellandsche zee teruggekeerd, vereenigde zich Almonde met den Luitenant-Admiraal Evertsen en eene Engelsche vloot tot eene landing in Ierland, die gelukkig slaagde. In 1691 werd Almonde tot Luitenant-Admiraal en Opperbevelhebber van 's Lands vloot benoemd. Grooten roem behaalde hij in 1692 bij Kaap La Hogue, waar hij, vereenigd met de Engelsche vloot onder Admiraal Russell tegen de Franschen, onder den Graaf van Tourville, streed en er eene volkomen overwinning behaald werd, van welke de gelukkige uitkomst grootendeels aan Almonde's kloek beleid werd toegeschreven, terwijl hij het ook geweest was, die aangeraden had naar de Fransche

kust over te steken en de vijandelijke vloot aan te tasten. Hij was tegenwoordig bij den ongelukkigen aanslag op Brest in 1694 en bij den gelukkiger tegen Dieppe, in het zelfde jaar had hij het bevel over eene vloot, die in 1695, met de Engelschen vereenigd, St. Malo en Granville bombardeerde, hielp St. Martin en Olonne beschieten, ofschoon deze wijze van oorlog voeren hem onaangenaam was. Het volgende jaar had hij bevel over de vloot naar de Oostzee gezonden, tegen de Deenen, die met de Engelsche en Zweedsche, ofschoon met weinig gevolg, Koppenhagen beschoot. Zijne togt in 1701 had ook weinig vrucht; Almonde moest, met de Engelsche vloot vereenigd, toezien op de toerustingen der Fransche, die in de havens bleef. Nog eens in 1703 naar de Middellandsche zee gezonden, had hij, zoo als meer, de grievende teleurstelling dat zijne pogingen werden tegen gestaan en de togt vruchteloos was. Bij het uitbarsten van den successie-oorlog, had hij het bevel over onze vloot, welke vereenigd met de Engelsche, onder den Admiraal Rooke, in 1702, bestemd was tot den aanval op Cadix en naderhand in de Baai van Vigos de Spaansche zilvervloot hielp vernielen en de Fransche vloot vermeesteren, van welke door de onzen twee oorlogschepen meer, dan door de Engelschen bemagtigd werden. Daar Almonde voornamelijk deze onderneming had aangeraden, verstrekte de uitkomst hem tot geen geringe eer en maakte hem door geheel Europa beroemd. De laatste togt, welken hij schijnt te hebben bijgewoond, was in 1705, toen de Engelsche en Staatsche vloten, onder Shovel en Almonde, verzeld van 5000 man landtroepen, onder den Graaf van Peterborough, ter gunste van Karel II, Koning van Spanje, eenen togt naar Catalonie en Valentia deden, en na Barcelona te hebben ingenomen, alle de steden van Catalonië, behalve Roses, aan Koning Karel onderwierpen. Sedert schijnt hij de dienst te hebben verlaten, misschien wel uit hoofde van zijne doofheid, welke hij door het gebulder van het geschut in een der zeegevechten, die hij bijwoonde, zou hebben opgedaan. Zonder twijfel had hij tegenzin, om onder de Engelsche Vlootvoogden te staan minder in rang dan hij, en verklaarde hij ronduit zulk eene kleinachting den staat en zijne vlag aangedaan niet te willen gedoogen. Hij eindigde zijne lange en roemvolle loopbaan op zijne hofstede Haaswijk, bij Oegstgeest, den 11 Januarij 1711, den naam nalatende van zeer beleefd en minzaam van aard, eerlijk en manhaftig, doch tevens bezadigd van gemoed te zijn geweest. Zijn lijk is in de St. Catharina-kerk te Brielle begraven, waar door zijne beide neven, Pieter en Willem van Almonde, eene heerlijke graftombe te zijner eer is opgerigt.

Zie Sylvius, Saken van Staat en Oorlogh; D. IV. bl. 339 en 340. B. XXXIII. bl. 76-79; Brandt, Leven van de Ruiter, bl. 449, 879, 1003 en 1004; Wagenaar, Vaderl. Historie, D. XIV. bl. 25, D. XV. bl. 381, D. XVI. bl. 152, 169, 172,

D. XVII. bl. 170, 196 en 267, Bijvoegs. en Aanmerk. ap de Vaderl. Hist. van Wagenaar, D. XV. bl. 117; Cerisier, Gesch. der Vereen. Nederl. D. VIII. bl. 361-371, D. IX. bl. 24-32.; Van Loon, Nederl. Historip. D. IV. bl. 30-33, 46 en 245; Kok, Vaderl. Woordenb.; Chalmot, Biogr. Woordenb.; Collot d'Escury, Holland's roem in kunst en wetens., D. II. Aant. bl. 363; Biogr. Nation.; Engelberts Gerrits, Nederl. Heldend. ter Zee, D. II. bl. 288; Biogr. Univ.; de Jonge, Nederl. Zeewezen, D. III. St. 2. D. IV. St. 1 en 2, waar ook zijne handteekening voorkomt.