Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 1

[Frederik Sigismund Alexander]

ALEXANDER (Frederik Sigismund) werd den 15 Februarij 1787 te Nymegen geboren, en verkreeg, na zijne Geneeskundige studie onder de leiding van den beroemden Brugmans, wiens geliefkoosd leerling hij was, volbragt te hebben, in 1809 aan de Leydsche Hoogeschool den doetoralen graad. Aan de militaire geneeskunde zich toewijdende, klom hij spoedig op tot den rang van Chirurgijn-Majoor, had verschillende steden van ons vaderland tot garnizoen, tot hij bij de Artillerie- en Genieschool te Delft werd geplaatst, alwaar hij bij zijne menigvuldige bezigheden, door eene bijzondere vorstelijke gunst daartoe verlof gekregen hebbende, eene uitgebreide burgerpraktijk uitoefende. In 1824 viel hem de eer te beurt, door de Utrechtsche Universiteit tot Doctor Chirurgiae honoris causa benoemd te worden, en vijf jaren later werd hij terzelfder stede bij het Groot Rijks Hospitaal voor de instructie overgeplaatst, aan het hoofd van welke inrigting hij kort daarop werd benoemd met den titel van honorair Hoogleeraar aan de Utrechtsche Akademie. Het bleef echter niet bij deze onderscheiding; hij werd benoemd tot Ridder van den Nederlandschen Leeuw, in 1841 tot lid van de Commissie voor de herziening der verordeningen op de Geneeskunde, en in hetzelfde jaar tot eerste Officier van Gezondheid der eerste klasse, welken rang hij bekleedde, toen hij twee jaren later, om voor hem gewigtige redenen, op zijn verzoek eervol werd ontslagen uit eene moeijelijke betrekking, waarin hij naar zijn vermogen was werkzaam geweest, en zich mogt verheugen vele kundige mannen te hebben gevormd, die later tot sieraad strekten van de militaire geneeskundige dienst, zoowel als van 's lands Hoogescholen. De rust, die hij thans genoot, was kort van duur. De regering van Amsterdam meende zich gelukkig te zullen achten eenen man van dergelijke uitgebreide kunde in haar midden gevestigd te zien. Zij benoemde hem alzoo, in 1843, tot Hoogleeraar aan de Kliniesche Geneeskundige school en honorair Hoogleeraar aan het Athenaeum Illustre aldaar. Alexander aanvaardde die gewigtige betrekking

met jeugdig vuur en ijver. Een ruim veld stond hier wederom voor hem open, en hij toonde ook hier, dat hij in de behandeling der menigvuldige zieken een Geneesheer was, zoo als er slechts weinigen gevonden worden; hij was ook hier een voorbeeld voor velen, dat moeijelijk was na te volgen. De taak, die hij had opgenomen, en die krachtvolle inspanning van ligchaam en geest vereischte, mogt slechts kort door hem worden vervuld. Een half jaar daarna, zijnde den 6 April 1844, werd hij als het slagtoffer zijner menschlievende kunst, door eene verraderlijke typhus weggenomen, als op het bed van eer, bezweek hij voor eenen vijand, dien hij bij anderen zoo dikwerf met gelukkige wapenen had bestreden.

Erkende verdiensten, grondige geleerdheid, ongeveinsde christelijke beginselen in woord en daad, strekten hem zelven even zeer tot aanbeveling, als hij daardoor tot een hoogst nuttig lid gevormd werd in dien grooten kring, waarin hij met liefde in het hart en ijver voor zijne kunst onvermoeid werkzaam was. Voor den lijder meer dan Geneesheer, ja, een deelnemend broeder zijnde, kende, wilde en bevorderde hij het ware, goede en schoone.

Behalve een groot aantal andere stukjes, waaronder vele wetenschappelijke recensiën, in verschillende vaderlandsche tijdschriften, als ook in het Journal für die praktische Heilkunde von Hufeland geplaatst, verdienen afzonderlijk vermeld te worden, de navolgende geschriften van zijne hand:

Diss. inaug. de tumoribus nervorum. Lugd. Bat. 1809.

Over de zoogenoemde verharding van het celwijsweefsel; in de Jaarb. der Gen.-, Heel- en Natuurkunde. 1813.

Waarnemingen eener hersenontsteking; in Hippocrates Magazijn. 1817.

Verhandeling over het Hospitaalversterf; aldaar 1818.

Geneeskundige waarnemingen omtrent het Sulphas Chininae; aldaar 1819.

Verhandeling over de lies- en dijebreuken. Amst. 1821.

Waarneming eener door de natuur verrigte afscheiding van den linker arm; in de Nieuwe Verh. van het Gen. tot bevord. der Heelkunde te Amst. 1822.

Verslag nopens eene op te rigten Maatschappij ter bevordering der Genees- en Heelkunde ten platten lande; in de Algem. Konst- en Letterbode. 1823.

Verhandeling over het afwisselend algemeen ziektekarakter en de daarop gebouwde wijzigingen der geneeskundige behandeling. Arnh. 1829.

Mededeelingen omtrent de besmettelijkheid van den kwaden droes voor den mensch, door waarneming nader bevestigd. Utrecht 1833.

Waarneming over het delirium tremens; in het Prakt. Tijds. van Dr. Moll en Dr. van Eldik. 1833.

Waarneming eener bijzondere wijziging der waterzucht; aldaar 1833.

Iets over de levertraan in een geval van tering; in de Algem. Vaderl. Letteroef. 1835.

Bijdragen tot de Ontleedkundige Ziektekennis; in het Prakt. Tijds. van Dr. Moll en Dr. van Eldik. 1835.

Bedenkingen omtrent de stelling van A. Petzholdt: Es giebt Poeken auf innern Theilen; in Wenken en Meeningen van Dr. Heije. 1839.

Inwijdingsrede over de verbinding van de studie der vroegere Geneeskunde met die van lateren tijd; gehouden den 16 Oct. 1843 te Amsterdam.

Nederlandsch Lancet. Praktisch tijdschrift aan de Geneeshunde in haren geheelen omvang gewijd. Vijfde en Zesde jaargang.

Eindelijk bezorgde hij eene Hollandsche uitgave van het werk van Humphry Davy: De laatste dagen van eenen Wijsgeer. Leeuw. 1836.

Zie omtrent de levenschets: H. Bouman, Oratio, dicta publice 3 Apr. 1845; en verder omtrent de geschriften, aldaar de notatio scriptorum.