Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 1

[Arius Adriani]

ADRIANI (Arius), geboren den 4 Januarij 1756 te Groningen, was de zoon van Mr. Theodorus Adriani, in leven Richter en Secretaris van Houwerderzijl, wonende te Groningen, en Anna Margaretha Bymholt, en stamde af uit een geslacht, dat vele verdienstelijke Regeringsleden en waardige Evangeliedienaars heeft opgeleverd. In 1771 bij den verdienstelijken Rector Hachenberg te Wageningen ter school besteld, maakte hij er in drie jaren tijds zulke vorderingen, dat hij, bij zijne komst aan de Hoogeschool zijner geboortestad, in 1774, in de kennis der oude talen, vooral der Latijnsche, boven de meeste studenten uitmuntte. Na zich zes volle jaren eerst aan die Hoogeschool met onvermoeide vlijt, zoo in de wijsbegeerte, waarin hij groot behagen vond, als in het Hebreeuwsch en andere Oostersche taaltakken en alles, wat tot vorming van eene waardigen Godgeleerde noodig is, te hebben geoefend, werd hij, den 12 September 1780, bij de classis van Groningen en 't Gooregt, geëxamineerd en met zeer grooten lof onder het getal der Proponenten opgenomen. Niet lang daarna werd hij beroepen tot Predikant te Oterdum, een dorpje in Fivelgo, anderhalf uur van Delfzijl, waar hij den 14 Julij 1781 bevestigd werd. In Mei 1783 verwisselde hij deze zijne eerste standplaats met Schildwolde, waar hij, gedurende onderscheidene jaren, ijverig werkzaam was in de dienst zijns Heeren. Gedurende zijn verblijf aldaar werden hem twee beroepen aangeboden, doch beide door hem van de hand gewezen, zonder daarvan bij zijne gemeente eenig gewag te maken. Een beroep naar Dockum, in 1795, meende hij echter niet te mogen van de hand wijzen. Naauwelijks werd te dier stede, in 1796, eene Commissie van Onderwijs gevestigd, of Adriani was er een der kundigste en werkzaamste leden van, zonder zich te laten afschrikken door dezulken zijner gemeente, die, door onkunde, vooroordeel of partijschap verblind, de verbeteringen, welke men bij het lager onderwijs wilde invoeren, zoo niet voor schadelijk en gevaarlijk, dan toch voor dwaze en overtollige nieuwigheden uitkreten. Zoo zocht Adriani niet slechts de pligten van Herder en Leeraar met de grootste naauwgezetheid waar te nemen, maar tevens trachtte hij in andere betrekkingen nuttig te zijn en schroomde niet, daaraan een deel van den tijd toe te wijden, dien hij anders gaarne geheel aan de oudere of nieuwere letterkunde, aan geschiedenis en uitlegkunde des Bijbels zou gegeven hebben. Hij liet zich in den loop dezer geliefkoosde studiën ook zonder ongenoegen stuiten door zijne benoeming tot voorzitter der Gedeputeerden van de Friesche Synode, terwijl hij zich tot het zoo goed mogelijk vervullen van dezen post, door het lezen van vele kerkelijke geschriften, zocht in staat te stellen. Als Gedeputeerde der

Synode, bleef hij tot heil der Friesche kerk werkzaam, in de moeijelijke jaren der Fransche overheersching, en heeft toen menig kwaad afgewend, gelijk later, na de gezegende omwenteling van 1813, als Scriba van het Classikaal bestuur van Dockum, menig goed gesticht. Zoo als het zijn grootste lust was het Evangelie te verkondigen, zijn hoogste roem Christus en dien gekruist te mogen prediken, zoo had hij in deze edele en heerlijke bediening gaarne ten einde toe volhard, doch de zwakheden, aan den gevorderden leeftijd eigen, noodzaakten hem, in den nazomer van 1830, om de welverdiende rust te vragen. Eer hij echter deze ontving, was hem eene betere rust bereid. Hij overleed den 23 December 1830, betreurd door zijne tweede gade, Maria Jacoba Emmen, bij welke hij geene kinderen verwekt had, terwijl zijne eerste gade, Wibbina Emmen, hem twee zonen en drie dochteren had nagelaten. Zijn eene zoon overleed reeds in 1800, de andere, Rudolph Adriani, is thans Predikant te Rotterdam.

In meer dan zeventigjarigen ouderdom had hij in zijne:

Opheldering van eenige Bijbelplaatsen, Gron. 1826, 8^o, en

Bijdragen tot de Opheldering van eenige Bijbelplaatsen, Hoorn 1829, 2 st. 8^o,
een hoogst voortreffelijk gedenkstuk van zijne grondige bijbelstudie, ongemeene schranderheid van geest, juistheid van oordeel, gemeenzaamheid met alle de beste voortbrengselen van Godgeleerdheid en vooral van eene gezonde uitlegkunde en fijnen, geoefenden smaak, in het licht gezonden. In 1787 had hij uitgegeven eene Leerrede over 1 Kon. VIII:29 en 30, ter gedachtenis der inwijding van de kerk te Schildwolda, uitgesproken in 1786. In 1827 was hij benoemd tot Lid van de Maalschappij der Nederlandsche Letterkunde.

Zie M. Siegenbeek in de Handelingen der Jaarlijksche Vergadering van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, gehouden den 5 van Hooimaand 1831, bl. 11-25; Boekzaal der Geleerde Wereld, Julij 1831, bl. 124-131.