Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1962

[p. 128]

Canisius Henricus Mattheus Maria Lambermond O.P.
(Nijmegen, 13 mei 1893 - Venlo, 28 december 1957)

Door omstandigheden heeft men pas in maart 1962 aan schrijver dezes gevraagd een levensbericht samen te stellen.

Pater Lambermond werd als enig kind op 13 mei 1893 geboren uit Henricus Adrianus Lambermond en Johanna Maria Arnolda Borstel, goed gesitueerde burgers uit het oude Nijmegen. In het hart van de binnenstad volgde hij de humaniora op het St. Dominicus College, dat toen nog gevestigd was in het Broerenklooster met zijn Broerskerk, gesticht door Albertus de Grote uit Keulen in de 13e eeuw en in de laatste oorlog vernietigd. Dit oude Dominikaanse stuk van Nijmegen moet voor de jonge student en toekomstige historikus veel betekend hebben, want na zijn humaniorastudie van 1906-1912 vertrok hij op 23 september 1912 naar Huissen in de Betuwe om zijn intrede te doen in de Dominikanenorde. Sedertdien zette hij voor zijn doopnamen de naam Canisius. De keuze van deze uit Nijmegen afkomstige Jezuïetenheilige uit de tijd van de Kontra-Reformatie tekent tegelijk zijn historisch aanvoelen en de verbondenheid met zijn geboortemilieu. Hij heeft ook altijd de beste relaties onderhouden met de konfraters van Peter Kanis en verraste hen telkens en telkens met een origineel artikeltje over zijn kloosternaamheilige. Toch veroorzaakten, zoals gezegd, deze vriendelijkheid en verering niet een gang naar de Jezuïeten te Grave in het Brabantse land; hij begon het avontuur liever bij de Dominikanen in het Betuwse Huissen.

Het leven neemt dan de loop van een jonge kloosterling: studie in de wijsbegeerte te Zwolle van 1913-1916, studie in de theologie in Huissen van 1916-1921, priester gewijd in 1919. Na het beëindigen van deze normale studies werd hij in 1921 naar de Universiteit van Freiburg in Zwitserland gestuurd en doktoreerde daar in 1924 in de kerkgeschiedenis met de dissertatie ‘Der Armutsgedanke des Hl. Dominikus und seines Ordens’ (in 1926 te Zwolle gepubliceerd).

Vanaf 1924 tot zijn plotselinge dood in 1957 loopt zijn professoraat in de kerkgeschiedenis, eerst in Zwolle en vanaf 1933 in het Albertinum te Nijmegen. Vanaf 1938 doceerde hij ook in de patrologie; ad interim werden nog lessen gegeven in geschiedenis van de wijsbegeerte en zelfs in de ethika. Met dit docentschap waren ook verbonden een aantal

[p. 129]

bestuursfunkties en andere funkties in het studieapparaat van de Nederlandse provincie van de Dominikanen, maar een bespreking hiervan valt buiten het karakter van dit levensbericht. We zullen ook een aantal andere funkties van deze bedrijvige mens op bestuursgebied en op ander terrein intra ordinem onbesproken laten en vermelden daarom alleen dat hij vanaf 1926 tot zijn dood archivaris van de Nederlandse Dominikanenprovincie was, van 1924-1933 bibliothekaris van het klooster in Zwolle, en kroniekschrijver in het Zwolse en Nijmeegse klooster.

Ofschoon het voornaamste gebied van zijn aktiviteiten binnenordelijk lag, bewoog hij zich ook zeer druk buiten de kloostermuren, met een ontelbaar aantal relaties en met bijwonning van vrijwel alle vergaderingen van het Historisch Genootschap, de Wetenschappelijke Vereniging, de Görrisverein, het Thymgenootschap enz. Hier horen ook bij een bestuurslidmaatschap van ‘Overyssels regt en geschiedenis’, het tot lid gekozen worden van de Maatschappij in 1947 en het gekommitteerde zijn voor h.b.s. gedurende enige jaren. Toch was wat buiten de kloostermuren werd gepresteerd weer op de eerste plaats kerkelijke aangelegenheid, zoals het als historikus zitting nemen in kerkelijke rechtskolleges. Ook hiervan zal ik niet veel vermelden om de redenen die boven zijn aangegeven, maar vermeldenswaard is dat hij een belangrijke rol speelde in het officiële kerkelijk onderzoek naar het deugdenleven van de in een Duits gevangenenkamp om het leven gekomen Prof. Dr. Titus Brandsma.

Zijn publikaties illustreren het zojuist geschetste levensbeeld. Een ‘Lijst van Publicaties’, die bij de zestigste verjaardag van deze bezige, overal honing verzamelende en stuifmeel verspreidende werkbij door vrienden werd uitgegeven, verschaft bijna 400 nummers. De meest waardevolle studies van deze enorme voorraad kleingoed vormen de voortzetting van de pioniersarbeid van G.A. Meijer O.P. De Dominikanenprovincie in Nederland is voortgekomen uit de zgn. ‘staties’. In de tijd van de Calvinistische onderdrukking bleven dappere paters meestal op de plaatsen waar vroeger kloosters waren geweest ondergronds hun werk voortzetten. Uit die arbeid ontstonden de ‘staties’ en daaruit de parochies en kloosters. De statiepaters speelden ook een rol in de Jansenistische beroeringen. Pater Meijer is begonnen de historische dokumenten van dit tijdperk samen te vatten en Dr. Lambermond heeft in zijn publikaties op dat pionierswerk voortgebouwd. Omdat

[p. 130]

we deze werkzaamheid als het belangrijkste beschouwen, vermelden we in de volgende bloemlezing van zijn studies vooral het voornaamste op dit terrein. Tenslotte wijzen we op een artikel ‘In Memoriam’ van Jos van Wely O.P. in ‘Neerlandia Dominicana’, 1958.

A.J.J. DE WITTE O.P.

Lijst van geschriften

1926	Der Armutsgedanke des Hl. Dominikus und seines Ordens, Zwolle.
1926	Het Oude Broerenklooster, in: De Dominikanen te Zwolle.
1927	Gedenkboekje bij het 300-jarig bestaan van de Steigersche Statie te Rotterdam, 1628-1928, Rotterdam.
1927	Albertus de Groote O.P., Historisch Tijdschrift.
1930	Sint Augustinus' Regel en de Orde der Predikbroeders, Miscellanea Augustiniana.
1931	De Dominicanenorde; stichting en vestiging in Nederland, in: Katholiek Nederland 1931, later als G.G.G. 337 in 1933, nog later in Heiloo 1947.
1931	De vereering van de Z. Albertus en de Sociëteit van Jezus, Studiën. Het Olde Convent, Nagelaten Papieren van G.A. Meijer, Archief voor de geschiedenis van het Aartsbisdom Utrecht. De Heilige Albertus de Groote, in 1931 als G.G.G., later afzonderlijk in 1946.
1932	De Dominikanen zeven eeuwen te Utrecht, Utrecht.
1934	St. Dominicus in de hagiographie, in: Gedenkboek op het zevende eeuwfeest der heiligverklaring van St. Dominicus.
1936	Gedenkboek bij het vijfenzeventig-jarig bestaan der Dominicanenkerk te Tiel.
1936	Van St. Dominicus' leven en werk, Nijmegen.
1936	Bij het Derde Eeuwfeest der Dominicanen in De Goorn, Nijmegen.
1937	De Dominicanenkerken te Leeuwarden, Nijmegen.
1940	Ignatius' betrekkingen tot de Dominicanen van Manresa, Studiën.
1941	Drie termijnen voor het Dominicanenklooster te Nijmegen, Bossche Bijdragen.
1946	De Dominicanen te Leeuwarden 1245-1945, Nijmegen.
1949	Sint Dominicus, stichter van de Orde der Predikbroeders, Haarlem.
1950	Honderd Jaar St. Liduinagesticht te Schiedam, Nijmegen.
1951	Sint Dominicus mysticus, Ts. voor Geestelijk Leven.
1952	Twee honderd vijftig jaar Dominicaans apostolaat op Sint Walburg te Tiel, Tiel.
1953	De Kerkelijke Hiërarchie in Nederland hersteld 1853, Hilversum.
1953	Pater L.F. Daniëls O.P., Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden.
1953	Medewerking aan: De Katholieke Encyclopedie, 1933 enz.; 2e druk, 1944 enz.; Winkler Prins, 6e dr. 1947 enz.; Theologisch Woordenboek, 1952 enz.; Encyclopedie voor het Katholicisme; W.P. van het Christendom, 1953.
1953	Medestichter en tot zijn dood redakteur van ‘Neerlandia Dominicana’, vanaf 1946.