Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1959

[p. 61]

Cornelis Jan Guibal
(Groningen, 24 februari 1892 - Leeuwarden, 14 juli 1957)

Cornelis Jan Guibal werd op 24 februari 1892 te Groningen geboren, waar de familie Guibal een bekende koek- en banketzaak dreef. De zoon wilde niet in de zaak van zijn vader komen, doch voelde zich meer tot het onderwijs aangetrokken. Hij volgde daarvoor een cursus voor opleiding tot de lagere acte te Groningen en behaalde die in 1914, in 1916 de hoofdacte. Vele jaren heeft hij het lagere onderwijs in Groningen gediend, maar was zich bewust, dat hij meer bereiken kon en studeerde onderwijl voor het Staatsexamen A, waarvoor hij in 1922 slaagde. Dit gaf hem toegang tot de Rijksuniversiteit te Groningen, waar hij Nederlandse letteren ging studeren. In 1924 legde hij het candidaatsexamen met goed gevolg af en het jaar daarop werd hij benoemd tot leraar in de geschiedenis aan de meisjes-H.B.S. te Leeuwarden. Ondanks zijn drukke werkzaamheden zag Guibal kans in 1928 zijn doctoraalexamen te doen. Hij ging nu werken aan zijn dissertatie, waarvoor hij een Fries onderwerp had gekozen, zodat hij zijn onderzoekingen voor een groot deel in de archieven en bibliotheken van Leeuwarden kon verrichten. Vooral in het Rijksarchief heeft hij veel gewerkt, waar Mevrouw Mr. J.H. Goslings-Lijsen voor zijn studie veel belangstelling had en hem bij het onderzoek bijstond. Op 21 december 1934 promoveerde Cornelis Jan Guibal tot Doctor in de letteren en wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit te Groningen op het bekende proefschrift: Democratie en Oligarchie in Friesland tijdens de Republiek. Promotor was Professor Dr. I.H. Gosses.

Met dit werk vestigde Guibal zijn naam als man van wetenschap. De aanvankelijke opzet van het proefschrift was een studie omtrent de Doelistenbeweging van 1748 in Friesland, doch deze groeide uit tot een breed opgezet onderzoek naar de democratische en oligarchische factoren in het Staatsbestel van deze provincie. De dissertatie is helder geschreven en vond over het algemeen een gunstig onthaal. Zo verwijst Professor Dr. Van der Pot in zijn ‘Bestuurs- en Rechtsinstellingen der Nederlandsche Provincies’ (1949) op verschillende plaatsen naar de bedoelde dissertatie en laat zich op bladzijde 58 van zijn boek hierover lovend uit.

Het mag als een goede gedachte van de redactie van de Patriaserie beschouwd worden een werk over Johan Willem Friso en zijn tijd op te dragen aan de schrijver van voornoemd proefschrift, die door zijn

[p. 62]

studie zozeer van de regeringsvormen in Friesland in die tijd op de hoogte was. Dr. Guibal heeft zich dan ook uitstekend van die taak gekweten. Het boek verscheen in 1948. Inmiddels (in 1941) was Dr. Guibal lid geworden van het Bestuur van het Fries Genootschap voor Geschied-, Oudheid- en Taalkunde; in hetzelfde jaar nam hij het secretariaat op zich als opvolger van Mejuffrouw R. Visscher. Hij heeft het secretariaat met ijver en nauwgezetheid vervuld; zijn notulen gaven betrouwbaar het besprokene in de vergadering weer, terwijl zijn adviezen steeds goed doordacht waren en dikwijls gaarne werden opgevolgd. Guibal was er de man niet naar om zijn mening op te dringen, maar op zijn eigen bedachtzame wijze wist hij zijn opinie naar voren te brengen en zodoende heeft zijn aanwezigheid een goede invloed op de Bestuursbijeenkomsten gehad.

Het secretariaat heeft enige keren veel van zijn energie gevergd, zoals bij de voorbereiding van de Akademie-dagen op 30 en 31 Maart 1948 in de Harmonie te Leeuwarden, die voornamelijk was toevertrouwd aan het Fries Genootschap) en de Fryske Akademy. In ‘Akademie Dagen 1948’, Dl. II, Amsterdam 1949, wordt in het verslag op bladzijde 3 gezegd: ‘In het byzonder komt aan de Secretaris van eerstgenoemd genootschap (Fries Genootschap) Dr. C.J. Guibal grote dank toe voor het uitzonderlijk vele werk, dat hij heeft willen verrichten’.

In hetzelfde jaar hield hij voor de algemene ledenvergadering van het Fries Genootschap een uitstekende lezing over de Vrede van Munster, ter herdenking van het feit, dat op 15 mei 1648, dus 300 jaren geleden de uitwisseling van de ratificatie van deze vrede plaats had. Het jubileumjaar 1952, toen het Fries Genootschap 125 jaar bestond gaf ook veel werk. De secretaris maakte een uitgebreid relaas van de viering in het 124ste Verslag van het Genootschap, terwijl hij in de Vrije Fries van 1952 (41ste deel) een herdenkingsartikel schreef betreffende het Fries Genootschap van 1927-1952.

In 1940 werd Guibal lid van de Redactie van de Vrije Fries ter vervanging van Mejuffrouw R. Visscher en bleef dat tot 1954. In hetzelfde jaar bedankte hij om gezondheidsredenen voor het secretariaat, maar bleef tot zijn overlijden deel van het Bestuur uitmaken.

Dr. Guibal was penningmeester van de Noordelijke Afdeling van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, als opvolger van Dr. A.L. Heerma van Voss, die 24 juli 1948 overleden was. Tot het laatst toe heeft hij deze functie vervuld.

[p. 63]

Wij hebben gezien, dat Dr. Guibal in 1925 benoemd werd tot leraar aan de meisjes-H.B.S. te Leeuwarden; ook heeft hij enige jaren les gegeven aan de Gemeente-H.B.S. aldaar.

Van 1947 tot zijn overlijden is Dr. Guibal als leraar verbonden geweest aan de opleiding voor de acte Middelbaar Geschiedenis van de Fryske Akademy. Hij doceerde hier speciaal Oude Geschiedenis en heeft dit gedaan tot grote voldoening van de cursusleider Dr. Kok en van zijn leerlingen.

Stellig voldeed het bijbrengen van kennis aan de belangstellende, niet zo talrijke cursisten van de Fryske Akademy hem beter dan het lesgeven aan de drukke, vaak lastige leerlingen van de meisjes-H.B.S.

Guibal was zeer belezen, zowel de oude als de nieuwe letteren hadden zijn belangstelling. Bij zijn nagelaten papieren troffen wij vertalingen aan van Euripides. Ook ging zijn liefde uit naar de Franse cultuur; hij was lid van de Alliance française. Over schilderkunst had hij een goed oordeel.

Uit bovenstaande regelen blijkt wel, dat Guibal een druk leven heeft gehad; met grote wilskracht heeft hij getracht vooruit te komen en dank zij zijn ijver en intelligentie is hem dat volkomen gelukt. Hij is altijd een bescheiden man gebleven, zonder drukte, maar iemand, waarnaar men gaarne en met belangstelling luisterde. Dit drukke leven heeft misschien iets te veel van zijn krachten gevergd en het is wel tragisch, dat hij, juist toen hij van zijn zo wel verdiende rust zou gaan genieten, is ontslapen. Hij overleed 14 juli 1957 op 65-jarige leeftijd.

A. Wassenbergh