Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1851

[p. 11]

Levensberigt van M^r. Jan Fabius.

Vele jaren reeds telde deze Maatschappij den Heer M^r. Jan Fabius onder hare Leden, in wier midden hij wegens zijne hoogschatting voor binnen- en buitenlandsche letterkunde, eene waardige plaats bekleedde.

Geboren te Amsterdam op 11 Februarij 1776, genoot hij zijne eerste letterkundige opvoeding van den met roem bekenden schoolonderwijzer Coenraad Wertz. Aldus wel voorbereid leide hij zich toe op de kennis van de geleerde talen der oudheid aan de Latijnsche school zijner geboortestad onder voorgangers als een van Ommeren en anderen. Daar werd hij doordrongen van den geest der oudheid, en nog op lateren leeftijd hoorde men hem dikwijls of belangrijke spreuken, of enkele verzen en regels, of ook wel uitgebreide plaatsen uit de beste klassieke dichters en prosaschrijvers voordragen, met welke hij zich aldus in zijne jeugd vertrouwd bekend had gemaakt. Van Horatius maakte hij bijzonder veel werk.

Aan de Utrechtsche Hoogeschool, vooral onder leiding van zijnen bloedverwant Prof. Bondam, zich op de beoefening der Regtsgeleerdheid toegelegd hebbende, verwierf hij aldaar het Meesterschap in de beide Regten, na op 12 Junij 1797 met lof zijne Inwijdings-verhandeling de usufructu bonorum adventitiorum filiifamilias patri competente te hebben verdedigd.

[p. 12]

Hij wijdde zich aan de regtspraktijk toe, terwijl hij 1 Maart 1798 zich als Advokaat bij den Hove van Justitie in Holland deed inschrijven.

Eene geheel andere rigting verkreeg voor hem de regtsoefening, toen hij 10 Augustus 1802 tot de Notariële praktijk overging. Velen was hij, ook in zeer verschillende betrekkingen ten dienste, zoo als hij in naauwere verhouding stond tot zijn' vriend den Hoofd-officier Tadama, in de uitoefening zijner gewigtige bediening. Bijzonder als Notaris bleef hij steeds werkzaam tot het jaar 1838, toen bij de nieuwe ordening van ons regtswezen, hij eerst als Lid van de Criminele Regtbank in Holland, en later sedert 1842 als Raadsheer in het Provinciaal Geregtshof van Noord-Holland, tot de regtspraak geroepen was geworden.

Onbegrensd was zijne liefde voor het vaderland en zijne gehechtheid aan het vorstelijk stamhuis. Niet onbelangrijk was hetgeen hij in 1813 hielp verrigten tot herstel der zoo gewenschte orde van zaken bij het herkrijgen van onze onafhankelijkheid. Hoezeer dit in bijzonderheden niet algemeen bekend is geworden, werd het echter door Z.M. Koning Willem I zeer op prijs gesteld, waarvan zijne benoeming tot Ridder van de Orde van den Nederlandschen Leeuw, reeds spoedig blijkbaar getuigde.

Zijne letterkundige verdiensten werden gehuldigd door de Maatschappij Diligentia in 's Gravenhage, die hem op 28 Januarij 1817 tot Honorair Lid verkoos; door het Provinciaal Utrechtsch Genootschap op 28 Junij 1818, en door deze Maatschappij zelve op 5 Julij 1830.

Maar, wat meer zegt dan zulke benoemingen, zoo in het vroeger met zoo veel lof bekend Genootschap Concordia et Libertate, als in de Hollandsche Maatschappij van Fraaije Kunsten en Wetenschappen (afdeeling Amsterdam), aan welke laatste hij reeds in 1807 had deelgenomen, deed hij achtervolgend onderscheiden letterkundige voordragten, die nog niet geheel uit het geheugen zijn geweken. Onder de voortbreng-

[p. 13]

selen van uitheemsche letterkunde, die hij bijzonder hoogschattede, bekleedde het Bevrijd Jerusalem van Tasso eene voorname plaats. Dat gedicht leverde hem de stof tot onderscheidene voorlezingen, die blijken gaven van zijne meer dan gewone bekendheid met dat uitstekend voortbrengsel van Italiaansche letterkunde. Daarbij voegden zich nog andere verhandelingen, als over de Zielskracht, over het Anthropomorphisme, enz., die echter geen van allen gedrukt of uitgegeven zijn geworden.

Doorgaans zeer juist en scherpzinnig van oordeel stond hij gaarne zijnen vrienden ten dienste, wanneer die omtrent hunne letterkundige opstellen zijne meening wenschten te verstaan, en zij hadden doorgaans reden hem voor zijne juiste bedenkingen bijzonder erkentelijk te wezen.

Sterk van ligchaam bezat hij eene zeldzame mate van zielskracht, die ook door eene zeer eenvoudige en matige levenswijze bevestigd werd. Onbepaalde welwillendheid jegens zijne vrienden, ijverig verlangen om anderen van dienst te zijn, kenmerkten hem bijzonder. Strenge handhaving van tucht en orde stelde hij zich steeds voor, vooral toen hij gedurende vele jaren aan het hoofd geplaatst was van de schutterij der hoofdstad, terwijl hetzelfde doel hem voor den geest bleef, toen hij later in zijne regterlijke betrekking werkzaam was. Dikwijls droegen ook van die gezindheid zijne dagelijksche gesprekken de doorslaandste bewijzen.

Van sints lang had hij zich een vriendental verworven, wier keuze hem zelven tot de meeste eere verstrekte. Dit blijkt reeds wanneer wij daaronder namen mogen vermelden als van den Utrechtschen Hoogleeraar (later zijn schoonbroeder) J.F.L. Schröder, M^r. A.R. Falck, M^r. C.F. van Maanen, M^r. H. van Royen, M^r. J. Kinker en anderen, om van geene nog levende te gewagen. Belangrijk is in zijne nalatenschap de briefwisseling met de genoemden en meer anderen gehouden, waaruit hij somtijds, echter altijd met de meeste bescheidenheid, gewigtige bijzonderheden wist te vermelden.

[p. 14]

Eerbied voor vroegere verdiensten, en zucht om onderdrukten te hulp te komen, vereenigden zich bij hem, toen hij in 1821 zich aan het hoofd stelde van de Commissie die zich toen te Amsterdam vestigde, om ten behoeve van de Grieken, in den strijd voor hunne onafhankelijkheid, bijdragen te verzamelen; een dienst, aan de zaak van het Grieksche volk bewezen, welke in 1849 door Koning Otto van Griekenland werd erkend door zijne benoeming tot Ridder van de Orde van den Verlosser.

In den afgeloopen zomer een uitstap hebbende ondernomen tot het bezoeken van nabestaanden en vrienden in de provinciën Overijssel, Drenthe en Gelderland, had hij het ongeluk van bij het uittreden uit een rijtuig zijn linkerbeen aanmerkelijk te bezeeren. Die beenwond verergerde zeer, toen hij huiswaarts was teruggekeerd. Toen tot verligting zijner smarte tot het afzetten van het been was besloten, stond hij die bewerking koelbloedig door, daarbij met der daad blijken gevende van buitengemeene inwendige zielskracht, welke hij vroeger had aangeprezen en ook betoond, hoezeer nimmer in die mate als ze nu, nabij het uiteinde zijns levens, van hem gevorderd werd. Zoo overleed hij, kalm en gelaten, omringd van liefhebbende kinderen en hoogachtende vrienden, op 11 November 1850.

Amsterdam.

M^r. C.A. den Tex.