Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1848

[p. 29]

[Levensbericht van J.J. Dodt]

3. Schoon van geboorte een vreemdeling, mag J.J. Dodt, die sedert 1835 medelid was onzer Maatschappij en op den 25 Aug. 1847 te Utrecht, in krachtvollen leeftijd overleden is, van wege zijn langdurig verblijf in Nederland en de vele en belangrijke diensten, door hem aan onze Geschied- en Letterkunde bewezen, een Nederlander genoemd worden.

Hij was omstreeks het begin dezer eeuw te Flensburg, in het Hertogdom Sleeswijk, geboren, kwam als Huisonderwijzer naar Holland en Utrecht, maar vestigde zich, als voor opgenoemde betrekking minder geschikt, eerlang als onderwijzer der Hoogduitsche taal, in welke hoedanigheid hij eene geprezene Beknopte Hoogduitsche Spraakkunst (Amsterdam bij C.G. Sulpke, 1825) in het licht gaf en kort daarop ook aan het Stedelijk Gymnasium verbonden werd.

Maar eene nieuwe loopbaan opende zich voor hem, toen hij in 1828, vooral ter vervaardiging van den Catalogus, geplaatst werd bij de Akademische Boekerij, aan welke inrigting hij sedert, onder den titel van Amanuensis, verbonden gebleven is.

Deze betrekking werd het keerpunt in zijn leven en werkzaamheid. Van nu aan maakte hij zich de schatten, vooral Middeneeuwsche en Handschriftelijke, welke aan zijne zorg waren toebetrouwd, of die ook in de overige zoo rijk voorziene, Stedelijke, Provinciaal en Kerkelijke, Archieven te Utrecht bewaard worden, met onvermoeiden ijver ten nutte, om talloze geschied- of letterkundige bijzonderheden uit het stof der vergetelheid op te delven. Hierdoor heeft hij vele vaderlandsche geleerden bij hunne nasporingen voortgeholpen; want bereidvaardig stond hij elk ten dienste, die op bepaalde punten meende inlichting van hem te kunnen verwachten, en zelden rustte hij, vóór dat hij, ten aanzien van een of ander duister punt, althans eenig licht kon doen opgaan. Maar hierdoor heeft hij zelf vooral, en meer en meer, inzonderheid voor de Geschiedenis des Vaderlands of der letteren, en bepaaldelijk ook voor Bibliographie, vele en hoogstbelangrijke bijdragen geleverd. In de jaargangen van den Algem. Kunst en Letterbode; van den Recensent ook der Recens.; van het Tijdschrift voor

[p. 30]

Geschiedenis, Oudheden en Statistiek van Utrecht; van het Tijdschrift voor het Zeewezen, van de H.H. Pilaar en Obreen; van de Verhandelingen en berigten, betrekkelijk het Zeewezen, van de H.H. Tindal en Swart; van het Letterlievend Maandschrift, sedert het te Utrecht, uitkomt, en der Berigten van het Historisch gezelschap te Utrecht, zijn daarvan menigvuldige proeven voorhanden. Ook in het Archief voor Kerkelijke Geschiedenis, inzonderheid van Nederland, Deel III. bl. 475 vv. en Godgel. Bijdragen 1831 bl. 815 vv., worden Bijdragen tot de kennis van oude drukken en HSS. van zijne hand aangetroffen.

Zijn hoofdwerk echter was het: Archief voor Kerkelijke en Wereldlijke Geschiedenissen, inzonderheid van Utrecht, waarvan het eerste Deel in groot 4^o, met eene voorrede van Prof. H.J. Royaards, in 1838 verschenen is, en aan welks Zevende Deel hij arbeidde, toen de dood hem wegnam.

Zoo werd, behalve Bibliographie, voornamelijk Nederlandsche Geschied- en Oudheidkunde het vak, waaraan hij meer en meer bij voorkeur tijd en krachten wijdde, en voor welks beoefening zijn dood des te meer als een onherstelbaar verlies moet geacht worden, dewijl hij de kennis van zoo veel met zich ten grave nam, het welk in stukken vervat is, die door niemand dan door hem waren gelezen.

Hoe gaarne hadden wij aan den zoo werkzamen Dodt, bij een langer leven, vooral ook een' meer gunstigen levenstoestand, dan hem te beurte viel, toegewenscht! Maar op des te hoogeren prijs schatten wij nu hetgeen hij geleverd heeft. De Algem. Kunst- en Letterbode van 1847 N^o 14 heeft in een kort berigt zijne verdiensten gehuldigd.