|
| |
| |
| |
Actvs qvintvs.
Longinus, Senex.
QVid anime tandem statuis? hinc amor trahit
Nimiumq́ue dulci pectus exercens face
Ad sceptra pronum penitus affectum rapit:
Et quidquid Adria, quidquid immenso sinu
Tyrrhenus ambit. fascibus totum meis
Promittit: hinc iurata non sinit fides;
Et dira coeli fulmina, & iustos nimis
Periuriorum vindices pauens Deos
Suspendit animum, nec quid audendum liquet:
Amor timori pugnat, & amori timor.
Sic quando patrio tutus in portu sedet
Nauclerus, omnes repetit oceani metus,
Et multa dubitat; hinc potens auri sitis
Inuitat animum, pauidus hinc pugnat timor
Et nota pelagi monstra, & infidum mare
Opponit oculis; hîc duas syrtes notat
Quas saepè leuiter aestus accedens tegit,
Certam ruinam ratibus; hinc surgit minax
In astra scopulus naufrago infamis vado.
Hîc aestuanti pontus Euripo furit,
Fluctuq́ue pauidas terret incerto rates.
Hinc aliqua rauco Scylla latratu tonat,
Nullisque tutum nauibus torquet caput,
| |
| |
Ibi quando totum vertit à fundo fretum
Nabathaeus Eurus, per procellosum mare
Horrenda cete tergore immani micant,
Ventoq́ue fluctus nare quem plenâ vomunt
Quies vnda parcit, breuibus illidunt rates.
Illic Charybdis saeuit, & vasti cauis
Inclusus autris mugit oceani fragor.
Quid faciat amens? fidat incerto mari?
Certum est periculum. desidem vitam trahat?
Tantumq́ue patrio lentus assideat foco?
Mortemq́ue quam vitabat instantem breui
Iners moretur? vilis est animi leuem
Trepidare mortem; gaudet aduersis premi
Infracta virtus, & nihil metuens sibi
Molitur alta semper herous vigor.
Sic vrbis olim primus aeternae sator
Mauorte dignus patre, post aui necem
Ad sceptra fratré strauit occiso viam,
Sic magnus etiam Caesar, insuetus parem
Tolerare quemquam, victor è Belgis redux
Romam in triumphum duxit, & fausto alite.
Totius orbis solus imperium tulit.
Fortuna timidos spernit, audaces iuuat.
Quid anime dubitas? vana succumbat fides,
Periurijq́ue stultus exspiret timor.
Tantum meretur purpura, & tantum decor
Formae beatae; quisquis ad regni notas
Deliberato firmus affectu ruit,
Non vlla trepidat scelera, non ipsum Iouem
| |
| |
Quamuis rubentem fulmine armarit manum,
Et insolentes vltor a tergo premat.
Si totus atros increpet nimbos polus,
Altumq́ue tonitru pectus infesto petat:
Si totus orbis militem cogat suum,
Et totus Acheron iuret vnius necem;
Perimere forsan poterit, immotus tamen
Restabit animus nullius fati reus.
Quid anime frustra metuis? & Superum graues
Meditaris iras? turpis excedat timor,
Et vile pectus aliquod e plebe occupans
Quos vanus olim inuenit, obseruet Deos.
Longine tutum quid tibi statum inuides,
Regniq́ue dubias quaeris iniustinotas?
Quid sceptra facient? quid tibi regni dabit
Inane nomen? cetera exarchus potes.
Vt ergo lateam semper? & quondam meum
Commilitonem lixa dominantem sequar?
Cum te coronet largus Augusti fauor.
Praestat sequi, quam persequi.
Damno probauit. Non satis tuto fauent
Vnquam potentes, qualis inconstans fluit
Breuis aura veris saepè ventorum rea,
Et saepè pluuiae, talis est aulae fauor.
Regale nulla limen ingreditur fides.
Quam multa suspicatur aeternus timor!
Quam multa trepidat! nil amicitiae valet
Sociale nomen: quos prius nexu pari
Sincerus animus iunxit, & testis Deus,
| |
| |
Vt sic libido fuerit, ad necem trahit.
Qui praeuenire fata non audet sua,
Quem procul ab Italis Tauricâ fessum niue,
Longoq́ue belli tadio Parthus premit?
Stultum est fugacis schemate elusum boni
Tentare memorem regis irati manum.
Stultum est timere quando tam pronam meis
Fortuna facilis ausibus sternit viam.
Quicumque dubiae credit insanus Deae
Tumidaq́ue raptum dexterâ sceptrum gerit,
Hunc tristis aliquo Nemesis offendet loco,
Poenaeq́ue tradet deditum noxae caput.
Quicumque coeli monstra, vel mundi timet
Imbellis arma, lateat, & vulgi reus,
Anadema nunquam capite tam vili gerat.
Iniqua nunquam regna durabunt diu.
Testetur illud Roma, quâ mundum sibi
Subiecit istâ nitor ad regnum viâ.
Siccine recessit? quam nimis dirè furit
Quicumque sanae mentis arbitrio carens,
Ad alta caeco regna conatu ruit.
Sic quando primo vere soluuntur niues,
Arborq́ue gemmis cuncta pubescit nouis.
Venator audax dexterâ venabulum
Laeuaq́ue pedicas portat; ex humeris fluit
Cornuq́ue & arcus habilis, & forti canes
Loro ligatos ducit, & ac nudo pede
Ne fortè fractum calceis lignum crepet,
| |
| |
Et ante tempus lustra dimittant ferae;
Scrutatur omnes nemoris horrendi specus,
Caecasq́ue latebras, & per ignotas vias
Vastosque saltus currit impauido gradu,
Et vbique cautas belluis tendit plagas;
At si Lycisca dum procul lento suem
Odore sensit, feruidis latratibus
Monuit sequentem, protinus venabulo
Generosus instat, & licèt totam induit
Irata rabiem bellua, & culmos quatit,
Omnesq́ue vasti corporis setae rigent;
Et dens minace saeuus in spuma natat,
Crebroq́ue flatu spiritus prodit suam
Violentus iram, nec satis tanti capax
Doloris, altum frendit immanis furor.
Nihil mouetur pertinax, quem nec mali
Nec mortis vllus terret intrepidum metus
Cuicumque regno pectus afflatum furit,
Quamuis perîclum videat; haud credit tamen.
Et si quod esse credat, haudquaquam timet.
Rosimunda, Helmiges, Vmbra Alboini.
EGóne laterem? natatam magno patre?
Qui tam superbi nuper imperij potens
Subesse vidit fascibus totum suis
Quidquid Tibiscus, quidquid Euxinum mare,
Et Scythicus Ister algido claudit sinu?
Quicumque vitam regiam, & luxum semel
Gustauit aulae, serò deponit suâ
| |
| |
Diadema fronte, serò regalem domum
Et alta linquit atria, haud facilè tenax
Dediscit animus regere, qui rexit diu.
Sic mollis olim viola crudeli nimis
Percussa nimbo, triste submittit caput,
Humumq́ue plangens luget amissum decus
Inter minora gramina, & viles agri
Suppressa fatus; nullus aut fragrans odor,
Aut fulgor auri languidas vestit comas,
Sed multus aegris humor in folijs natat.
At si serenus discutit nimbum polus,
Totoq́ue mundo liberum fundat iubar
Phoebaea lampas, illa formosum caput
Excludit iterum, gramine indignans tegi,
Multaq́ue flammâ purpuram tingit suam,
Et inter herbas aureo vultu micat.
Nequit latere, quisquis immutabili
Iussu Deorum natus ad regnum fuit.
Quocumque dubios fata mortales agunt
Si sponte non sequantur, inuitos trahunt.
Qualis sonante turbinem loro puer
Et huc & illuc versat, inconstans velut
Suggessit ardor; talis hunc mundum Deus,
Quacumque nutat animus, ambiguum rotat.
Sed quò scelesta rapior? Indignum nimis
Meditaris anime facinus. Excedat furor,
Viuat parentis Helmiges vindex mei.
Egóne Deos periura tot periculis
Olim probatam stulta violabo fidem?
| |
| |
Testor Deorum numen, & sanctos mei
Manes parentis, teq́ue qui sacra face
Mundo serenum Phoebe dispensas diem,
Lateq́ue fusi spatia percurrens poli
Secreta semper cordis humani vides,
Regnare non vult animus; inuitum tamen
Aulae voluptas cogit, & pellax amor,
Nec sat resistit. Anime quid tandem iubes?
Quid fluctuaris? Helmiges pereat meus.
Meus? peribit? nullius culpae reus
Hoc vindicati praemium patris ferat?
Abscede rabies; Helmiges viuat meus.
Quid anime dubitas? sentio ambiguum mihi
Trepidare pectus, nec quid audendum satis
Attonita video; parcere insonti Deus,
Mitisq́ue pietas mandat, & thori fides:
Prohibet volentem dira regnandi sitis,
Totamq́ue mentem furiat. Excedat pudor,
Et vana pietas; Helmiges pereat meus.
Liceat mariti sceptra mencari nece:
Per scelera regnum petere, non vllum est scelus.
Lethale Ptyados virus, & sputum bibat,
Vitamq́ue totus exuat: quis hic meis
Occurrit oculis? Helmiges? rursum timor
Diuisit animum. Nescio. Audendum est tamen.
Succumbe pietas. Coniugem video meum?
Dilecte coniux, vnde te reducem boni
Superi remittunt? plena num spirat salus?
Quid illud? téne delicium meum?
| |
| |
Prohibete Superi, téne vel subitus dolor?
Ah anime quo iam raperis? aut morbus premit?
Cohibe timorem, nulla morborum lues,
AEgérve saeuum corpus incendit dolor:
Sed triste pauidam somnium mentem quatit.
Occisus Alboinus; effusus tui
Cruor mariti, sanguinem tuum exigit,
Vaniq́ue stulta somnij ludibria?
Quid ergo? Viuum vincis, occisum times?
Ridenda narras, roboris tanti virum
Pudeat timere debilis spectri minas.
Vtinam! sed heu me! pressit arentem sitis;
Adfer Lyaeum; magna pernicies adest,
Quam tristis animus conscio prodit metu.
Rosimunda timeo, melior abstergat Deus,
Si fortè vanus fallat errantem timor.
Eheu! quid istud? sentio insolitam luem
Serpere per artus, stomachus incensus furit,
Ardetq́ue totum felle consumpto iecur.
Quaecumque diro restat in scypho lues,
Tibi bibenda restat; incassum gemis,
Frustraq́ue torto toxicum collo abnuis:
| |
| |
En tibi cruore coniugis tinctum tui
Ferale telum, ni bibas, strictum vides.
Eheu! quis ille contrahit venas rigor?
Quae iam duorum coniugum sicco necem
Tueris oculo. Quis mihi tantus fibras
Exurit ardor? mortis instantis comes
Gelidos per artus sudor expressus fluit,
Omnisq́ue venis cedit exhaustis cruor,
Et imminente membra pallescunt nece;
Maculisq́ue varijs liuidam tingens cutem,
Hausti veneni tetra se prodit lues.
Superata tabe vita grassanti fugit,
Caligat oculus, languidum nutat caput,
Et fessa vincit membra lethalis sopor.
Eheu! quàm nimis fragili loco
Fortuna tumidos stare lapsuros iubet!
Heu misera! quae me fumidam vibrans facem
Irata terret vmbra? quod spectrum mihi
Hausto veneno maius intentat malum?
Heu morior! aegras deserit fibras calor,
Vix imbecille palpitat pectus; vale
Morior, duplicis poenae rea:
O aequa Nemesis, iustus est furor tuus.
|
|
Auteursrechtvrij