|
| |
| |
| |
| |
Vierde geschiedenisse.
Jonckheer VAN DER DOES, eenen KLEYNHERTIGEN, Borgemeester VAN DER WERF.
De schippers, die op zee besprongen van de winden
Haer in den lesten noot van te verdrincken vinden,
Sijn altijt op haer hoê, 't sy dat den dag opklemt,
't Sy dat den droeven nacht met duyster peerden swemt.
Dit is ons ampt geweest van als wy sijn besloten,
Van als den swarten hoop ons vryheyt heeft beschoten:
Tot noch toe met Gods hulp en heeft Maraens gewelt
Niet zynen dorst te vreên met borgers bloet gestelt.
Zijn kracht en doet niet op, wat dat hy heeft begonnen
Met openbaer gewelt, wy blyven onverwonnen,
Wy stellen noch ons hert en onbeweegden voet
Ver boven al zijn macht en zynen hoogen moet.
Genoech heeft hy beproeft, hy weet dat Batavieren
Niet dan met Spaignaerts bloet besproeyen haer laurieren;
Hy weet dat met zijn schaê zijn krachteloose macht
Soo dickwils op ons hooft heeft lauwer-blaên gebracht.
't Gewelt is hem misluckt; hy komt met loose streken
Ons proeven te verraên en in het juck te steken,
| |
| |
Den tweedracht, die de stat oproerichlick verdeelt,
Is uyt zijn vals geschrijf en zijn verraet geteelt.
Al daer Maraen met kracht niet wel en kan toe raecken,
Daer soeckt hy met bedroch sich meester af te maecken,
Daer vecht hy met verraet; al daer den Spaignaert siet
Dat 't roer hem niet en helpt, hy met pistolen schiet.
Ick houde voor gewis dat veel van die ons quellen
En ons benoude stat in meerder vreese stellen,
Door tweedracht ende twist, sijn uytgekocht met gelt,
Dat willich den Maraen aen de verraders telt.
Waer dienen anders toe de onbesuyste woorden,
Die wy voor Bronckhorsts doot noyt in de stat en hoorden?
Zy seggen dat haer tong', te vooren vast gemaeckt,
Nu uyt den Lombaert is gelost en vry geraekt.
Zy seggen dat die niet op Spaignen en betrouwen,
En van 't meyneedig hert des konincx luttel houwen,
Sijn dieven van het lant, en vreesen veel te seer
Daer voor gestraft te sijn wiert eens den koninck Heer.
Een vrouw heeft ons ontdekt, afgryselick' aenslagen,
By haer tot ons verderf besloten en verdragen,
't Is, Mannen, meer dan tijt dat daer in wert voorsien,
Eer dat wy meerder quaet en boosheyt sien geschiên.
Mijnheer heeft wel geseyt: maer als wy konnen mercken
Des vyants leger-kracht sich dagelicx verstercken,
En onsen kleynen hoop gedurich nemen af,
En voeren dag voor dag veel borgers naer het graf;
My duynckt dat beter waer, behoudens goet en leven,
Zijn stat en heerschappy den koninck weêr te geven:
Wy hebben lang genoech berooft van wijn en broot,
Gespertelt tegen 't jock, gevochten metten noot.
| |
| |
Is 't moglick, blooden mens, dat ick u soo hoor spreken?
Dat in een Batavier soo kleyn gedachten steken?
Den Spaignaert in de stat te laten, en te sien
Dat hy vermoorden sou soo veel onnoosel liên?
Den honger en de pest sal al de borgers schenden.
Is 't beter dan met 't sweert of vier het leven enden?
Al datter is geschiet, is nu den koninck leet.
En denckt dat nimmermeer, den koninck is te wreet.
Ghy sult eer sien den wolf het moorden sich afwennen,
Dan ghy den koninck siet van tyranny hem spennen.
Die mette tigers woont en niet en wert verslint,
Mach hopen dat men gunst oock in Maranen vint.
Dat nu Baldeus veynst en veel ons wilt beloven,
Is maer verraders werck, hy souckt ons te verdoven.
Al daer den Spaignaert wint, en spaert hy vrou noch man;
Alleene laet hy vry daer hy niet aen en kan.
Is 't dat ghy schielick siet de sonne klaerder blicken,
Denct datter haest een wolck haer licht sal doen versticken,
Wacht regen en tempeest: is 't dat den Spaignaert lacht,
Denckt dat hy niet en heeft dan moorden in 't gedacht.
Den honger en de pest sijn al te droeve plagen.
Noch droever is het jock van Spaignen te verdragen.
Die leyden ons gewis naer Charons swarten boot.
| |
| |
Al daer den Spaignaert komt, daer werdet al gedoot.
Baldei soeten aert daer u is af geschreven,
Kan ons bedruckte stat een beter hope geven.
Hoe dat Baldeus meer hout zynen aert beveynst,
Hoe dat hy meer om moort en schellem-stucken peynst.
Met al te groote vrees kan yemant sich beschaden.
Met al te grooten hoop kan yemant sich verraden.
't Is beter dat de noot ons met vryaerde deckt,
Dan ons verslaefde siel Maraen uyt 't lichaem treckt.
Nochtans sou 't beter sijn des konincx gunst te kiesen
Dan door den hongersnoot het leven te verliesen;
Wie is 't die niet op hoop veel liever en wilt staen
Dan sonder eenig' hoop soo deerlick te vergaen?
Ick weet den eet daer ick aen 't lant me ben verbonden,
Die noyt door Godes hulp van my sal sijn geschonden,
Soo lang als in mijn lijf noch is een druppel bloet,
En sal ick onder 't jock niet buygen mynen moet.
Den honger en de pest sal my het leven rooven
Eer ick de valsche trouw' van Spaignen sal gelooven;
Soo lang als God my helpt daer alle goet afdaelt,
En sal geen mensche sien dat oyt mijn trouwe faelt.
Is 't dat 't benoude volck heeft in mijn doot behagen,
Ick ben seer wel te vreên dat zy mijn siel uytjagen,
Op d'een of d'ander voet; ick ben seer wel te vreên
Dat zy versaden haer met mijn gekapte leên.
| |
| |
Mijn saecken sijn al goet, noyt tijt en sal getuygen
Dat ick heb onder vrees of ontrou moeten buygen;
Het is al eveneens als ick doch sterven moet,
Of vrient of vyant is die storten wilt mijn bloet.
Oprechten Batavier, ghy en gelijcke mannen,
Bevryen onsen staet van bloedige tyrannen;
Soo lang de Leytsche stat soo kloecke borgers baert,
En moet zy nimmermeer voor Spaignen sijn vervaert.
Ghy toont dat ghy recht sijt van 't vaderlant een vader
En eenen voogt van 't volck, dat tegen den verrader
Wert door uw' trou bewaert; ghy toont uw' edel hert,
Dat met het Spaensche gout noyt uytgekocht en wert.
Bloetdorstigen Maraen, wat sluyt ghy onse muren?
Soo lang ons leven duert sal onse trouwe duren;
Ghy spot en segt dat wy met honden ons versaên:
't Is beter dat te doen dan onder u te staen.
Ons en ontbreect noch niet, gh' hoort peerden ende koeyen,
Die wy noch in de stat tot onsen nootdruft voeyen;
Den goedertieren God, die spijst al datter leeft,
Al isset slecht en kleyn, ons noodig voetsel geeft.
Als door den tragen noot den kost is onderbleven,
Sal ons noch spijs genoech den slincken arme geven;
Den rechten sal terwijl verdryven van de wal
Den bloedigen tyran met zijn verraders al.
Is 't dat dan God ons noch rechtveerdig wilt kastyen,
En van uw' tyranny de borgers niet bevryen,
Wy sullen evenwel ons altijt houden vry,
En buygen nimmermeer ons onder slaverny.
Wy sullen heel de stat self met het vier verslinden
Om dat ghy nimmer daer een rustplaets in sout vinden;
| |
| |
Wy sullen onvervaert uyt onse mueren treên,
En sterven in den strijt gelijck de Machabeên.
Wy sullen voor ons doot noch menich duysent schenden,
En naer de duyster hel veel Spaensche sielen senden;
Den minsten van den hoop, die uyt de stat sal gaen,
Sal hem met Spaignaerts bloet, eer dat hy valt, versaên.
't Is beter voor 't gemoet en voor het lant te sterven,
Dan vrydom van gemoet en van het lant te derven.
't Is beter uyt het licht al vechtende te vliên,
Dan jammer aen zijn volck en heylichdom te sien.
REY van leytsche vrijsters.
Van als den Spaignaert ons benout,
En zijn verwoede beulen hout
Rontom de stat van Leyen,
En heeft noyt son of wanckel maen
Soo vroech of laet de locht doorgaen,
Die niet en sag ons schreyen.
Den klaren dag, den stillen nacht,
Die ander menschen druck versacht,
Kan onse droefheyt tuygen:
Het bedde daer de soete rust
Ons sorgen eertijts heeft geblust,
Moet nu ons tranen suygen.
Ons treurig hooft blijft ongehult,
Geen strick noch gout de vlechten vult
Al onse vreugden bennen uyt,
Den vyant de genuchten sluyt,
| |
| |
't En is ons niet geoorloofd meer
Te maecken eenen frayen keer
Of daer den Rhijn zijn klare vloet,
Versmacht van 't sant, verliesen moet,
Te Catwijck in de duynen.
Hoe dickwils hebben wy in 't sant,
Of aen de naestgelegen strant,
Met vryers vrijsters t'samen,
Nu in de zee ons lijf bespoelt,
Dan in het duyn gedanst, gewoelt,
Als wy by een daer quamen.
Hoe dickwils gingen wy op 't velt,
Van geen Maranen noch gequelt,
Hoe dickwils hebben wy in 't gras,
Dat by de Mair soo groene was,
Of daer de Zyle met den Rhijn
By Leyderdorp vereenigt sijn
En korts daer naer weêr scheyen,
Gaen soucken klavers met vier blaên,
En van de blomkens die daer staen
Hoe dickwils heeft de schoone Vliet
Gehoort van ons een lustig liet,
Of kruyt sien t'samen binden,
En onder ons genuchelick,
Door eenen vast gevlochten strick,
| |
| |
Ons vreugt en blijtschap is gevlucht;
De Doelen sijn al ons genucht,
Ver boven al de huysen staen,
Die moeten met haer groene blaên
Alleene troost ons geven.
Den Burch, het outste werck van 't lant,
Daer menig fruytboom is geplant,
En mag ons niet vermaecken:
Wat souden wy van 't hoogste sien
Dan rontom stat veel wreede liên,
Die naer het moorden haecken?
De weyen, die met jeuchdig gras
En groen genuchelick gewas,
Haer plachten te vertoogen,
Bedorven door het Spaens gespuys,
Sijn voor ons hert een bitter kruys,
Sijn droefheyt voor ons oogen.
Geluckig die van 't Spaens gewelt
Zijn leven mach voleinden!
Geluckig die sich houden mag
Daer niemant oyt Maraen en sag
Zijn soete vryheyt schenden!
't Sy dat hy in het Noorden leeft,
Daer noyt de sonne kracht en heeft
Daer 't jaer is eenen dag en nacht,
Daer de Nassousche straet verwacht
| |
| |
't Sy dat hy in het Suyen woont,
Daer Phoebus al zijn krachten toont
En doet de menschen branden,
Daer nimmermeer den koelen wint,
Die uyt 't Noort-Oosten eerst begint,
Bevriesen doet de stranden.
't Sy dat hy leeft daer 't eerstmael daegt,
Of daer de sonne slapen jaegt
Daer namaels oock matroos sal gaen,
Om te doen proeven den Maraen
Zijn noyt gekroockte sweerden.
Dat hy te recht zijn leven lanck
De gunstige fortuyn bedanck,
Dat hy hem wacht van klagen,
Is 't dat hy slechts mach wesen vry
Van de Maraensche tyranny
Ick sou by wolven liever sijn,
Of by een wilt onstuymig swijn,
Dan by het volck dat niet en deugt,
Dat hem alleenelick verheugt
In 't branden en in 't hangen.
Dat wreeder dan een tigers dier
Het menschen bloet acht niet een sier,
En hem dan eerst kan temmen,
Als in een jammerlicke vloet
Van uytgestort onnoosel bloet
Haer bitter hert mach swemmen.
| |
| |
Och! God die ons soo straf beproeft,
Soo nau beset, soo seer bedroeft,
Wanneer sal 't beter wesen?
Wanneer sult ghy de Leytsche stat,
Van honger en ellenden mat,
Staet op, staet op, jalousen God,
Maeckt dat ghy niet en wert bespot
Van die u niet en vieren;
Doet den Maraen van Leyden vliên,
Maeckt dat wy hier niet meer en sien
Ghy sijt alleen ons toeverlaet;
Is 't dat Ghy ons gebet versmaet,
Waer sullen wy ons wenden?
Och! Heere komt, en laet niet toe
Dat ons den Spaignaert leet aendoe,
En laet uw volck niet schenden.
|
|
Auteursrechtvrij