'Altijd maar bijeenblijven'. Brieven aan C.A.J. van Dishoeck, 1903-1929

[p. 154]

130 Schaarbeek, augustus/september 1911

Waarde Vriend,

Had de eminente speurder der N. Rott. Ct. wat vroeger dat brochuretje van H.C.C. Clockener Brousson gelezen - beter gezegd: te lezen gekregen - dan had hij (zélf wel auteur, maar die al zijn auteursrechten aan zijn uitgever afstond, en zich dus weinig bekommert om een bureau dat zulke rechten behartigt) dan had hij zijn uitgever van aanvang af kunnen geruststellen...¹

Toen gij mij daar voor 't eerst over schreeft, steldet gij dat bureau der Rue Royale vóor als iets nieuws. Toen vroeg ik aan literaire vrienden en kennissen of ze daar iets van afwisten. Geen enkele kende dat. Wat kon ik U dan al meer schrijven, dan dat ik verder informeeren zou? De eminentste speurder is nog geen jachthond, die op den neus af het best-verborgen wild opjaagt!

Nu ge me die brochure hebt gezonden wordt het mij duidelijk dat bedoeld centraal-bureau niets anders is dan de société des droits d'auteurs, die hier in België sedert lang en zoowat overal fungeert. Letterkundigen hebben daar niets meê te maken, tenzij dramaturgen, voor zoover ze hunne rechten op hun werk behouden. Het zijn vooral de musici, die aangesloten zijn bij deze of gene maatschappij, die er iets meê te stellen hebben. Voert men werk uit van éen dezer musici, dan heft de maatschappij een zekere som op de uitvoering, en het is het bureau voor auteursrechten die gelast wordt met het innen dier som. Hetzelfde gebeurt, meen ik, voor tooneeluitvoeringen. Is het nu de uitgever die de rechten van den tooneelschrijver of musicus heeft afgekocht, dan is het voor hem dat de agent van bedoeld bureau werkt, en zijn werking geschiedt slechts tegen muziekuitvoerders of tooneeldirecteurs, die in 't openbaar en tegen betaling werken zouden ten gehoore brengen en zouden weigeren, er de bepaalde rechten op te betalen. Wie de som bepaalt, weet ik niet; vermoedelijk is het de Maatschappij waar de auteur of de uitgever deel van uitmaakt. Het bewuste Centraal Bureau beschermt dus geenszins de auteur tegen den uitgever: die maken ja dan niet contract, en daar ze beiden eerlijke lui zijn, heeft het centraal bureau niet tusschen te komen... Zoo'n bureau is dus een finantiëele onderneming, en als dusdanig voor mij weinig sympathiek, maar waar ook de uitgevers - en in een land als Holland: vooral de uitgevers - wel belang bij hebben. Moge deze uitlegging u dus aangaande Pedro geruststellen.² En, blijft het u ergeren dat hij vlak over u woont, koop dan zijn huis en laat hem aan de deur zetten...³

1 De ‘eminente speurder’ was uiteraard Van de Woestijne zelf. H.C.C. Clockener Brousson schreef, als directeur van het op te richten Bureau voor Auteursrechten te Batavia, de brochure De gevolgen der Berner Conventie populair besproken (1911).

2 Gedoeld wordt op Willem Frederik Pedro Clignett, die de in september 1911 voor Amsterdam en de provincies Noord-Holland en Utrecht benoemde vertegenwoordiger van het Centraal Bureau voor Auteursrechten was. De in noot 1 genoemde brochure was uitgegeven door het bureau van Clignett.

3 Pedro Clignett woonde - vanaf juli 1911 - evenals Van Dishoeck aan de Nieuwe 's-Gravelandscheweg te Bussum.

[p. 155]

Ja, beste vriend, het is wel heel vervelend dat het ministerie geen grootere bestelling heeft gedaan.⁴ Maar vindt gij het niet al heel mooi; dat ze van mijn werk toch iets koopen, terwijl de boeken der anderen geweigerd worden?... Het ware dan ook beter bij dezen geklaagd!...

Met vr. groeten en van harte

Uw genegen

Karel van de Woestijne

De drukproeven volgen.⁵

4 De bestelling betrof Afwijkingen (en wellicht ook De gulden schaduw). Het is niet bekend hoeveel exemplaren het ministerie bestelde.

5 De drukproeven van Kunst en geest in Vlaanderen. Het boek verscheen begin december 1911.