Biographisch anthologisch en critisch woordenboek der Nederduitsche dichters. Deel 4 JAC-NYV

[p. 72]

[Christoffel de Cock van Kerckwijck]

Kerckwijck (Christoffel de Cock van). Van dezen bestaat er een gansch bijzonder rijmwerk, onder dezen zeer vreemden titel: Pestbasiliscus en verduysterde liefde in des werelts avondtstondt, met een bijgevoegde ontmaskerde Pestmom, of klare, waerachtige Beschrijvinge der Pestilentie, enz. 's Hertogenbosch, 1668, in 4^to. Het rijmwerk is zeer kreupel en ellendig, en op vele plaatsen slordig en onkiesch; op den titel heet hij Doctor en Professor, Medicinae in de Stadt en Illustre Schoole van 's Hertogenbosch; en ook uit de Redevoering over die Illustre School door Prof. a. velingius, in 1760 uitgegeven, bl. 44, blijkt dat van kerckwijck tot het voorzeide professoraat was aangeteld in 1667 en overleden in 1678.

De man is ten uitersten verstoord over den grooten schrik, dien men in zijn' tijd voor de pest had, die toen in de Meijerij van 's Bosch woedde, hij meende, onder anderen, dat de geregtelijke vervolgingen (executiën), die de boer tot voldoening van gevorderde betalingen onderging, erger dan de pest waren, waaromtrent hij zich dus uitlaat:

Maer ondertusschen komt den deurwaerder op 't lest,
Dan staet hy (de boer) slegt en siet: dit is de slimste pest:
Neemt weynig menschen me gevangen of gespannen,
Maer sleept schier alles wech van potten, keetlen, pannen.
Noch geess'len sy het volck met doorn van groene roeden;
Is dat geen pest genoeg (soo wil ons Godt behoeden!)
Droeg yeder in de pest, in plaats van witte roe
Een groen roe en syn macht, ick was mijn leven moe, enz.

[p. 73]

Het is bekend, dat men in pesttijd gewoon was, dat de besmette personen tot een kenmerk eene witte roede droegen, maar tot verder verstand van vorenstaande regels dient, hetgeen min bekend is, dat de geregtsboden (deurwaarders of exploiteurs van het geregt) te 's Hertogenbosch, tot kenmerk van hunne bediening, als zij daarin werkzaam waren, eene groene roede droegen, en werden daarom ook genaamd: ‘dienaars van de groene roede,’ waarop mitsdien gezinspeeld wordt.

Hoezeer het rijmwerk van alle waarde, als zoodanig, ontbloot is, is het zulks nog niet, en vooral zijn het niet de aanteekeningen, om eene en andere anecdote, wegens de pest daarin voorkomende. Het boekje is thans eenigzins zeldzaam geworden.