De Amstelstroom

[p. 167]

Aanteekeningen over den tweeden zang.

Bladz. 30. Vs. 14.

Hartverrukkend Ouderkerk,

Ouderkerk is eene schoone Ambachtsheerlykheid, en een zeer fraai dorp. Het schynt my toe dat Ouderkerk, ook Ouderamstel genaamd, het begin is geweest der Heerlykheid van Amstel, en dat de Heeren daarna de landen bewesten den Amstel van den Bisschop van Utrecht bekomen hebbende, dezelve genoemd hebben Nieuweramstel, om die van hun voorig gebied te onderscheiden. Ook is het niet waarschynlyk dat Ouderkerk dus genaamd is voor dat 'er eene kerk aan de westzyde des Amstels is gesticht. De kerk, met de huizen daar omtrent, aan de westzyde is niet Nieuwerkerk genaamd, zo als natuurlyk scheen te moeten geschieden in tegenstelling der kerke aan de oostzyde, maar Nieuweramstel of Amstelveen, om dezelve te onderscheiden van Nieuwerkerk, in Kenmerland, dat nu in het Haarlemmer meir verdronken legt.

Bladz. 32. Vs. 3. 4.

Is dat lommerryk bosschaadje

Mooglyk 't Reigersbosch genoemd.

Bendelmeerebroek, dat het Bylemer meir is, en op Hollandschen grond ten noordoosten van Ouderkerk legt, word in de oude brieven doorgaans by het Reigersbosch genaamd. In den zoen van den Heere van Amstel met Grave Floris den V^den. in 1285, is dit den Grave afgestaan, die hier over een' Amptenaar aanstelde met den tytel van Meester en Bewaarder van den Reigersbossche. Zie verder onze aanteekening over den vierden zang, Bladz. 87. Vs. 3.

[p. 168]

Bladz. 33. Vs. 11.

Haarlem deerlyk hield bekneld,

Haarlem wierd door de Spaanschen belegerd in den jare 1573.

Bladz. 35. Vs. 1. 2.

Maar toen, by haar Steêgebuuren,

Vryheid! de Amstelstad u zag,

Amsteldam ging tot der Staten zyde over in 1577.

Bladz. 41. Vs. 13.

Tweedragt vlied uw wandelpaên,

Na het sluiten van den Munsterschen vrede, in 1648, begeerden de Provinciën, inzonderheid Holland, eene vermindering of afdanking van krygsvolk, om de onkosten van den Staat te verligten. Eenige Provinciën, en Prins Willem de II^de. konden tot eene vermindering, zo groot als Holland begeerde, niet besluiten. Over dit stuk rees zulk een hevig geschil en zo groot eene verwydering, in 1650, dat zyne Hoogheid besloot de Stad Amsteldam, door het inbrengen van krygsvolk, het gevoele van de andere Provinciën en van hemzelven te doen toestemmen. Doch deze toeleg gelukte niet, en de zaak wierd by verdrag verëffend en afgedaan.

Bladz. 43. Vs. 18. 19.

't Somber veld schetst, waar ik ga,
My 't belommerd Machpela,

De Hoogduitsche en Poolsche Joden worden te Muiderberg en aan den dyk by Zeeburg begraven, en te Ouderkerk alleen de Portugeesche Joden. Dit fraaije Kerkhof, op het welke men veele marmeren en arduinen grafzerken vind, met Hebreeuwsche opschriften gesierd, legt ten zuiden van het dorp, en beslaat drie morgen lands.

[p. 169]

Bladz. 48. Vs. 1.

Hollands wondre waterspuit

De Brandspuiten zyn, door Jan van der Heiden en zyn' Zoon, uitgevonden in 1672.

Bladz. 49. Vs. 1. 2.

't Woest geweld der onweêrwinden

Sloeg zyn spits ten muurtransse af.

Dit gebeurde in een' storm op den eersten van Oogstmaand, 1674.

Bladz. 49. Vs. 14. 15.

Schoon, door 't worstlen met de golven,
Nieuwerkerk reeds is bedolven,

Nieuwerkerk was een dorp in Kenmerland, en is sedert lang in het Haarlemmermeir verdronken. Zie onze voorige aanteekening over Bladz 30. Vs. 14.