Bedevaart naar Jerusalem in 1525

Hier na sal ic verclaren hoe ende in wat manieren wij ghereyst sijn wt Veneetgien een yghelick na sijn stadt.

Als ic nv mijn selven wel onderleyt hadde binnen veneetgien vant ghunt daer ic mede te vreden was ende mijn booghaetgie wel ghepackt hadde Soe maeckten ic een kurte pose guet tcyer Ende ghinghen daer na mit ons .ix. broeders wt hollant in een barcke desen vierden dach van novembri voerden noene ende vueren mit blijschappen wt dese princelike heerlike coopstede veneetgien, wyens circunstancien ic voer hebbe bescreven na mijn simpel verstant, alsoe dat ic dat hyer bij laet blijven Ende sijn in deser manieren voerts gevaren mitter barcke ende gecomen tot meysters. Item Van stonden an voorts mit malkanderen ghegaen te vuet mit groten arbeit doer die slickighe wech ende sijn desen avont gecomen tot martilagho aldaer wij desen nacht rusten. Item Des anderen

[p. 169]

daghes vroech opgestaen desen .v. dach van novembri ende was sonnendach Soe sijn wij geghaen van martilagho tot Castelfranco aldaer wij desen nacht rusten int zwaert, Item Den .vj. dach van novembri opgestaen ende geghaen vrooch van Castelfranco doer passant ende voorts desen avont gecomen ende gherust tot Carpenego. Item Den .vij. dach van novembri vrooch op ghestaen ende geghaen van Carpenego ende gecomen tot hospitaelego. Item Den .viij. dach van novembri des merghens gegaen van hospitaelego ende alsoe vast nederwaerts gecomen tot dat wij quamen in die starcke vermaerde coopstadt van Olms in duytslant aldaer wij hoorden segghen als dat dum fernando desen avont in soude comen. In deser manieren soe sijn wij desen avont binnen Olms ghebleven om dese stacie te syen ende was oock seer triumphelicken om syen Want hij mit schoender ordonantie, seer heerliken opgheseten mit sijnre huusvrouwe, mit groter staet in quam mit artscyers mit arbelettriers mit hele lancyen ende mit halve lancien, ende alle sijn heeren soe wel als hoer dienders waren altesamen ghecleet mit root mit gheluwe boorden gheboort Ende die dienders vanden heeren hadden levereyen buyten, alsoe datmen mochte bekennen wyen dat sij dienden ende waren alle te malen ghecleet op die duytsche maniere Ende sij hadden ketell trombelen na die turckse maniere, alsoe dattet seer om syen was triumpheliken ende schoen Ja al haddet die keyser selver gheweest soe en mucht sijne staet niet meerder gheweest hebben. sijn huusvrouwe hadde veel joncfrouwen bij haer seer schoen ende costeliken ghepareert na die duytsche maniere mit al gouden huyfden op haren hoofden ende scherlaken bonetten daer op alsoe dat dese maniere seer lodderliken stont om syen, ende wij staende in deser manieren voer sijn logys ansiende sijnen staet Soe sach hij ons seer scharpeliken an. Omtrent den avont soe ghinghe

[p. 170]

wij te ghader weder om wanderen omtrent sijn logys ende altehants soe werden wij weder om in ghebracht ende in gheleyt in die camer daer hij sat ende ath sijn avontmael mit sijnre huusvrouwe ende mit eenre sottinne alleen ander tafelen, daer alle sijn heren stonden bloots hoofts ende wij worden ghestelt voer alle die heren opdat wij dese stacie wel doer syen souden Ende wij merckten oock wel als dat hij mit sijn huusvrou veel woorden van ons hadde, mer watte en wisten wij niet Mer overmits dat wij vanden heiligen lande quamen ende alsoe hij veel mitten turck te doen heeft, soe dochten wij dattet daer van was Ende alsoe wij sonder twijfel naemaels wel bevoelden, Want na dat die maeltijt gheeyndet was ende die gratie ghelesen was Soe toenden wij hem eere ende reverentie ende hij ende sijn huusvrouwe mits oeck alle sijn heren, bewesen ons peregrijnen oeck ere ende reverentie Ende mits desen soe ghinghen wij na onse logijs ende eer dat wij ter tafelen waren gheseten Soe is sijn cappellaen, die die gratie over sijn tafel hadde ghelesen, sonder vertreck bij ons ghecomen ende ghinck oeck mede sitten an onse tafell ende beghonste ons oeck seer scherpeliken te examineren van die gheleghentheyt des turcks ende van die gheleghentheyt des lants ende wat tijdinghe wij van daen brochten, daer wij op antwoerden ende vraechde den cappellaen of hij ons ondersoken wilde of wij oock ten heilighen lande gheweest waren dan of mijn heere dum fernando die gheleghentheit der turcken wilde weten, soe wilden hem daer wel bescheyt van doen van als dat wij daer of wisten. daer mijn heer die cappellaen hem seer doer verblijden, mits soe beghonste wij hem alle dinck te vertrecken vant selfde dat wij wisten Ende mijn heer hoerden seer scharpeliken ende naersteliken toe Ende en wilde niet eens mit ons drincken, segghende alsdat hij tsmerghens vroech misse soude lesen

[p. 171]

voer dum fernando, want hij vroech wilde vertrecken. Niettemin mit veel pratens soe eens soe anders, soe festiveerden wij mijn heer alsulcks, als dat ic gheloef dat hij des anderen daghes gheen misse en las, aldus soe laet ic dit hyer bij blijven. Des merghens stonden wij vroech op ende reden voorts nae huus ende sijn mitte kurtsten gecomen tot mens. Opten derden dach van decembri sijn wij mit ons neghenen gesamentliken ghevaren wt mens te schepe ende sijn gecomen tot koelen op sinte nycolaus avont ende was wel duyster, ende ghinghen ter herberghe inden eekelboom tot des anderen daghes sinte nycolaus dach toe, misse ghehoert inden doom ende die waerde heilighe drie coninghen ghesyen ende ghevysenteert Ende nademael wij ons middachmael ghedaen hadden Soe sijn wij voorts ghevaren den rijn neder tot nymaghen toe, twellick sijn .xx. milen te water mer .xviij. mijlen te vuet ende quamen mit ons sevenen den ix^sten dach van decembri guets tijts binnen nymaghen ende ghinghen ter herberghe indie zwarte leeuwe tot des anderen daghes toe, misse ghehoert alsoet sondach was, daer na mit ons sevenen een kurte poese ghuet tzcyer ghemaeckt tot een teyken van scheydinghe, ende vueren voorts wt nymaghen mit ons sevenen tot die veluwe toe, aldaer een yghelike sijnen naeste wech nam om gheringhe thuus te gheraken Ende ic meester arent willemz. ende heer Jan Govertz. van gorcum bleven tesamen int schip ende vueren te samen tot voer die stadt van boemel toe, aldaer wij desen avont bleven ende huyerden een schuyt die ons bracht dese merghen tot gorcum voer die poorte op acht uren ende was recht ghetijde om voorts te zeylen tot dordrecht, alsoe dat mijn meninghe was strack doer te zeylen, mer mijn medeheer Jan govertsz. badt mijn als dat ic doch mit hem optreden wilde in die stadt, want hij aldaer gheboren is gheweest ende vrunden aldaer hadde wonende,

[p. 172]

oom, moyen ende ander maeschappen, die hij slechs toe begheerde te spreken, mits oeck mijn belovende als dat hij daer niet toven en soude, mer soude mit mijn sonder vertreck voerts na delft varen, alsoe dat ic mede in die stadt van gorcum ghinc, Mer alsoe drae wij an lant waren ende heer Jan bij sijn vrienden was gheseten, soe sach ic wel dat daer gheen scheyen an en was op dat pas Waerom ic oorlof begheerden, segghende mit mijn blijven bij hem, en mochte hem niet profyteren Mer dat ic begherende was te weten hoe dattet mit mijn wijff ende mijn kinderen wesen mochte Want ic daer lanck van gheweest was Alsoe dat ic wt desen oerloff van hem nam, behouden dat ic sijn moeder tot delft verblijden soude van sijn wedercoomste van iherusalem ende dat hij oeck thuus comen soude binnen enen dach ofte twee Alsoe ic dede Ende ben van hem ghescheyden omtrent tien uren den elfsten dach van decembri ende sij van stonden an te schepe gheghaen ende ghevaren van gorcum tot dordrecht aldaer ic quam nae middach omtrent twee uren Ende huyerden van stonden an een schuyt van dordrecht tot rotterdam daer ic quam omtrent vijff uren inden avont Ende des ghelijcks van stonden an tot rotterdam, soe huyerden ic een schuyt die mijn bracht desen avont al ombekent tot delft, want ic daer seer sorrichvoudich om was, om niet bekent te sijn tusschen weghen, overmits het rumoer datter somwijls is vanden volcke alser yemant coomt vanden heilighen lande Oock mede soe hadde ic dat mijn huysvrouwe te voren gheseyt dat ic onbekent in comen soude Soe verde ic des bij ghebrenghen konde, twellick mijn godt ghunde, alsoe dat ic tot voer mijn doer quam int portael ombekent Ende mijn moeder ende mijn huysvrouwe marritgien saten ter tafelen ende athen ende mits dat ic int portael stondt, soe hadde mijn moeder een kroese wijns in haer handt ende seyde Ik brenckt

[p. 173]

meester Arent willemz. op ghueden hope dattet mit hem wel mach wesen, daer mijn huysvrou marritgien op antwoerden ende seyde Ic en sel niet meer wtghaen voer ic sekerliken weet hoe dattet mit meester Arent willemz. is, want ic wel sye dat alle dat vollick van mijn kalt. Als ic dese reden haer hoerden vertrecken ende al van mijn was dat sij spraken, mits desen soe toegh ic die clinck ende ryep ‘boden broodt’, daer mijn huusvrou schyelick op antwoorden ende ryep, dat is meester Arents stemme Ende lyep tottet portael daer sij mijn noch vant staende ende vyel om mijnen hals ende seyde welkoom lyef, ende ic hieltse op, als dat sij niet in onmachte ter aerden en vyel, hoe wel dat dit wel verghinck, alsoe onvoersyen thuus te comen was nochtans seer perikeloes Om godt hyer van te dancken ende sijn ghebenedide moeder maria ghebenedijt, Soe sij ic eerst in die oude kercke gheghaen, daer na in die nyuwe kercke danckende ende lovende godt, dat hij mijn voerspoedeliken hadde laten volbrenghen mijn bedevaert, daer ic nv over ghereyst hadde 233 daghen ende voleyndt den elfsten dach van decembri ende was manendach des Avonts omtrent .ix. uren Anno .xxv. Godt heb loff Ghedanckt ende gheloeft moet hij wesen van alle dat hij mijn verleent heeft ende tot zalicheit mijnre zyelen moet mijn godt ghunnen

Amen.