Kroniek van Wijnkoper

folio 201v

[1566]

[notitie in handschrift O bij de naam van burgemeester Baert Simonsz:]

welke Baart verklaard heeft geen weder eed te doen, dan tot may eerst komende, alsoo hij van meninge was alsdan te vertrecken van hier.

[W:]

Op dit iaer hebben den gereformeerde den laesten july op die Bergermeer beginne te predycken welcke predicant genaempt was Jan Arentz ende geboren burger binnen Alcmaer, wesende een corffmaker van sijnen ambacht [aanvulling in handschrift O: daarna werden die predicatie gedaan in den Lijnbanen]

202

daerna worden die predicatie gedaen in den Lijnbanen buyten Alcmaer ende daerna in een schuyr over die Geest buyten Alcmaer ende hebben in decembris haer nachtmael daer gehouden.

Opten 1e septembris 1566 na noen is den here van Bredenroode met sijn huysvrou ende twee susters van den Prince van Orange, geassisteert met ettelicke paerden binnen Alcmaer gecomen ende is gelogeert geweest binnen Coelen [in marge in handschrift O: bij de kerk] en de is des anderen daechs gegaen ten huyssen van joffrou Wilhelmine van Sonnevelt om haer te besoecken in haer siecke bedde ende weder daer vandaen gaende comende buyten het huys soo wert hem een request gepresenteert van sekere parsonen versoekende te hebben die Minrebroeders kercke om aldaer te mogen vercundigen die gereformeerden religie soe die genoemt worden, welcke requeste die here van Brederoode gevisiteert hebbende, heeft voor antwoort gegeven, [ingevoegd in handschrift O: soo sommige seggen] dat het in sijnre macht niet en was sulcx te consenteren want het regalia waren soe daer geseijt worden ende daarna tussen 4 ende 5 uuyren 's achternoens

[202v]

is die heere van Brederoode met sijn familie uut den stadt vertrocken ende soe haest hij vertrocken was, sijnder enyge quawillige gelopen als dolle luyden lopende na den Minnebroederskercke met bijlen ende andere instrumenten in haren handen ende hebben 't clooster geweldelick opgesmeeten en al in stucken gesmeten. Die broeders dit spel vernemende, sijn metterdaet uut het convent gelopen, elcx soe hij best mochten # [in marge in handschrift O: # de een over de muur, de ander over 't water], dan den burgermeesteren met den gerechte hebben haer des anderen daech wederom ingeleyt.

[p. 32]

[D:]

Op dit jaar 1566 is de Agtermeer bedijkt.

[O:]

Op den 27^e april 66 is den impost verpagt bij de Staten van Holland binnen Alkmaar tot den meyendag anno LXVII, bij Augustijn van Teijlingen gepagt voor 1482 gulden.

[W:]

In den maent van september waren burgermeesteren seer beducht oft daer enyge quaetwillegen souden mogen comen om die beelstormerie in den parochiekercke aen te richten, hebben sij, met advys van den eerwaerdichge heer Nicolaus, bisschop van Haerlem, goet gevonden dat sij alle die raedts van gilde bij haer ontbooden hebben ende haer geordoneert die outaren ende beelden bequamelicken af te niemen ende die wel te bewaren sonder denselftden enyge scade oftte letsel te doen, hetwelcken die raets gelijkelicken belooftden te doen ende in 't werck sijnde soe is ten laeste ^@ [in marge in handschrift O: @ aliis: 't gemene volk] heeronnes gecomen ende hebben 't al in stucken gesmeeten autaren, beelden ende al dat daer was ⁺ [in marge in handschrift O: ⁺ ende het autaar, staande bij 't font, is tot de grond toe gedestrueert, seggende het moet af.] ende hebben uut den altaren genomen hetwelcke genaemt worden

203

[W:]

Reliquia Sanctarum ende is ter selffver tijt in den kercke doot gebleven door verscrickinge een vrowe genaemt Guert Jacobdochter, out tussen lx ende lxx jaren.

[in marge in handschrift O:]

In april sijn de predicatien van de gereformeerde weder opgehouden.

Den x april is de hertoginne van Parma weder uyt dese landen vertrocken. Den hertog van Anjou in dese Nederlanden gekomen.

[O:]

Op den 23 may 1568 worden de grave van Arenberg verslagen. De graaf van Buuren anno 1568 uyter schole binnen Loven gevangen genomen van den Spanjaarden, en in Spanjen gebragt. Den 4^e juny is Lamorael, grave van Egmond, met den grave van Hoorn van de hertog van Alba veroordeeld ter dood ende op Pinxteravond binnen Brussel geexecuteerd met den swaarde, eerst de graaf van Egmond, daarna de graaf van Hoorn.

[W:]

Op ten vi^e aprillis 67 sijnder enyge van den van den knechten van den here van Batenburch die

voor Amsterdam gelegen hadden + [in marge in handschrift O:]

⁺ aliis: tot Heyloo in 't reguliers convent] in Reguliers

[p. 33]

[203v]

[W:]

clooster buyten Alcmaer gecomen ende soe sij verstonden, worden sij vervolcht van den geweldige provoost met paerden ende met knechten ^VV [in marge in handschrift O: ^VV door bevel van de graven van Megen] soo sijn sij tegens den avont vertrocken ende sijn gecomen met den prior van 't convent voor die poort van Alcmaer ende hebben versocht an den poortier haer te willen doer den stadt te laten passeren mit belooftden hem een goede drinckenpenning te geven, waerdoer den poortier beweget worden ende heeft se in gelaten ende sijn seer verbaest door den stadt gegaen na Oudorp, (onder dese, soe het gerucht na ginck), souden geweest hebben den heere van Batenburch [mit] oft enyge van sijnen kinder ende, 't selftde gecomen sijnde tot kennisse van den magistraet, is den poortier metterdaet gedeportert van sijn dienste ende isse heeft hem voorsien. Des anderen daechs 's morgens is mede voorbij die stad gepasseert een hoop van den selftden regiment comende uut den abdie van Ecgmont vanwaer sij enyge buidten met haer brachten geladen op twe wagens en op die enen wagen had se genomen den prior van van den selftden abdie genaemt heer Otto.

[in marge in handschrift O:]

daarna is den provoost van den grave van Megen met de sijnen voorbij de stad gepasseerd na Medenblik om Batenburgs hoop te vervolgen. Soo is hij met groote haast na 3 ofte 4 uuren wederom gekomen voor de stadpoorten van Alkmaar en heeft de burgers aangeroepen dat sij de bruggen buyten de stad souden afwerpen, sorgende dat de Batenburgse knegten hem nog souden van agteren mogen vervolgen.]

[W:]

Op ten i^e dach van may sijn alle die coste van

204

knechten voorbij Alcmaer getrocken om den Batenburste hoop te Medeblick te vervolgen waerdoor die burgers van Alcmaer seer verscrickt waren, niet wetende wat daer te doen was. Ende alsoo 't sij in den processie van may met hoer wapenen gewest hadden, sijn alsoe na den stadtsmuyren ende poorten gelopen soedat daer een grote commotie in den stadt was, niet wetende wat daer te doen was. Dan is haest gestelt. Op den selffden tijt quam den graeff van Megen op den Colsta [bedoeld zal zijn ten Coulster] tot Heyloo alwaer die burgermeesteren haeren gedeputeerden sonden om hem te node binnen Alcmaer te comen. Dan alsoo 't hem niet gelegen en was binnen den stadt te comen, daerom hebben die burgermeesteren hem versien met wijn, bier ende provianden soedat behoorden, ende is daernae den 4^e dach voorbij Alcmaer gepasseert na Medeblick ende sijn daer binnen Medeblick enyge # [in marge in handschrift O: # aliis: enige van de gevangen knegten geexecuteerd.] knechten geexpedieert ende die reste sijn met schepen achtervolcht, daervan sij enyge gevange cregen ende enyge daervan tot Bruessel in Brabrant geexecuteert [in

[p. 34]

handschrift O:: met den swaarde.]

[W:]

Anno 1566 is den hartoge van Alba is in de anno in 't Nederlant gecomen ende tot Bruessel ingehael.

[D:]

Anno 1567 den 13 november is geboren prins Maurits van Orange, zoon van Willem den 1^ste te Dillenburg in Duitsland.