[Woord vooraf]
Met 1566, het begin van het gewelddadig verzet tegen de wettige regeering, komen de Psalmen van Datheen en de Geuzenliederen op, die de uiting zijn van een geheel anderen geest, dan die, waaruit de Schriftuurlijke Liedekens voortkwamen. Daardoor worden zij steeds meer teruggedrongen tot den kring der Doopsgezinden: het jaar 1566 sluit dus de periode af, waarin de Schrift. Liedekens de voornaamste uiting zijn der Hervorming op het gebied van den zang; wat men na dat jaar aan Bijbelsche liederen dicht, is navolging der oude liederen en beantwoordt slechts aan de gevoelens van een deel der Hervormden.
Er is over het onderwerp veel meer te zeggen, dan hier gedaan werd: het is mijn doel slechts geweest, den inhoud der liederen te doen kennen en de bronnen der liederen toegankelijk te maken. Over hunne geschiedenis: de liederen uit de eerste jaren der Hervorming en die van David Joris, den invloed der Wederdoopers, de bijzondere plaats, die de Sacramentistische liederen innemen, de Souterliedekens, de propaganda, het optreden der overheid tegen de liederen, den invloed der Hoogduitsche liederen, het aandeel der rederijkers aan de liederen, daarover is te veel te zeggen, dan dat ik in den beperkten tijd, die voor een dissertatie beschikbaar is, er voldoende over had kunnen schrijven. Evenzoo is het met de dichters der liederen en het kerkgezang, en, wat vooral van belang is, met het verzamelen der liederen, het tot stand komen der bundels en de verhouding der Doopsgez. en Sacr. liedboeken.
Ik hoop, zoodra ik daartoe de gelegenheid bezit, hetgeen ik over dat alles bijeengebracht heb, te verwerken en mee te deelen, waarbij zich een onderzoek naar de zangwijzen zal aansluiten, om aldus het beeld der Schriftuurlijke Liedekens volledig te maken.
De Arabische cijfers verwijzen naar het liederenregister, een * voor het getal duidt aan, dat het lied voorkomt in Lieder d. nied. Reformierten a.d. Zeit d. Verfolgung im 16. Jahrh. herausgeg. v. Ph. Wackernagel Frankf. a/M. 1867; de Romeinsche cijfers verwijzen naar de nummers der Bibliographie.
| VL |
= |
Veelderhande Liedekens van het erbij gevoegde jaar. |
| VGL |
= |
Veelderhande Geestelicke Liedekens, id. |
| NL62 |
= |
Een nieu Liedenboeck 1562. |
| Bibl. Mart. |
= |
F. Vander Haeghen, Th. J.I. Arnold et R. Vanden Berghe Bibliographie des Martyrologes prot. néerl. La Haye 1890. |
Auteursrecht onbekend