Kirchröatsjer maiblómme

Inne zillevere hoeëchtsietskóch
Mit troane, klöp en sjlèag jenóg

Zilvere hoeëchstiet vieret me vrui-jer ooch nit alledaag - waal jót. De auwe vîèrete: ôês dankbaarhêêt, dat ze zoeë lang jelèaft hauwe en ôês vräud en plezeer, dat ze het allebij biesheer bij-jenêê ôês-jehauwe hónt, zoeë jót en koa, wie et jong. En der ââwââs: jónge en mèadjere woar et mar drum tse dôêë, vul intselaane en fes tse viere - me wêês

[p. 106]

joa wie et jêêt - um jet aan der hank tse krieje of zienne miensj ins sjtil eri sjmoekkele tse kónne, da woar et îês jebròche en kónte sjpieëder al ins druvver kalle.

Zoeë woar da ooch ins zilvere hoeëchtsiet bij luu, die et ziech jót laiste kónte; die e paar doatesj hauwe, die ziech kiekke kónte losse. Et jungste, et Lieëntje, dat woar bezóngesj adret, obsjoon de jeweunlieche jónge höm der ‘sjtelbók’ nómte, wail et de naas jet erg hoeëch in de huuëgde droog.

Inne jónge bekker, dèa de tsoekkerbekkerij woar jange lieëre i Brussel en inne prîês vuur zîê jezellesjtuk jemâât hat, wól óp dat hoeëchtsietsfes ins kiekke losse watte kónt, wail-e mit et Lieëntje jèar êê bis-je besser vrunk wuuër jewèa.

Der ‘jrandineur’, der jroeësse kóch, lîêëveret hèa enne hauw ziech muite drââ jedoa, alsof et um zîê lèavensjluk jóng. Hèa hauw ziech zelver uvvertróffe, den der kóch woar nog besser jefloept als wie zîê prîês-sjtuk.

Des mörjens vuur der wiechtieje dââg zâât de madam âân de wirkvrauw: ‘Jut der kóch mar bij der bekker hoale en zetst em bij uuch jót voet; hij hingerte ós en sjtêêt ós in der wèag; da kónt uur em mörjevrug wal mitbringe.’

De vrauw jing der kóch hoale en brâât em noa hêêm. Dat woar mar jet vuur sjnuutsetsónge; inne jeróch zoeë fain en zus, wèa zat-en woar, hai doa noch êê sjtuk va jèsse.

Hêêm zoosse um der dusj erum mit inne knäuel broeët hör veer jónge, die ôêssen sjoeël woare kómme. Die sjnoevete, wie ze der jeróch jewaar wôêëte, dat en der mónk sjtil bleef sjtoa en de broeëtsjrûûëmele erôês voole.

De módder brâât der kóch direk noa der zulder óp, lâât de wèsjmangel umjedrieënt dróp en doa óp nog jet auw loemele, doamit dat de jonge em mar nit dierek vónge en jet draa dooche. Zîê wós besjêêd en derbij et woare joa nog mar kinger. Wie ze wirrem ónge koam hool ze de kinger ing kreftieje prèadieg: ‘Noe zit braaf. - Piet, dôê móts óppââsse, dat jinne noa oavenóp jêêt; doa han iech jet jezatst; et is nit va ós; mörje mós iech dat noa de hoeëchtsiet bringe. Noe zit sjun braaf, da bring iech uuch ooch êê sjtuk vlaam mit. Iech mós noen wirrem wirke joa.

[p. 107]

Lót alles sjtoa óp zieng plaatsj en dut jêê koats! Dat iech va jinne huur ing klaag!’

Jaa, wat dêêd ing modder nit, went ze witvrauw is en veer zón trabante hat jroeës tse bringe. Doch ze woar sjterk en wirreket jèar, went et lèave ooch döks sjwoar vool, mar ze mónt ziech de noeët van et lîêf hauwe. Noen jing zîê vuur de kinger wirke en sjpieëder, went die ins jroeës woare, wirrekete die ooch vuur hör.

De módder woar kóm voet, zoosse die veer sjtröp óp hêêsse koale; et brank en bauw in der bókseboam, vuur ins kiekke tse joa, wat dat wal woar, wat ezoeë jót ruuchet en wie mêût dat wal sjmââche! Ze hauwe dèa middââg jing sjoeël; aan duur woar et aan 't rèane. Op der èare woare ze aan et sjtoekke; doch aan de frenkef hauwe ze nit vul zin. Da mar verberje jehelt. De äutste versjtooche ziech óp der zulder en der jungste mónt ummer tselle. Mar dèa ooch nit vôêl, krôôf ooch ins noa der zulder op, vuur tse zin, wat de módder oavenóp hauw jezatst.

Nêê, dat hauwe ziech nit jedâât, dat ónger die auw klij-jer de umjedrieënde wésjmangel sjtóng en doa ónger - - zoeëjet hauwe nog nit jezîêë. Op ing sjóttel rónk erum mit krippapier sjtóng inne jroeësse wek, dèa mit wiesse tsoekker woar voljesjmieërt en - veer mentjere sjtónge rónk urn der rank, joove ziech ing hank en woare aan et dantse. Oave dróp inne dikke kallemol, woa inne ingel óp sjting mit êê bêê in de huuëde, in ing hank hoole êê krens-je. Wieër woare nog allerhand jekluurde blómme en vertseerónge aan der kóch ââbrâât. Nêê, dat woar evvel sjun. Mit de heng jevauwe en in ing aandach, weltverloare, woare ze dèa kóch aan et bewóngere.

‘Klinge sjpitsboof, wat dêês dôê hij? Bis dôê âân der kóch jewèa? Uûjââ! vier zââje et de mam, waat mar!’ Versjrekt koam der klinge jóng weer bij de zienieje. De drij angere sjtinge hinger höm en dräujëte mit inne vinger. ‘Dôê bis drââ jewèa! dôê bis drââ jewèa.’ Jank eraaf, vier dekken-em wirrem tsouw.’

Hèa woar kóm in de trap, hôêëte jet krââche; wieje ins sjtil loeret, zooge, wie die drij aan der kóch woare aan 't

[p. 108]

plukke. Al krîêsjents jinge de trap aaf. Móffelents koame die angere ooch jet dernoa.

‘Et is noen sjun wèar, vier junt aan duur; jank nit mieë aan der kóch en blief in hôês,’ Doamit woare die drij ooch al voet, de duur erôês.

Der klinge praktetseeret: ‘Iech bin nit drââ jewèa; iech han em mar bekèke’ en loeret mar noa de trap. Opins wôêët et em tse mechtieg. Wieje jinne van de angere mieë hôêët, krôôfe sjtil de trap óp en dâât: ‘went mar jinne kuuëm, da kunste nog ins jót der kóch bezin.’

Oave dinge jauw de klij-jer en de mangel dervan en - wat woar dat? Hèa vrêêf ziech de ooje en kiekket nog ins, mar wól zieng ooje nit jlêûve, watte zoog. Anplai dèa sjunne kóch mit dat jetseesj - woare jants beroofd van de mentjere, der engel voet en hij en doa êê lòch dri jemâât, wie ing môêshöal. Der nakse kallemol loog nog mar oave dróp.

‘Iech zouw et jedoa han en zîê zind mit der engel en de mentjere voet - pêûme zukke. Da krieg iech miech der kallemol, - da han iech ooch jet.’ Mit inne sjwoeps zoos der kallemol ooch al ónger et kammezoal.

Zoeë zieër wie der blits de mangel en de klij-jer dróp en hals uvver kop de trap aaf, doe mar voet óp lêûf noa et jès-je in, inne sjtok eróp vanne hoale bôôm, der kallemol ôês-jeholt; mar dat woar jinne kallemol mieë. Van tusje zîê kammezoal tse zitse woare jants plat jeduit wie inne pannekóch. Dat woar nûûs. Hèa sjmââchet em wie nog nie. De betste luu zind doch de tsoekkerbekker. En klinger, ummer klinger wôêët der kallemol. Wie-je-nem óp hauw, sjloog em doch et jewisse. Et wôêët em jants sjlèat in der boech. Wat ding der kallemol em lêêd. E sjmââchet waal jót, mar wat êê jeveul in et lîêf dat joof.

Vol jewissenbisse sjtinkete ziech noa hêêm. De trap bezooche jaarôês nit mieë. Va angs en ieëlend voole i sjlof.

Et ovvends krôôf de jantse kliek vrug noa et bed in; jinne hauw mieë hónger. De módder dâât: ‘Et zind doch braaf kinger, wie er zelde zind tse vinge.’ Bèant jauw uur nââts-jebed.

Des anger mörjens woare ze wie der blits zoeë flot

[p. 109]

noan sjoeël. De módder ding ziech zóndes ââ vuur dèa dââg op tse waade en tse helpe woa et nuuëdieg wuuër.

Ze jing noa der zulder óp der kóch hoale, mar wie die de mangel aafdooch, zónk ze bauw uvverhôôf.

‘Dôê lieber Jot - wat is dat noen - is dat der koch - want hant die mit der kóch ââjevange? Hillieje Módder Joades sjtank miech bij! Is dat mienne loeën vuur mîê sjinne en mîê mui-je! - Dem darf iech doch nit mieë joa bringe - wat ving iech ââ - wat dôêën iech noen? Nêê, wat ee lêêd - bin iech nog nit jesjtroaft jenóg - is dat dèa sjunne kóch!

Neerjesjlââje, wie inne erme zunder, al krîêsjents jing ze noa de hersjaf; de erm vrauw. Et Lieëntje woar alling nog mar hêêm, de angere woare noa de zilveremès. Dat kêêk óp, wie et de vrauw zoeë bedrufd zoog ââkómme. ‘Wat is uuch vrauw? Wat is uuch jesjid? Uur ziet sjlèat ôês. Kómt, drinkt ing werm tas kaffie, da wèat et uuch besser.’

‘Och vräule! betste vräule!’ Al sjnakkets koam dat erôês en ze kónt nit wieër sjprèche, zoeë woar ze ôês et sjtuk.

‘Zaat et miech mar, wat uuch passeet is; wen iech kan help iech uuch.’ Wie de vrauw dèa mitlie-eje toeën hôêët, kroog ze mót: ‘Och vräule! Der kóch’.

‘Wat is mit der kóch? Dèa is viellaich innêê jejange? nit? Dat lukt als ins jèar huutsedaag.’

‘Nêê! et is draa vrèsse.’

‘Watte?’

‘Joa! Et is drââ jeknaagd en et zind löcher dri. Iech hauw em óp der zulder ónger ing mangel jót versjtèche en nog loemele dróp jelâât. Wie iech em dizze mörje wol krieje, zoeëjet hhat uur tse lèave nog nit jeziêë....

‘Dat hant zicher de ratte jedoa! Dat zind zouw- -bieëste. Et is joa joamer evvel et is jesjid, noe krîêsjt mar nit mieë; drinkt nog ing tas kaffie, probeert de sjink en lot et uuch sjmââche. Wit uur, iech han sjpas drââ, dat et zoeë kómme is. Kiekt mar nit zoeë bedrufd, et is jót, dat der kóch nit noan hôês eri kunt - dèa jekke knul - dèa injebilde behaitskrieëmer vanne tsoekkerbekker kan iech nit ôês-

[p. 110]

sjtoa. Is dèa êê joar ôês Kirchroa jewèa en kan al bauw jêê plat mieë sjprèche. Wit uur wat! Jet der kóch aan de kinger, wat nog jót draa is. Iech zal wal mit de mamma sjprèche, mâât uuch mar jing ónrouw druvver.’

De erm vrauw vool inne sjtêê van et hats en zâât: ‘Joa vräule, uur dungt miech ee jroeës plezeer, went uur dat vuur miech dut en vier zalle ós ooch jet vuur uuch bèane, iech en de kinger, dat et uuch nit sjlèat zal joa.’

Wat woar die erm sjwaàd vroeë! Dat woar evvel hulp ôêsen himmel jevalle; dat hauw ze nit verwaat, dat ze ezoeë jót derva koam. Ze noom ziech vas vuur, dat ze hör versjprèche hool. En ooch hör sjtröp, denne zouw ze jet jèave, kluppelle tsoep mit knöa en kaarehelp óp der ruksjtrank en dan óppen knij-je inne roeëzekrants bèane. Die duuvelsbendiejer va jónge, - die sjinöaster -, die sjnuutsvinke! Jing minuut jloat ze drââ, dat de ratte dèa kóch zoeë veramoolesteet zouwe han. O wieë, went ze hêêm koam! Ze betsââlet ze ôês vuur e hòf joar. Et woar hör tselank ieër ze hêêm woar.

Des nommedaas zoosse de jónge aan dusj en woare aan et sjpîêële. De sjnuutserij aan der kóch - doa dâât jinne mieë ââ, wail ze des mörjets zoeë jót derlangs ziech hauwe jefoesjt.

Doch wie de módder koam - nûûs zâât - de duur jót tsouw mââchet en de kaarehelp derhinger ôêskroog, doe wôêët et jewisse óp ins lebendieg en vóng ââ tse roemoere. Ze woare sjtîêf va floep en aleng. De módder mit de kaarehelp en dèa blik - dat jezich va sjtêê - jlêêch hönne óp et jungste jerich. Der èatsingel Jabriel mit et vlammend sjwèat kónt nit erjer in et paradîês ôês jezin han bij Adam en Eva. Lang tsiet vuur doa uvver tse prakkezeere bloof-en nit.

‘Wat had uur mit der kóch ââjevange?’

Jinne ruppet ziech.

‘Wat? Alle veer ejaalieg?’ Doe koam lèave in de kaarehelp.

‘Iech zal uuch!’ Doamit klietsj! klaatsj! voole de sjlèag pp hun poekkele. Jinne wôêët versjuuënd, van der äutste bies der jungste, jinne koam ónjewèsje derlangs.

[p. 111]

Jinne menteneeret ziech - ze wósse besjêêd. Waal sjraijete en huulete ze. Dat kónt allemoal nûûs nótse. Ze vlooge durch de huuk inne noa der angere. Woar ze aa inne mui jedròsje, da wirm inne angere aan de rij en de kaarehelp jing uvver der ruk en bókseboam, ze tróf aa alle ekke en kanke. Dat woar êê jetsuuls en jehuuls noa noeëte, dat huure en zîêë verjóng.

Aan et letste kónt jinne mieë sjrai-je of kèake, alling nog mar wiemmere.

‘Han iech dat aan uuch verdeend, dat uur miech dat áá-dut. - Mót uur miech zoeë blameere - wilt uur uuch dat noch ins óngersjtoa? Uur sjaböasterl Däuvelsköp, iech sjlon uuch nog livver kapot!’

Die kier hauw et jesjwaamd wie nog nie. Al woar jêê blót kómme, doch knoebbele en sjröam jenog, in huulle en fuulle, uvver et jantse lîêf.

Wie de módder jants ôêzer oam kómme woar, doe mónt der roeëzekrants nog jebèant wèade óppen knij-je; dat woar ooch nog ing hel nôôs ier die jekrââgt woar.

Kót en jót, dernoa koam der kóch óppen dusj.

Inne bezoog der angere.

Jinne dórf jet zââje, den-e sjmââchet tsezier noa zòts en sjröam.

Dat hauw der kóch ziech nit jedâât - dat-e van denne, die em versjangeleet, aan et letste noch wôêët opjesjnabbeleert.