Koning-Stadhouder Willem III

[p. 172]

Lijst van jaartallen

14 November 1650.	Prins Willem III wordt geboren, acht dagen na den dood van zijn vader Prins Willem II.
1651.	De Prinses-Royale, Mary Stuart, wordt, bij arrest van het Hof van Holland, benoemd tot voogdes.
1653.	Acte van Seclusie. De Oranjes worden, volgens den eisch van Cromwell, van de regeering in ons land uitgesloten.
1656.	Ds. Trigland wordt opvoeder van den jongen Prins.
1658.	De Prins gaat naar Leiden. Zijn gouverneur wordt Zuylesteyn.
1660.	Restauratie van het Huis Stuart in Engeland. Karel II dringt aan op opheffing van de Acte van Seclusie. De Prinses-Royale vertrekt naar Engeland.
1661.	De Prinses-Royale sterft daar aan de kinderpokken. De Prins komt nu onder voogdij van zijn grootmoeder, Amalia van Solms. Eerste Commissie van Educatie.
1663.	De Prins keert uit Leiden in Den Haag terug.
1666.	De Prins wordt ‘Kind van Staat’. Opheffing van zijn hofhouding en verwijdering van Zuylestein. Tweede Commissie van Educatie. Johan de Witt neemt in persoon aan de opvoeding deel.
1667.	Eeuwig Edict. Het Stadhouderschap wordt onvereenigbaar verklaard met het Kapitein-generaalschap over het leger.

[p. 173]

1668.	De Prins meerderjarig. Einde van de opvoeding door den Staat.
1670.	Lid van den Raad van State. Eerste Edele van Zeeland.
1671.	Bezoek aan Engeland als gast van Karel II. Dreigende oorlog met Frankrijk.
1672.	De Prins wordt tot Kapitein-generaal voor één veldtocht benoemd. Oorlog met Frankrijk, Engeland, Munster en Keulen. Débâcle van de landsverdediging. Standhouden achter de Hollandsche Waterlinie. Verheffing van den Prins tot Stadhouder, als Prins Willem III, en zijn aanstelling als Kapitein-generaal-admiraal voor het leven. De gebroeders de Witt vermoord. Mislukte aanslag van den Prins op Charleroi, mislukte inval der Franschen in Holland.
1673.	Overwinningen ter zee bij Schooneveld en Kijkduin. Verovering van Naarden. Betere vooruitzichten, ook door het optreden van bondgenooten. Verovering van Bonn. De Keizerlijken aan den Rijn en Spanje dwingen de Franschen hun veroveringen in de Republiek voor het grootste gedeelte op te geven en den strijd naar het Zuiden, in de Spaansche Nederlanden, te verplaatsen.
1674.	Engeland, Munster en Keulen sluiten vrede met de Republiek. Nederlaag van den Prins bij Séneffe. Herovering van Grave.
1675.	Mislukte poging om Maastricht te heroveren.
1677.	Nederlaag van Willem III bij Mont Cassel. Hij gaat naar Engeland. Hij huwt Mary Stuart,

[p. 174]

	Prinses van Engeland, oudste dochter van den Hertog van York (den lateren Jacobus II).
1678.	Vrede met Frankrijk te Nijmegen. Slag bij St. Denis.
1682.	Lodewijk XIV bezet, in vollen vrede, het Prinsdom Oranje.
1683-1684.	Verwikkelingen tusschen Spanje en Frankrijk om de Spaansche Nederlanden. Willem III drijft de gewapende interventie van de Republiek door.
1685.	Karel II van Engeland sterft. Jacobus II volgt hem op.
1686-1688.	Geschillen van den nieuwen Koning met zijn volk over den Roomschen godsdienst.
1688.	Willem III steekt op uitnoodiging van de anti-Roomsche partij als bemiddelaar naar Engeland over. Jacobus II wordt verjaagd. Frankrijk verklaart de Republiek den oorlog. Begin van den 9-jarigen oorlog.
1689.	Tezamen met zijn gemalin, als ‘Queen Mary and King William III’ tot Koning van Engeland gekroond. Engeland verklaart, samen met Spanje, den Keizer, Brandenburg, Beieren en andere Duitsche staten, aan Frankrijk den oorlog.
1690.	Slag aan de Boyne in Ierland. Jacobus II ook hier verdreven. Nederlaag bij Fleurus, nederlaag ter zee bij Beachy Head (Bevesier).
1691.	Bergen door de Franschen veroverd.
1692.	De Fransche vloot bij La Hogue verslagen. Nederlaag der Verbondenen bij Steenkerken en verlies van Namen.

[p. 175]

1693.	Nederlagen van Willem III bij Hoey en Neerwinden.
1694.	Herovering van Hoey.
1695.	Dood van Koningin Mary, die aan de kinderpokken sterft. Herovering van Namen.
1696.	Vredesonderhandelingen met Frankrijk te Rijswijk.
1697.	De Franschen veroveren Barcelona. Willem III stuit den Franschen opmarsch voor Brussel. Vrede van Rijswijk. Breuk met Bentinck.
1698-1699.	Nieuwe zorgen over den politieken toestand in Europa, door den te verwachten dood van den Spaanschen Koning Karel II, die geen kinderen heeft. Verdeelingsverdrag met Frankrijk.
1700.	Karel II van Spanje sterft. Lodewijk XIV's kleinzoon, Philips van Anjou komt als Philips V op den Spaanschen troon.
1701.	Oorlogsvoorbereiding tegen Frankrijk, waaraan Engeland, de Republiek, de Keizer, Pruisen, Hannover en eenige kleinere Duitsche staten deelnemen.
19 Maart 1702.	Willem III, Koning-Stadhouder, sterft, 51 jaar oud. De Spaansche Successie-oorlog begint spoedig daarna.
1713.	Vrede van Utrecht.