Nederduitsch taalkundig woordenboek. T-U. V

[Volgen]

VOLGEN, bedr. en onz. w., gelijkvl. Ik volgde, heb, en ben, gevolgd. Adelung beweert wel ten aanzien van het hoogd. folgen stijf en sterk, dat het nimmer bedr. zij; maar het is zulks zelfs dan, wanneer het met zijn vervoegd wordt, even als opvolgen en navolgen, waarvan het eerste nimmer, en het laatste enkel in het deelw. navolgend, als onz. beschouwd worden kan, en even als het eng. follow, en het fr. suivre, in de meeste

[p. 409]

beteekenissen, waarin volgen het hulpw. zijn bij zich heeft, in welks gebruik het aan het lat. sequi, en meer andere deponentia gelijk staat. Onzijdig is het enkel, wanneer het een achteraan komen beteekent; zoo eigenlijk, ten aanzien van plaats: hij volgt achter mij, na mij, op mij: de menichte des volks volgde al roepende, Bijbelv; als oneigenlijk, ten aanzien van rang: de Kwartierdrost volgt op den Landdrost; of ten opzigte van tijd: bevestigden het woort door teeckenen, die daarop volgden. Bijbelv. Op slecht weder volgt zonneschijn; en in den zin van bij gevolgtrekking ergens uit afgeleid worden, of kunnen worden: hieruit volgt nu, dat, enz.; in dien van als gevolg ergens uit voortvloeijen: op zulke misdrijven volgen harde straffen. Dat moet er noodwendig uit volgen; in dien van met den tijd dadelijk plaats grijpen: de betaling zal zoo ligt niet volgen, als gij welmeent; en in: hare wercken volgen met haar. Bijbelv. Daarentegen is volgen bedr. in de beteekenissen van iemand achterna wandelen, rijden, varen, enz.: Zijt gij het lijk ook gevolgd? O Ridder! die den noit verwonnen helt gestadigh volght! Vond. Volghde Paulum ende ons achteraen, ende riep. Bijbelv. Iemand als leeraar, of meester, gehoorzamen: het volck, dat Omri volghde, was stercker, dan het volck, dat Tibni den sone Ginaths volghde. Bijbelv. Wie zal hem nog langer blindelings volgen? Een gevoelen als het zijne aannemen: Volghen het vonnisse. Kil. Dat si volghen eens Ketters sententie. A. Bijns. Iets ten regel van zijn gedrag maken: volg mijnen raad. De inspraken van zijn geweten volgen. Elck past te volgen 't geen hem wordt van hooger hant belast. Vond. Involgen: onredelicke dieren, die de natuere volgen. Bijbelv. Slechts volgen haeren aert. Westerb. Navolgen: al volght de kunst natuer. Vond. Opvolgen: iemands voetstappen volgen. Oock volgh ick 't oude spreekken. Westerb. Iemand opvolgen: wie is hem in de regeering gevolgd? Zij volgde haren gemaal op den troon. Een pad betreden: Volg dien dijk tot aan de sluis. Volgh het heldenspoor van Keisren, enz. Vond. Volgen den wech Balaams. Bijbelv. Door iemand medegenomen en genoten worden: men zal het u zonder geld niet laten volgen. Zullen wij het goede ende de weldadigheijt volgen. Bijbelv. Van hier gevolg, volgens, volger, volging, volgzaam, en misschien ook volk, in het lat. vulgus, zie

[p. 410]

volk. Zamenstell. volgreeks, volgziek, volgzucht, enz. Achtervolgen, involgen, navolgen, opvolgen, vervolgen, enz.

Volgen, hoogd., neders., Kero., folgen, Isid. folghen, Ottfrid. folgan, angels. folgian, fijlgian, vries. folgje, zweed. folja, eng. follow, is, volgens Adelung, van eenen onzekeren oorsprong, schoon het door Wacht. van het gr. ὁλϰος, spoor, afgeleid wordt.