Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1788

(Augustus)

(2 augusti 1788)

Op den 2 augusti is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Gend geschiet de 561ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 66, 23, 6, 80, 67.

[p. 140]

(9 augusti 1788)

- fol. 39 - Op den 9 augusti is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Brussel geschiet de 562ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 76, 54, 43, 49, 74.

(10 augusti 1788)

Op den 10 augusti hebben de konstminnende tonneelspeelders deser stadt Brugge andermael, op het versoek van eenige liefhebbers, in 't commediehuijs vertoont de twee zelve stukken als hiervooren, fol. 32 verhandelt; zijnde dees beijde stukken andermael met d'uijterste nauwkuerigheijd ter uijtvoer gebragt ende door een groot getal aenschouwers verheerlijkt geworden.

Desen naermiddag wierden ook in De Kroone Imperial⁽⁴⁹⁾ in de Predikheerst[r]aete voor de derde en laeste mael, voor den prijs als degene der commedie, vertoont veele wondere konsten, zoo met gelt, horlogiën als met de kaert, die veele door een staende beelt ter uijtvoer gebragt wierden, ten eijnde een levens gedaene beelt, wegende 126 pond, vertoont wordende, 't goon langs een koorde duijsenden toeren vertoonde.

(49) In de herberg ‘De Keizerlijke Kroon’, gelegen op de Predikherenrei, had de rederijkerskamer ‘De Drie Sanctinnen’ haar laatste vergaderplaats. (Brugsche Courant, 29-05-1948).

(16 augusti 1788)

- fol. 40 - Op de 16 augusti is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Antwerpen geschiet de 563ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 65, 66, 60, 59, 46.

(17 augusti 1788)

Op den 17 augusti is er binnen dese stadt Brugge door eenige konstminnende tonneelspeelders in d'herberge Het Maekelaertje⁽⁵⁰⁾ voor d'eerste representatie vertoont geworden: ‘Zaïre’⁽⁵¹⁾, tragedie in vijf deelen, gevolgt door ‘Den Verliefden Arlequen’⁽⁵²⁾, commedie in twee deelen; welcke beijde stukken door de gemelde actuers met d'uijterste nauwkuerigheijd ten bijwesen van een groote menigte aenschouwers ter uijtvoer zijn gebragt geworden, gelijk ook geduerende den aenstaenden winter door dezelve actuers in dees herberge verscheijde andere stukken zullen gegeven worden; zullende gelijckelijk door de actuers die tot Maele gespeelt hebben, op een ander plaets, geduerende desen winter verscheijde stukken vertoont worden.

(50) De herberg ‘Makelaarsheester’ was in de Sint-Clarastraat gevestigd. Volgens A. Theerens was de herbergnaam ontleend aan het feit dat de waard ook makelaar was. In het werk ‘De Kamer van Koophandel te Brugge’ daarentegen werd erop gewezen dat de herberg deze naam kreeg omdat hij opgetrokken werd (na 1715) op de plaats van het vroegere corporatiehuis van de makelaars, tussen de huidige St.-Jorisstraat en St.-Clarastraat. (A. THEERENS, o.c., blz. 85), (De Kamer van Koophandel te Brugge, Oorsprong, ontstaan en oprichting, Brugge, 1967, blz. 17).

(51) ‘Zaire’ is de vertaling van de gelijknamige tragedie van VOLTAIRE. Het stuk werd bij ons in vertaling veelvuldig opgevoerd. (H.J. VIEU-KUIK en J. SMEYERS, o.c., blz. 344, 369, 403, 552).

(52) ‘Den Verliefden Arlequen’ was vermoedelijk een oorspronkelijke Nederlandstalige komedie. (J. SMEYERS, De Nederlandse Letterkunde te Brussel in de 18de eeuw, in Liber Amicorum R. HULPIAU, Gent 1978, blz. 378).

(18 augusti 1788)

- fol. 41 - Op den 18 augusti gebuerde binnen dese stadt Brugge een ongeluk 't goon door eene groote baldaedigheijd veroorsakt wiert. Want gelijk het jaerelijcks de gewoonte is dat op de gewesten ontrent Blendekenscapelle geduerende dees agt daegen door de gebuers aldaer veele vruegdebedrijven gepleegt worden, zoo hadden eenige heden naermiddag aldaer het eemerken om koning gesteken⁽⁵³⁾, tot welcken rang eenen molenaersknegt verheven was. Nu, gelijk het de gewoonte is dat naer het verrichten van dees exercitie den koning op eene karroijewaegen⁽⁵⁴⁾ naer het water vervoert wordt, zoo dede men met desen van gelijcke, niettegenstaende zijne weijgering terwijl hij zeijde niet te konnen swemmen. Aldus met hem bij de Smedepoorte aen de veste gekomen zijnde, wiert de karroije met den koning in 't water gevoert, maer hij, benouwt zijnde en daeraf vallende, sonk hij seffens - fol. 42 - naer den grondt, zoodaenig dat alle moeijte voor zijne behoudenisse moest aengewent worden en men genoegsaem voor zijn leven bevreest was. Want hij met de grootste moeijte uijt het water getrokken zijnde, was magteloos en bijnae zonder leven, zijn hooft ook zeer bebloet en gewond zijnde door den val op eenen steen op den grondt, vervolgens alle moeijte, niet zonder groot gevaer, voor zijne behoudenis aengewent wordende.

(53) Hier is het spel ‘eemersteking’ of ‘seultjesteking’ bedoeld. Dit is een soort ringsteking, gespeeld ter gelegenheid van de kermis. De ring werd vastgemaakt aan een emmer die, met water gevuld, tussen twee staken hing. De ringstekers moesten vanop een rijdende wagen met een lans de ring treffen, dan viel de emmer om over de spelers, tot groot vermaak der omstaande menigte. (L.-L. DE BO, o.c., blz. 290).

(54) Een karooie is een handkar of stootwagen op twee wielen. (L.-L. DE BO, o.c., blz. 495).

[p. 141]

(20 augusti 1788)

Op den 20 augusti tegens den avont gebuerde een groot ongeluk. Want een peert, gespannen aen waegen, in de Katalinestraete de vlugt nemende, zoo gebuerde het dat de dienstmeijt van sieur Pieters in dees straet met des zelfs twee kinderen wandelde. Dog tot haer ongeluk door het peert getroffen wordende, wiert het een kint zeer jammerlijk doodt onder den waegen vermorselt en het ander ook zoodaenig getroffen dat er geen leven meer aen gesien wiert. De dienstmeijt ook zoodaenig getroffen zijnde dat er weinig hope is dat dese, zoo door den val als schrik, zal in het leven behouden worden.

(23 augusti 1788)

- fol. 43 - Op den 23 augusti is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Gend geschiet de 564ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 41, 55, 66, 89, 79.

(24 augusti 1788)

Op den 24 augusti hebben de konstminnende tonneelspeelders deser stadt Brugge andermael in 't commediehuijs vertoont ‘Den Deserteur’⁽⁵⁵⁾, groote opera in drij deelen, gevolgt door ‘Jae ofte Neen’⁽⁵⁶⁾, opera in één deel. Hoewel het eerstgemelde stuk nu voor den tweeden mael is gerepresenteert geworden, is hetzelve zoowel als den eersten mael aen ider zeer aengenaem geweest en met de aldergrootste toejeuging door een groot getal aenschouwers van allen rang vereerlijkt geworden.

(55) ‘Den Deserteur’, zie voetnoot 45 van 1788 - verkort.

(56) ‘Jae ofte Neen’ is een ons onbekende opera.

(30 augusti 1788)

Op den 30 augusti is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Brussel geschiet de 565ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het rad der fortune getrokken de nombers: 51, 82, 84, 52, 21.

- fol. 44 - Op den 30 augusti gebuerde binnen dese stadt Brugge een groot ongeluk. Want eenen waegen gelaeden vol smedekolen⁽⁵⁷⁾ de Carmesbrugge afgereden komende, zoo gebuerde het dat eenen kooldraeger, niet rasselijk genoeg van tegens de peerden vlugtende, door de snelheijd van het rijden, ongeluckig onder den waegen nederviel zoodaeniglijk dat desen gelaeden waegen met de wielen dweers over zijn lichaem reed en tot zijn ingewant vermorselt wiert. Men wendede alle moeijte aen om hem door eenige teekens van leven, die men nog in hem zag, tot zijn zelven te brengen, dog zulks was vrugteloos want hij korts hiernae stierf, naer alleen de H. Olie ontfangen te hebben, niettegenstaende tot zijn redding alle devoiren gedaen wierden.

(57) Smedekolen, smeêkolen zijn smidskolen, steenkolen. (L.-L. DE BO, o.c., blz. 1044).