Vaderlandsche historie. Deel 8

[p. 424]

XI. Maurits belegert Grol.

Midlerwyl, was Prins Maurits, met het Leger der Staaten, nu versterkt door de benden onder Filips van Nassau, in Hooimaand, getrokken voor Grol, daar zeshonderd man binnen lag. Doch Mondragon, die last hadt, om een waakend oog te houden op de beweegingen van den Prinse, volgde hem, met vyfduizend man, op de hielen, en noodzaakte hem, door vreeze voor 't afsnyden van den toevoer, tot het opbreeken van het pas⁺ begonnen beleg. Mondragon, daarna, geweeken over de Lippe, werdt, door Maurits, wien men 's vyands magt, voorheen, te groot beschreeven hadt, terstond agter na gezet. Filips van Nassau trok, met vyfhonderd Paarden, over den stroom, om de vyandlyke voederhaalers te overvallen: doch Mondragon, berigt van den toeleg, door eenige overloopers, ging hem te keer, met zyne gantsche Ruitery, en bragt de Nassausche Paarden haast in wanorde en op de vlugt.⁺ Filips zelf kreeg hier eene wonde, die hem, eerlang, de dood deedt. Zyn broeder, Ernst, van Nassau, die, nevens hem, gevangen genomen was, kogt zig, naderhand, vry. Ernst een der Graaven van Solms, liet hier ook⁺ het leeven^(h). Eer de beide Legers de winterkwartieren betrokken, ondernam het volk van Prinse Maurits, by nagt, de Stad Meurs, die de Spanjaards bezet hadden, by verrassing, in te neemen. Doch deeze toeleg mislukte, doordien de aanbreekende dag den knegten spoediger overviel, dan zy gegist

+ breekt het beleg op.

+ Filips van Nassau komt om.

+ Aanslag op Meurs.

(h) Bor XXXII, Boek, bl. 33 [43] enz. 104 [129], 105 [131].

[p. 425]

hadden⁽ⁱ⁾. Maar een hoop Staatsche Ruiters bemagtigde, daarna, het Slot te Weerd,⁺ in 't Graafschap Hoorne, welk zy egter, als te afgelegen, om bezet gehouden te worden, naderhand, wederom verlieten. Ook gelukte het hun, een Spaansch geleide op te ligten^(k). Heraugiere hadt Lier verrast, op den veertienden van Wynmaand; doch de ongebondenheid zyner knegten, die, tegen zynen last, aan 't plonderen geslaagen waren, was oorzaak, dat hy, overvallen van de Spaanschen, de Plaats, met merkelyk verlies, wederom ruimen moest^(l). Ondertusschen, hadt Mondragon eerst het veld verlaaten. Hy overleedt, kort hierna⁽¹⁾, in⁺ den ouderdom van omtrent twee-ennegentig jaaren^(m). Doch nog in dit jaar 1595, vermaard door de dood van verscheiden' aanzienlyke mannen, stierf ook, te Parys, op den⁺ vierentwintigsten van Oogstmaand, Don Antonio, verdreeven Koning van Portugal, niet zonder sterk vermoeden van vergiftigd te zyn, door de Spanjaards⁽ⁿ⁾. Prins Maurits deedt zyn Leger, eerlang, ook de winterkwartieren betrekken. Het werdt, by monstering, zesduizendt weehonderdtwee-endertig knegten, en eenduizendzevenenvyftig Ruiters sterk bevonden^(o).

Men hadt, in Holland, dit jaar, zo groot⁺

(i) Bor XXXII. Boek, bl. 104 [130].

+ Weerd gewonnen en wederom verlaaten. Lier verrast.

(k) Bor XXXII. Boek, bl. 35 [47], 104 [130], 105 [131].

(l) Bor XXXII. Boek, bl. 112 [140].

(1) Op den derden van Louwmaand des jaars 1596.

+ Dood van Mondragon.

(m) Bor XXXIII. Boek, bl. 5 [107].

+ en van Don Antonio, verdreeven Koning van Portugal.

(n) Bor XXXII. Boek, bl. 38 [50].

(o) Bor XXXII. Boek, bl. 35 [47].

+ Duurte in Holland.

[p. 426]

een gebrek aan graanen, dat de prys der Rogge, aan sommige oorden, van vyftig tot honderdenvyftig goudguldens steigerde. Te Amsterdam, vondt men, by opneeming, den voorraad zo klein, dat de Wethouders elkanderen, by eede, verbonden, zulks geheim te houden. Ook gavenze 'er niemant kennis van, dan den Advokaat Oldenbarneveld. Zy vreesden, aan den eenen kant, voor eenen opstand onder 't gemeen, en aan den anderen, voor een verbod van uitvoer, wanneer de weinige voorraad van graanen in hunne Stad rugtbaar gemaakt werdt. De duurte ontstondt, voornaamlyk, uit gebrek van aanvoer te Dantzig; daar veele Hollandsche schepen lagen, zonder vragt te konnen krygen^(p). Doch zy verminderde, toen deeze schepen, belaaden, t'huiswaards keerden.

(p) Bor XXXII. Boek, bl. 122 [152].