Vaderlandsche historie. Deel 3

[p. 135]

Vaderlandsche historie.
Tiende boek.

Inhoud.

I. Jan de tweede wordt, tot Graave, ingehuldigd. II. Stelt orde op de Regeering, en verdraagt zig met de Vlaamingen. III. Sluit een Verbond met Brabant, Kuik en Heusden. IV. Men beweert, dat Holland aan 't Ryk vervallen is. Verdrag met Keizer Albrecht. Zeeland en Schoonhoven tot 's Graaven zyde overgebragt. V. Bisschop Willem valt in Amstelland. Sneuvelt. VI. Guy van Henegouwen wordt Bisschop. Vlaamsche Oorlog. Verdrag. VII. Nieuwe Kryg met de Vlaamingen, die Holland, Zeeland en de Stad Utrecht bemagtigen. De Brabanders vallen in Zuidholland. VIII. De Hollandsche Steden dryven de Vlaamsche bezetting uit. IX. De Vlaamingen, uit Zeeland, verjaagd, met hulp van Frankryk. Zierikzee ontzet. X. Jan van Renesse vlugt uit Utrecht, en sneuvelt op de Lek. XI. Jan de II. sterft. Willem de derde volgt hem op. Trouwt. XII. Twist tusschen de Edelen en Gemeente, over 't draa-

[p. 136]

gen der gemeene lasten. XIII. Bestand met Vlaanderen. Verdrag met Brabant. XIV. Geschillen over den Koophandel met Engeland. XV. Oorlog met Vlaanderen. Nadeelig Verdrag. XVI De orde der Tempelieren alomme uitgerooid: onder anderen, te Zierikzee. XVII. Kryg van Bisschop Guy, tegen de Stelling werver Friezen. 't Slot te Vollenhove belegerd. Bisschop Guy sterft. XVIII. Amstel en Woerden aan Holland gehegt. XIX. Vlaamsche Oorlog. Vrede. XX. Graaf Willem maakt veele kosten. Huwelyk zyner Dogteren. De Kennemers verliezen hunne Voorregten. XXI. Verschil over 't Dordrechtsche Stapelregt. XXII. Filippa, Dogter van Graave Willem, trouwt met Eduard van Engeland. Gevolgen van dit Huwelyk. XXIII. Veranderingen in het Duitsche Ryk. Graaf Willem neemt 'er deel in. XXIV. Hy verkrygt groot gezag in 't Stigt. XXV. En in Friesland. Upstalsboomsche Wetten vernieuwd. XXVI. 't Graafschap van Zeeland aan Jonkheer Willem opgedraagen. XXVII. Handel met Eduard den III, over een Verbond tegen Filips den VI. XXVIII. Dood van Willem den III. Zyn aart. Waarom by de goede bygenaamd werdt. XXIX. Willem de vierde volgt hem op. Verbindt zig met Eduard den III. Steekt zig, in den Oorlog tusschen Frankryk en Engeland. XXX. Opkomst van Amsterdam. XXXI. Graaf Willem trekt naar Pruissen. XXXII. Kryg tegen de Stigtschen. Utrecht belegerd. XXXIII. Togt tegen de Friezen. XXXIV. Willem de IV. sneuvelt, in een gevegt, by Staveren.

[p. 137]

I. Oogmerk van Graave Jan den II. in zyne reize naar Frankryk.

A Vennes hadt nog niet lang in Frankryk geweest, toen de tyding van 's Graaven dood hem bewoog, in aller yl, herwaards te keeren. Wat hem de reis naar Frankryk hadt doen onderneemen, is nergens klaar aangetekend^(a). Laater Schryvers hebben gegist, dat hy zig ten Lande uit begeven hadt, om te minder verdagt te zyn van deel aan 's Graaven dood gehad te hebben. Doch hier van is geene zekerheid. Wy hebben reeds, in 't voorbygaan^(b), doen zien, dat hy naauwe Vriendschap met het Fransche Hof onderhieldt. Zelfs hadt hy zig, in een Verbond van onderlinge bescherming begeven met Filips den Schoonen, Koning van Frankryk. Volgens dit Verbond ‘moest de Koning den Graave tegen elk, byzonderlyk tegen Guy van Vlaanderen, die hem Namen onthieldt, beschermen. De Graaf hadt den Koning, insgelyks, zyne hulp toegezeid, tegen Graave Guy en alle anderen, den Koning van Duitschland en den Bisschop van Luik, zyne Leenheeren, alleenlyk uitgenomen. Ten dien einde, moest hy den Koning vyftien honderd gewapende mannen leveren, die in 's Konings Soldye staan zouden, en alleen in Vlaanderen en Henegouwen tot aan de Seine toe, zouden behoeven te dienen⁽¹⁾. De Koning moest, ten zy-

(a) Zie Melis Stoke in Jan. I. bl. 175.

(b) IX. Boek, bl. 103 en 128.

(1) De Soldy voor deeze Manschap was, in 't Verbond, vastgesteld op deezen voet: een Banneret of Ridder genoot twintig, een Bacbelier of Knaap tien, en een Escuyer of Paadje vyf stuivers Tournois. Zie II. Deel, bl. 334. Aant. (3)

[p. 138]

nen kosten, ook bezetting leggen in eeninige Sterkten van Henegouwen, en alle vyandlykheden weeren. Ook zou men geene Vrede maaken, dan met wederzydsche toestemming.’ Dit Verbond was, in Bloeimaand des jaars 1297, te Pont S. Maixence, geslooten^(c): en werdt, sedert, gevolgd van verscheiden' voordeelen, zo voor den Koophandel, als in andere opzigten, door Filips aan Avennes, gegund^(d). Men zou, derhalven, vermoeden mogen, dat dit Verbond en 't gene 'er uit gevolgd was Avennes de reis naar 't Fransche Hof hadt doen onderneemen. Doch dit 's eene bloote gissing. Alzo hy wel gezien was by den Koning, konnen 'er verscheiden' andere redenen geweest zyn, die hem ten Hove riepen.

(c) Alliance entre Philippe & Jehan cp. Marten. & Durand. Thes. Anecd. Tom. I. c. 1284.

(d) Act. Philippi Reg. apud eosd. Tom. I. c. 1291-1294.