Vaderlandsche historie. Deel 3

Jan van Kuik poogt de belegerde Edelen te verlossen.

Velzen, die zig, nevens eenige andere verbonden' Edelen, op 't Slot bevondt, vleide zig, midlerwyl, met de hoope van ontzet. Men verwagtte dit meest van Wolferd van Borselen, die eenig Volk op de been hadt^(e). Doch wy zullen haast zien, dat de bevordering van zyn eigen belang hem thans geenen tyd liet, om aan dat van zyne Vrienden te denken. Jan van Kuik was de eenigste, die, met vrugt, voor de belegerde Edelen, arbeidde. Hy bewoog Dirk, Graaf van Kleeve, om hem 't bevel over zeshonderd man toe te staan, met welken hy voor Kroonenburg trok; in schyn, om de Belegeraars te helpen; doch inderdaad, om, na 't bemagtigen van 't Slot, de Edelen in vryheid te stellen. Waarschynlyk heeft hy Graaf Dirk smaak in de Voogdyschap doen krygen, en hem, daar door, tot het leveren van manschap, bewoogen; hoewel de Historieschryvers hier van geen gewag maaken. Zeker is 't, dat Dirk, te gelyk met de geworven manschap, herwaards kwam. Kuik, met zyn volk voor Kroonenburg gekomen, maatigde zig al 't gezag over 't beleg aan. Wel haast, merk-

(e) Melis Stoke bl. 139.

[p. 90]

te men, dat hy voorhadt, de Belegerden te verlossen: 't welk 't Volk in hevigen toorn tegen hem ontstak. Heer Loef zelf sprak 'er zynen Broeder ernstig over aan, hem bedreigende met 's Volks hoogste ongenade, indien hy zig als een Voorstander van Moorders gedroeg. De Graaf hoorde hem koelzinniglyk aan; doch veranderde niet van voorneemen.⁺ De Belegerden, waarschynlyk, door Kuik, onderrigt van de asspraak tusschen hem en Graave Dirk, gaven 't Slot haast op, en lieten zig, door den Graave van Kleeve, gevangen neemen. Behalven Velzen, bevonden zig, op 't Slot, Arend van Benskoop, Kostyn van Boternisse, Alewyn, Willem van Teilingen, Willem van Zaanden en eenige anderen. De Graaf van Kleef begeerde, dat hem de bewaaring der gevangenen toevertrouwd werdt. Doch de Kennemers en Friezen stelden zig hier vierkant tegen, en, grypende naar hunne wapenen, dreigden zy elk, die hun de Graavenmoorders onthouden durfde, de dood, wie hy ook ware. De Graaf, zig genoodzaakt ziende, om der woede des⁺ Volks wat te vieren, leverde Velzen en Zaanden en nog eenige anderen over, en behieldt Benskoop en Teilingen, en nog twee anderen; die hy op 't Slot Kervenheim in Kleefsland voeren deedt^(f). 't Volk, de Edelen in zyne magt hebbende, stelde zyner woede geene maat meer. Velzen en Zaanden werden, met zo veel vinnigheid, aangetast en voortgesleept, als of menze leevend verslin-

+ 't Slot wordt opgegeven.

+ Velzen en eenige anderen worden gedood.

(f) Melis Stoke in Jan I. bl. 131-133.

[p. 91]

den wilde^(g). Sommigen willen, dat zy, in deeze razerny, schielyk werden omgebragt. Doch 't blykt klaarlyk, dat men Velzen tyd gegund heeft, om, eer hy stierf, ten aanhooren van 't volk^(h), eene belydenis zyner misdaad te doen, die, door eenen Klerk, opgeschreeven werdt, en uit welken, de Kronykschryver Stoke verscheiden' byzonderheden ontleend heeft⁽ⁱ⁾, welke wy reeds te boek gesteld hebben. Volgens de laater' Kronyken, werdt Velzen, te Leiden, in een vat met spykers beslaagen, langs de straaten gerold, en dus deerlyk van 't leeven beroofd. Doch de oudste Schryvers zwygen hier van. Men vindt, dat zyne bekentenis naar Dordrecht is overgebragt^(k), waar uit men zou mogen vermoeden, dat hy daar te regt gesteld, veroordeeld en gestraft werdt. Een Schryver, die, omtrent het einde der veertiende eeuwe, overleedt^(l), geeft te kennen, dat hy op een rad gelegd werdt⁽⁵⁾. Dit zelf-

(g) Melis Stoke, bl. 133, 134.

(h) Beka in Joann. II. p. 99.

(i) Melis Stoke in Floris V. bl. 116, 117, 118, in Jan I. bl. 139. in Jan II. bl. 177.

(k) Melis Stoke in Jan I. bl. 139.

(l) Beka in Joann. II. p. 99.

(5) Rotatus est, zegt hy: 't welk betekenen kan, by is rondsom gerold, en dus, veelligt, tot het verdigtsel van het Spykervat gelegenheid gegeven heeft: van welke wyze van straffen men ook een voorbeeld meende te hebben, in de oude Romeinsche Historie Zie Scriverius Oud Batav. bl. 279. Doch in het Bastaard Latyn der laatere eeuwen, betekent Rotatus est, by is geraderd of geradbraakt. Vide Du Cange Glossarium Voce Rota N. 1. Tom. V.c.m. 1506, 1507.

[p. 92]

de lot trof ook eenigen anderen, en onder deezen, Hugo van Baarland en Gerard van Kraayenhorst, die te Dordrecht en dasromtrent gedood werden. De Ingezetenen deezer Stad en de Zuidhollandsche Edelen in 't gemeen toonden zig zeer gebeeten op de Moorders van Graave Floris. 't Slot Kroonenburg werdt, ten minsten voor een gedeelte, afgebroken^(m), en 't Muider - Slot, welk men ledig vondt, aan Dirk van Haarlem te bewaaren gegeven⁽ⁿ⁾.

(m) Melts Stoke in Jan. I. bl. 134.

(n) Beka in Joann. II. p. 99.