|
| |
| |
| |
Catalogus
van de in de tekst besproken portretten van
Marnix van St. Aldegonde
Voor zover mogelijk staan de portretten in chronologische volgorde van vervaardiging of van oudst
bekende publikatie. De afmetingen zijn in centimeters, eerst de hoogte, dan de breedte, waarbij
voor de prenten de volgende regels gelden: bij de gravures wordt de beeldmaat opgegeven; teksten
die met het portret zijn meegegraveerd, of in boekdruk zijn meegedrukt, worden bij de afmetingen
meegeteld; indien een duidelijke kaderlijn ontbreekt, worden de grootste afmetingen van de
afbeelding opgegeven. Bij de plastieken zijn de afmetingen weggelaten, evenals bij het detail van het
tapijt; in sommige gevallen was het achterhalen van de afmetingen niet mogelijk. Verblijfplaatsen zijn
alleen voor unica opgegeven, hetgeen met name de schilderijen en de penningen betreft. De
opgegeven publikaties behoeven niet noodzakelijkerwijs de oudste te zijn, waarin de betreffende
portretten verschenen zijn: het zijn de oudste drukken, die de auteur gevonden heeft.
1.
1578
Antoon van Leest
Houtsnede 15,2 x 11,8
Marnix, ten voeten uit, naar rechts, voor de troon van de Duitse keizer en omringd door de Duitse
vorsten, spreekt in de Rijksdag te Worms op 7 mei 1578. Gesigneerd links onder (tussen de poten
van de stoel) in monogram: AVL.
In: Oratie der Ambassadeuren vanden doorluchtighen Prince Matthias Aertshertoge van
Oostenrijcke/ etc. Gouuerneur van die Nederlanden: Verhaelt inden Rijckxdach ghehouden
tot Wormse, voor die Raetsheeren ghededupeert by die Princen Electeurs, ende ander
Ambassadeurs ende Ghecommitteerde van t'heylich Roomsche Rijcke, in t'iaer ons Heeren
M.D.LXXVIII. den seuensten dach van Meye. Rhetorijckelick in ons Nederlantsche tale
ouergestelt, door Iean Baptiste Hovwaert, Conseillier ende Meester vanden Rekeningen ons
Heeren des Conincx in Brabant. t'Antwerpen, Ghedruct by Christoffel Plantijn, Drucker der Co.
Mateyt in t'iaer M.D.LXXVIII.
Cat. Van Stolk 666.
| |
| |
1.
| |
| |
2.
1580
Anoniem
Penning Ø 3,8. Exemplaren in zilver en brons.
Voorzijde: portret en profil naar rechts. Rond hoofd met kort geknipt krullend haar, snor en korte
baard; kleine plooikraag.
Omschrift: PH · DE · MARNIX · S · DV MONT · S · ALDEGONDE 1580
Keerzijde: allegorische voorstelling.
Omschrift: EX VIRTUTE HONOR.
Lit.: E. Hawkins. Metallic Illustrations of the History of Great Britain and Ireland to the death
of Georg II. Edited by A.W. Franks and Herbert Grueber, I. London 1885, p.131, nr. 84.
British Museum Londen.
Replica voorzijde: Kon. Kabinet van Munten, Penningen en Gesneden Stenen, 's-Gravenhage.
2.
3.
Johan Wierix
Zilvergravure 12,8 x 9,2
Borstbeeld naar rechts. Kort geknipt krullend haar, snor en kort geknipt baardje. Kleine plooikraag,
draagt een van voren dichtgeknoopte, gestikte buis, waarin een patroontje. Linksboven
familiewapen, rechtsboven in een lauwerkrans devies REPOS AILLEURS 1581. Onder het portret
in cartouche 2-reg. onderschrift: VULTUS FIGURA AFFECTIONES PECTORIS
SECRETIORES INDICAT. Gesigneerd midden onder in monogram: IHW . F.
Van Someren 3502.
Lit.: M. Mauquoy-Hendrickx. Les Estampes des Wierix. Brussel 1983, III,1, p. 378 nr.1873 en
III, 2, p. 517.
| |
| |
3a
1581
Johan Wierix
Dezelfde gravure als de voorgaande; lichte afdruk op modern papier, waarschijnlijk een van de twee
afdrukken, die in het Rijksprentenkabinet te Amsterdam gemaakt zijn in 1910 en 1911 (zie tekst
p.17)
Exemplaar aanwezig in Museum Boymans van Beuningen te Rotterdam.
3a.
| |
| |
3b.
1581
Johan Wierix
Zilverplaatje, 13 x 9,4 waarop de voorgaande gravure gegraveerd is (spiegelbeeld).
Lit.: Tentoonstellingscatalogus Willem van Oranje. Om vrijheid van geweten. Rijksmuseum
Amsterdam. Amsterdam 1984, p. 26-27. Ook afgebeeld in de tentoonstellingscatalogus Ketters en
papen onder Filips II. Rijksmuseum Het Catharijneconvent Utrecht. Utrecht 1986, p.131, afb. 56.
Amsterdam, Rijksmuseum, Rijksprentenkabinet. Inv. A 15.
3b.
| |
| |
3c.
1581
Johan Wierix
Proefdruk van nr. 3, zonder onderschrift, zonder signatuur.
Apeldoorn, Rijksmuseum Paleis Het Loo, Collectie Oranje Nassau Museum.
3c.
| |
| |
3d.
1581
Johan Wierix
Proefdruk van nr. 3, met in de lege cartouche geschreven: Philippe de Marivaulx Sr. de Ste Aldegonde.
Verblijfplaats onbekend. Afgebeeld in: F. Wittemans. Marnix van Ste Aldegonde, minister van
Willem van Oranje. Antwerpen 1934 (frontispice) en in de Franse editie van dit werk, Antwerpen
1935. Eveneens in Marnix van Sinte Aldegonde, Officieel Gedenkboek. Brussel-Antwerpen, z.j.
[1939], afb. 32.
3d.
| |
| |
4.
1598
Jacques de Gheyn II
Tekening, pen en bruine inkt, zwart krijt 9,7 x 7,7
Borstbeeld naar rechts in ovaal; sterk verouderd gelaat ten opzichte van nr.3. Witte plooikraag,
tabberd met bont afgezet. Randschrift in spiegelbeeld PHILIPPE DE MARNIX SEIG R. DV
MONT STE ALDEGONDE. AETAT. LVIIII. ANNO M... Linksboven in medaillon allegorische
voorstelling met (eveneens in spiegelschrift) REPOS AILLEURS, rechtsboven in medaillon
familiewapen. Niet gesigneerd.
4.
| |
| |
Lit.: Cat. Beschrijving der schilderijen, teekeningen, prenten, prentwerken en boeken in het
Museum Fodor te Amsterdam. Amsterdam 1863, p. 30, nr. 66; Cat. Klassieke Hollandsche
teekenaars. Amsterdam (Museum Fodor) 1932, nr. 26; I.Q. van Regteren Altena. Jacques de
Gheyn, An introduction to the study of his drawings. Amsterdam 1935, p. 8 en 51; J.R. Judson.
The drawings of Jacob de Gheyn II. New York 1973, p. 13 en afb.19; I.Q. van Regteren Altena.
‘Jacques de Gheyn - 1565-1629.’ In: Jaarboek ZWO 1974, p. 96-98; Marijn
Schapelhouman. Tekeningen van Noord- en Zuidnederlandse kunstenaars geboren voor 1600.
Amsterdam, Amsterdams Historisch Museum 1979, p. 56-57; I.Q. van Regteren Altena. Jacques
de Gheyn. Three Generations. Den Haag 1983, II, p.113-114; III, p. 45; Cat. Le Héraut du
Dix-Septième Siècle. Dessins et gravures de Jacques de Gheyn II et III. Paris, Institut
Néerlandais, 1985, p. 105-106; Cat. Jacques de Gheyn als tekenaar. Rotterdam, Boymans-Van
Beuningen 1985, p. 52 en nr. 31.
Amsterdam, Amsterdams Historisch Museum, Collectie Fodor, Inv. nr. A 10177.
5.
1599
Jacques de Gheyn II
Kopergravure 9,8 x 7,8
Borstbeeld naar links in ovaal. Geïdealiseerd portret naar nr. 4. Randschrift als nr. 4, maar zonder
jaartal. Linksboven in medaillon familiewapen, rechtsboven in medaillon allegorische voorstelling,
waaronder het devies REPOS AILLEURS. Onderaan (links) gesigneerd JDGheyn (eerste drie
letters in monogram) en (rechts) fe 1599.
In: Philippe de Marnix. Traicté dv Sacrament de la Saincte Cene dv Seignevr. Leiden, Iean Paets
en Iean Baudewin, 1599.
Muller 3445.
Lit.: Hollstein VIII, p.164, nr. 320; Marijn Schapelhouman. Tekeningen van Noord- en
Zuidnederlandse kunstenaars geboren voor 1600. Amsterdam, Amsterdams Historisch Museum,
1979, p. 56-57; Cat. Le Héraut du Dix-Septième Siècle. Paris, Institut Néerlandaise, 1985, p.
105-106.
5a.
Jacques de Gheyn II
Dezelfde gravure als de voorgaande; lichte afdruk op 19e (?) eeuws papier, met afdruk van een
gaatje in het koperplaatje.
Exemplaar aanwezig op het Iconographisch Bureau, 's-Gravenhage.
Tekstill. p. 29.
| |
| |
5.
6.
1601
Anoniem
Kopergravure 15,6 x 8,7
Borstbeeld naar rechts in ovaal naar nr. 5. Randschrift en medaillons ter weerszijden van het portret
eveneens naar nr. 5. Het ovaal in een rechthoek, die wordt opgehouden door putti. Onder het
portret 4-reg. vers Nae tu oleum [...]. Van achteren bedrukt met Nederlandse tekst.
In: Philips van Marnix. Tafereel der Religions Verschillen [...]. Amsterdam, Jan Evaertsz.
Cloppenborch, 1601.
Muller 3446.
| |
| |
6.
| |
| |
7.
1602
Hendrik Hondius
Kopergravure 16,8 x 11,8
Borstbeeld naar rechts. Rechtsboven gesigneerd in monogram Hh fec. Met 4-reg. Latijns vers
Quantus amor patriae [...].
In: Praestantium aliquot theologorum, qui Rom. Antichristum praecipue oppugnarunt,
effigies: quibus addita elogia, librorumq: catalogi operâ Jac. Verheiden. 's-Gravenhage, 1602,
p. 140. Van achteren bedrukt met Latijnse tekst.
Muller 3447.
Id. in: Afbeeldingen van sommighe in Godts Woort ervarene mannen, die bestreden hebben
den Roomschen Antichrist. Waer by ghevoecht zijn de lofspreucken ende registers harer
boecken. Eerst int Latijn uytghegeven door Jac. Verheiden: ende nu in Neer-Duijtsch
overgheset door P.d.K. 's-Gravenhage 1603, fol. 93v. Van achteren bedrukt met Nederlandse
tekst. Dez. uitg. met opgeplakt titeladres: Tot Arnhem, By Ian Ianssen, Boeckvercooper. Anno M.
D. C.IIII.
Van Someren 3447 c*.
Lit.: Van Someren I, p.162-163; Holstein IX, p. 91 nr. 159.
8.
1602
Séraphin Demelais
Houtsnede 12 x 7,8
Borstbeeld naar rechts in ovaal naar nr. 5. Het baardje iets langer. Randschrift PHILIPPES DE
MARNIX SEIGR DV MONT STE ALDEGONDE AETAT. LIX. Medaillons links- en
rechtsboven als bij nr. 5, in spiegelbeeld. Onder het portret 4-reg. Latijns vers in boekdruk Talis
erat mortale [...]. Gesigneerd onderaan links S. en rechts Demelais.
In: Philippe de Marnix. Traicté dv Sacrement de la Saincte Cène dv Seignevr. Quatrième édition.
La Rochelle, Heritiers de H. Haultin, 1602, op verso van titelpagina.
Id. in: Second tome dv Tableav des Differens de la Religion [...]. Zelfde pl, zelfde uitg., 1605, op
verso van titelpagina.
Van Someren 3494.
| |
| |
7.
| |
| |
8.
| |
| |
9.
1609
Willem Swanenburgh
Kopergravure 15,3 x 10,2
Borstbeeld naar rechts in ovaal naar nr. 5. Onder het portret 2-reg. onderschrift: PHILIPPUS
MARNIXIUS SANT-ALDEGOND. V.N. THEOLOGUS. Van achteren onbedrukt.
In: Icones ad vivum delineatae et expressae, virorum clariorum qui praecipue scriptis
Academiam Lugduno-Batavam illustrarunt. Leiden, Andreas Cloucquis, 1609, p. 21.
Lit. Van Someren I, p.138; Holstein XXIX, p. 44; R.E.O. Ekkart. ‘Leidse schilders, tekenaars en
graveurs uit de tweede helft van de 16de en het begin van de 17de eeuw.’ Leids Jaarboek
1974, p. 191 en noot 55.
9a.
Dez. prent, nu met devies REPOS AILLEURS boven in ovaal. Van achteren bedrukt met Latijnse
tekst.
In: Illustris Academia Lugd.-Batava: id est Virorvm clarissimorum icones, elogia ac vitae, qui
eam scriptis suis illustrarunt. Leiden, Andreas Cloucquis, 1613, fol. [M4]r.
Id. in: Icones virorum ac uitae Professorum Lugduno-Batavae, quibus addita sunt Academiae
ornamenta summo arte, aeri incisa. Leiden, Andreas Cloucquis, 1617, fol. [M4]r.
Id. in: Athenae Batavae. Sive, de vrbe Leidensi, & Academia, virisque claris; qui utramque
ingenio suo, atque scriptis, illustrarunt: libri dvo. Leiden, Andreas Cloucquis & Elzevier, 1625,
p. [178].
Id. in: Les vrays pourtraits de les celebres et plus renommés professeurs depuis le
commencement de l'Illustre Académie de Leide. (Leiden, P. van der Aa, 1715?), p. [7]. Van
achteren onbedrukt.
Muller 3449; Van Someren, aant. op Muller 3448-50 onder b.
Lit. Van Someren I, p.138-140; Hollstein XXIX, p. 44, nr. [87].
10.
1614
Anoniem
Kopergravure 12,7 x 8,8
Borstbeeld naar links in ovaal, met 2-reg. onderschrift, geheel gekopiëerd naar nr. 9a, echter het
ovaal verkleind, het portret dezelfde grootte. Van achteren bedrukt met Latijnse tekst. Geen spreuk
in het ovaal.
In: Illustrium Hollandiae & Westfrisiae Ordinvm Alma Academia Leidensis Contenta proxima
pagina docebit. Leiden, Jacobus Marcus & Justus à Colster, 1614, p. 31.
Van Someren 3500 (abusievelijk vermeld borstbeeld naar rechts).
Lit.: Van Someren I, p.141.
| |
| |
9a.
| |
| |
10.
| |
| |
11.
1616-1618
Anoniem
Fresco op fries
Borstbeeld naar rechts in ovaal; slecht gelijkend. Randschrift: MARNAEUS . AET . 60 . OB . AN .
D . 1598 .
Oxford, Bodleian Library, Upper Reading Room.
11.
| |
| |
12.
1631
Anoniem
Kopergravure 14,3 x 8,6
Borstbeeld naar links in ovaal met randschrift als nr. 5. De bron voor dit portret lijkt eerder naar
Hondius (nr. 7) dan naar De Gheyn (nr. 5) terug te gaan. Boven het portret uitgespannen doek met
titel en naam van auteur van het boek; in linker- en rechterhoek engeltje met gebogen palm. Onder
het portret allegorische bijenkorf in de vorm van een tiara, waar omheen bijen met mensengezichten,
getooid met priesterhoeden, vliegen. Ter weerszijden van de bijenkorf medaillons, waarin links
Marnix' familiewapen, rechts een kapel met randschrift Siet ick staa ande deur en kloppe. Apoc.
3.20.
Op titelpagina van De Byen=corf Der H. Roomscher Kercke. Amsterdam, Jan Evertsz.
Cloppenburg, 1631; id. 1632; id., Amsterdam, Evert Cloppenburg, 1638; id., Amsterdam, Jan van
Ravesteyn, 1657; id., Amsterdam, Jan Bouman, 1657.
13.
1634
Sebastian Furck
Kopergravure 14,4 x 10,1
Borstbeeld naar links in ovaal. Randschrift boven portret REPOS AILLEURS. Onder het portret in
cartouche PHILIPPUS MARNIXIUS SANT-ALDEGOND. V.N. THEOLOGUS. In rechter
benedenhoek: e 4. Gekopiëerd naar 9a.
In: Iconum viros virtute atque eruditione illustros repraesentan-tium, quorum alii inter vivos
esse, jam olim desierunt, alii vero nunc quoque vitali lumine honorum & dignitatum suarum
perfruuntur gloria. In aera recens scite facta, & forus data per Sebastianum Furck
Chalcographum. VI. Pars. Franfurt, J. Ammonius, 1634.
Id. in: VI. Pars Bibliotheca Chalcographicae, id est continuatio prima van de vorige titel. Zelfde
pl., zelfde uitg., z.j. [1669?].
14.
1639
Anoniem
Kopergravure 14 x 8,5
Borstbeeld naar links in ovaal met randschrift als nr. 5. Is een slecht gelijkende kopie van nr.12.
Ook de rest van deze gravure is gekopiëerd naar nr.12.
Op titelpagina van De Byen=corf der H. Roomscher Kercke. Rotterdam, Isaac van Waesberghe,
1639.
| |
| |
12.
| |
| |
13.
| |
| |
14.
| |
| |
15.
1642
Anoniem
Kopergravure 13,8 x 8,4
Borstbeeld naar rechts in ovaal met randschrift als nr. 5. Een even slecht gelijkende kopie van nr.12
als nr.14. De engeltjes boven links en rechts ontbreken.
Op titelpagina van De Byen-Korf der H. Roomscher Kercke. Utrecht, David van Hoogenhuijsen,
1642. Id., dez. pl., dez. uitg., 1645; Amsterdam, Johannes Rotterdam, 1733 (deze laatste met naam
van graveur De Putter).
16.
1644
Anoniem
Kopergravure 13,9 x 8,3
Borstbeeld naar links in ovaal met randschrift als nr. 5. Het portret iets beter gekopiëerd naar nr. 12.
Op titelpagina van De Byen-korf der H. Roomscher Kercke. Amsterdam, Theunis Jacobsz., 1644;
id. Amsterdam, Jan Fredericksz. Stam, 1644.
17.
1648
Anoniem
Kopergravure 13,9 x 8,3
Borstbeeld naar rechts in ovaal met randschrift als nr. 5. Het portret is een zeer vereenvoudigde
kopie van nr.12 en heeft vrijwel geen gelijkenis meer met nr. 5.
Op titelpagina van De Byen corf der H. Roomscher Kercke. Utrecht, Gillis Bilsteyn, 1648; id.
Utrecht, L.& S. de Vries, 1659.
| |
| |
15.
| |
| |
16.
| |
| |
17.
| |
| |
18.
Na 1640
Anoniem
Kopergravure 40,5 x 53,3
Borstbeeld naar links in ovale omlijsting, mogelijk naar nr. 7. Op de achtergrond van de prent 't
Licht is op den Kandelaer gestelt', een polemische prent, waarop op de voorgrond zestien
reformatorische leiders afgebeeld zijn, geschaard rondom een tafel, waarop een bijbel met daarop
een brandende kaars in een kandelaar. Tegen de muur op de achtergrond een zestal portretten van
reformatoren, waarop Marnix is afgebeeld als tweede van rechts. Onder het portret 2-reg.
onderschrift Philippus Marnixius D. de Sanct Aldegonde. obijt 1595 (sic).
Lit.: Muller. Historieplaten I, Amsterdam 1863-1870, nr. 369; E. Doumergue. Iconographie
Calvinienne. Lausanne 1909, p. 197-201; Wolfgang Harms (Ed.). Die Sammlung der Herzog
August Bibliothek in Wolfenbüttel. II. München 1980, p. 216-217; Cat. Geloof en satire anno
1600. Rijksmuseum Het Catharijneconvent Utrecht 1981, p. 48-51; Wolfgang Harms (Ed.).
Illustrierte Flugblätter aus den Jahrhunderten der Reformation und der Glaubenskämpfe.
Coburg 1983, p. 22-23.
19.
Tweede kwart l7de eeuw
Anoniem, Noord Nederland
Olieverf op doek 116 x 146
Dez. voorstelling als nr.18, doch geschilderd naar een andere prentuitgave, waarschijnlijk die met
adres ‘te Amsterdam, By G. Valk’. De portretten op de achtergrond niet in ovale omlijstingen,
maar in een rechthoek tout court weergegeven. De gelijkenis van Marnix met de oudere portretten is
gering.
Lit.: E. Doumergue. Iconographie Calvinienne. Lausanne 1909, p. 197-201; Cat. Geloof en
satire anno 1600. Rijksmuseum Het Catharijneconvent Utrecht, 1981, p. 48-51.
Rijksmuseum Het Catharijneconvent, Utrecht.
| |
| |
18.
| |
| |
19.
| |
| |
20.
1663
Hendrik Bary
Kopergravure 13,1 x 7,6
Borstbeeld naar rechts naar nr.5. Hoog voorhoofd, korter haar, grotere neus, kleinere kin. Met 4-reg. vers van G[eeraardt] B[randt]: Hier zien wij Marnix noch [...]. Gesigneerd links onder H. Bary
sculp. Van achteren onbedrukt.
In: G. Brandt. Verhaal van de Reformatie in en ontrent de Nederlanden. Amsterdam, Jan
Rieuwertsz, 1663, tegenover p. 692.
Id. in: G. Brandt. Historie der Reformatie en andre Kerkelyke Geschiedenissen in en ontrent de
Nederlanden. I. Amsterdam, Jan Rieuwertsz, Hendrik en Dirk Boom, 1671, tegenover p. 760.
Muller 3452.
Lit.: Hollstein I, p. 130, nr. 59.
20a.
1671
Hendrik Bary
Kopergravure als nr.20 met randwerk in boekdruk 16,8 x 11,9
In: G. Brandt. Historie der Reformatie en andre Kerkelyke Geschiedenissen in en ontrent de
Nederlanden. I. Amsterdam, Jan Rieuwertsz, Hendrik en Dirk Boom, 1671, tegenover p. 760; id.
in de tweede druk van dit werk, dez. pl., dez. uitg., 1677.
| |
| |
20.
| |
| |
20a.
| |
| |
21.
1664
Anoniem
Kopergravure 13,9 x 8,4
Borstbeeld naar links in ovaal. Gewijzigde tekening naar nr. 12; het portret gelijkt nog minder op nr.
5. Ook verschillen in het randschrift van het portret en weglating van het randschrift om het
medaillon met kapel, rechts van de bijenkorf.
Op de titelpagina van De Byen corf der H. Roomscher Kercke. Amsterdam, Abraham en Ian de
Wees, 1664. Id. Amsterdam, Michiel de Groot en Jacobus Conynenbergh, ca. 1671.
22.
1677
J. Lamsvelt
Kopergravure 16,6 x 11,9
Borstbeeld naar rechts in lauwerkrans. Slecht gekopiëerd naar nr. 20. In cartouche onder het
portret 4-reg. vers van G[eeraardt] B[randt] als bij nr. 20. Gesigneerd linksonder J. Lamsvelt fe.
In: G. Brandt. Historie der Reformatie en andre Kerkelyke Geschiedenissen in en ontrent de
Nederlanden. I. Tweede druk. Amsterdam, Jan Rieuwertsz, Hendrik en Dirk Boom, 1677,
tegenover p. 760.
Van Someren 3501.
23.
1680
Anoniem
Kopergravure 26 x 17,3
Borstbeeld naar rechts in ovaal. Naar nr. 5, maar jonger. Onder het portret in cartouche 3-reg.
onderschrift: Philips van Marnix, Heer van Sant Aldegonde, Burgermeester der Stadt Antwerpen.
In: Pieter Bor Christiaensz. Oorsprongk, Begin, en Vervolgh der Nederlandsche Oorlogen [...].
II. Amsterdam, Weduwe van Joannes van Someren, Abraham Wolfgangh, Hendrick en Dirk Boom,
1680, tegenover p.464.
Id. in: Hugo de Groot. Nederlantsche Jaerboeken en Historien [...]. Dez. pl., dez. uitg., 1681,
tegenover p. 99.
Id. in: P.C. Hooft. Nederlandsche Historien. De Vierde druk. II. Amsterdam, Hendrik Wetstein en
Pieter Sceperus, Leiden, Daniel van den Dalen, Utrecht, Willem van de Water, 1703, p. 911.
Dez. prent, opgegraveerd, voorzien van een kaderrandje en bovenaan links toegevoegd: Tom. I.
No. 13. In: J. Le Clerc. Geschiedenissen der Vereenigde Nederlanden [...]. Amsterdam,
Zacharias Chatelain, 1730, tegenover p. 53.
Muller 3451 (alleen de prent uit Le Clerc).
| |
| |
21.
| |
| |
22.
| |
| |
23.
| |
| |
24.
1687
Gaspar Bouttats
Kopergravure 28,5 x 18
Borstbeeld naar links in ovaal met 3-reg. onderschrift: Phelipe de Marnix Sr de Santà Aldegonde,
Borgomne dela Villa de Amberes. Hoogstwaarschijnlijk naar nr. 23. Het ovaal, dat apart
gegraveerd is, is gezet in een rijkbewerkte Rubeniaanse cartouche naar Philips Galle. Gesigneerd
onderaan rechts: Gasp: Bouttats fecit Ant:
In: Las Guerras de Flandes desde la muerte del Emperador Carlos V. hasta la Conclusion de
la Tregua de doza anos escritas por el eminentissimo Cardenal Bentivollo. Antwerpe,
Hieronymus Verdussen, 1687, tegenover p. 145.
NB. Het portret in het ovaal komt met verschillende cartouches voor.
25.
1688
Anoniem
Kopergravure 7,6 x 4,5
Borstbeeld naar links met 2-reg. onderschrift: PHILIPP, MARNIXIUS Htus & Consul. Antverp.
Gedeelte van een blad, waarop nog vijftien gegraveerde portretten.
In: Paulus Freherus. Theatrum virorum eruditione clarorum [...]. Neurenberg 1688, p. 942.
25.
| |
| |
24.
| |
| |
26.
1701
Anoniem
Kopergravure 8,3 x 10,2
Borstbeeld naar links in ovaal naar nr. 5. Randschrift PHILIPPUS MARNIXIUS. Om en boven het
ovaal lauwerbladen en -krans. Ter weerszijden van het ovaal bazuinengeltjes.
In: Adriaan Pars. Index Batavicus, of Naamrol van de Batavise en Hollandsche Schrijvers.
Leiden, Abraham de Swart, 1701, p. 229.
26.
| |
| |
27.
ca. 1716
Koperplaat van Willem Swanenburgh, randwerk anoniem (Hillebrand van der Aa ?).
Kopergravure 28,2 x 17,1
Gravure van portret 9a (alleen het ovaal). Opgesneden koperplaat met nieuw 2-reg. onderschrift:
PHILIPPUS MARNIXIUS, Eques, Dominus de St. Aldegonde &c. en nieuw gegraveerd passe-partout, waarin in het midden van het onderstuk in cartouche: Lugd. Bat. ex Officina Petri Vander
Aa.
In: Fundatoris Curatorium & Professorum celeberrimorum aliorumque illustrium virorum
[...] Academia Lugduno-Batava. Leiden, Pierre van der Aa, z.j. [ca.1716].
NB. Het randwerk komt in verschillende uitvoeringen voor.
Lit.: Van Someren I, p. 140-141.
28.
1723
Anoniem
Kopergravure, twee maal Ø 3,8
Voor- en achterzijde van penning cat. nr. 2.
In: Gerard van Loon. Beschrijving der Nederlandsche Historipenningen, I. 's-Gravenhage,
Christiaan van Lom, Isaac Vaillant, Pieter Gosse, Rutger Alberts en Pieter de Hondt, 1723, p. 285.
Id. in de Franse editie, 's-Gravenhage, P. Gosse, J. Neaulme en P. de Hondt, 1732, p. 280.
28.
| |
| |
27.
| |
| |
29.
1725
Anoniem
Kopergravure 12,4 x 11,8 (portret), 17,2 x 13,3 (met op- en onderschrift).
Borstbeeld naar rechts naar nr. 7, doch slecht gekopiëerd. Het 4-reg. onderschrift en het 2-reg.
opschrift in boekdruk.
In: Imagines et elogia praestantium aliquot theologorum, cum catalogis librorum ab iisdem
editorum. Opera Friderici Roth-Scholtzii. 's-Gravenhage, 1725, p. 103.
Lit.: Van Someren I, p. 162-163.
30.
1725
Koperplaat van Hendrik Hondius
Kopergravure 16,6 x 11,4
Hetzelfde portret als nr. 7, doch de plaat geheel opgewerkt en het portret in ovaal. Op sokkel onder
het portret 2-reg. onder-schrift: PHILIPPUS MARNIXIUS, Dominus de St. Aldegonde. Van
achteren onbedrukt.
In: F. Fabricius. Oratio in natalem centisimum et quinquagesimum, sive Annum tertium
Academiae Batavae. Leiden, Pieter van der Aa, 1725, tegenover p. 20.
31.
1733
Anoniem
Kopergravure 14,5 x 8,1
Borstbeeld naar links met randschrift als nr. 5 (AETA. LIX i.p.v. AETAT. LVIIII). Portret wellicht
naar nr. 21 (dezelfde uitgevers). Het ovaal voor een muur, waarboven een gordijn en waaronder een
bijenkorf in de vorm van een tiara met aan weerszijden medaillons met links familiewapen en rechts
kerkje.
In: Gereinigter Bienen=Korb der Heiligen Römischen Kirche. Amsterdam, Abr. en Joh. de
Wees, 1733. Frontispice.
| |
| |
29.
| |
| |
30.
| |
| |
31.
| |
| |
32.
1752
Jacobus Houbraken
Kopergravure 17,1 x 10,9
Borstbeeld naar rechts in ovaal naar nr. 5. Onder het portret cartouche met 2-reg. onderschrift:
FILIP VAN MARNIX, Heer van S. Aldegonde. Linksonder in cartouche De Gheyn pinxit,
rechtsonder J. Houbraaken fecit. Met adres van Is. Tirion.
In: J. Wagenaar. Vaderlandsche Historie [...]. VII. Amsterdam, I. Tirion, 1752, tegenover p. 200.
Van Someren 3495.
Lit.: Van Someren I, p. 21-22.
a. Deze prent vóór de letter.
b. Deze prent zonder het adres van Is. Tirion.
33.
1760
Jean-Jacques Flipart
Kopergravure 18,5 x 12,2
Borstbeeld naar links in achthoek. Waarschijnlijk naar nr. 32. In cartouche onder het portret 2-reg.
onderschrift: PHILIPPE DE MARNIX, Sr. de S. Aldegonde. Links onder de prent De Gheyn
pinx., rechts onder J.J. Flipart sculp. Rechts boven de prent Tom. V. pag.250.
In: Histoire Générale des Provinces-Unies [...]. Par MM D*** ... [et] S*** ... V. Paris, P.G.
Simon, 1760, tegenover p. 250.
Lit.: Van Someren I, p. 23-24.
34.
1782
Pieter Willem van Megen
Kopergravure 15,8 x 10,1
Borstbeeld naar links in ovaal naar nr.5. Onder het portret in cartouche 2-reg. onderschrift: PHILIP
VAN MARNIX, Heer van S. Aldegonde. Linksonder in cartouche De Gheijn, pinx., rechtsonder
P.W. van Megen, sculp.
In: Leven der Nederlandsche Dichteren en Dichteressen [...]. I. Leven van Philip van Marnix,
Heer van St. Aldegonde. Door Johannes Prins [...]. Leiden, C. van Hoogeveen jr. en C.
Heyligert, 1782. Frontispice.
Van Someren 3496.
a. Deze prent vóór de letter.
| |
| |
32.
| |
| |
33.
| |
| |
34.
| |
| |
34.a.
| |
| |
35.
ca. 1825
Jean Henri Simon
Penning Ø 4,7 Brons
Voorzijde: Borstbeeld naar links. Portret en kleding gestyleerd. Omschrift: PHIus. DE MARNIX
S.te ALDEGONDE. Gesigneerd SIMON F.
Keerzijde: NATUS BRUXELLIS AN.M.DXXXVIII. OBIIT AN.M.D.XCVIII.
Kon. Kabinet van Munten, Penningen en Gesneden Stenen, 's-Gravenhage.
35.
| |
| |
36.
1836
Mozes Cohen de Vries jr.
Houtgravure 8,3 x 7
Borstbeeld naar links, wellicht naar nr. 32 of 34. Van achteren bedrukt.
In: Nederlandsch Magazijn ter verspreiding van algemeene en nuttige kundigheden. 1836, p. 32.
36.
| |
| |
37.
19e eeuw
T.C.
Lithografie 8,3 x 7
Borstbeeld naar links als nr. 36. Met 2-reg. onderschrift: Philippus van Marnix, Heer van S.
Aldegonde. Van achteren onbedrukt.
Publikatie onbekend.
37.
| |
| |
38.
19e eeuw
Maurits Jacob Dessaur
Lithografie 8 x 7
Borstbeeld naar links naar nr. 34. Onder het portret in facsimile Marnix' handtekening. Van achteren
onbedrukt.
Publikatie onbekend.
38.
| |
| |
39.
1837
Felix de Vigne
Ets 6 x 6,2
Borstbeeld naar links met 2-reg. onderschrift: Ph: De Marnix Sr. de Ste. Aldegonde. Niet
gesigneerd. Van achteren onbedrukt.
In: M.F.V. Goethals. Lectures relatives à l'histoire des sciences [...] et de la politique en
Belgique. I. Brussel, 1837, voor p. 73.
39.
| |
| |
40.
1838
Michel Mourot
Lithografie 10,8 x 10,5
Borstbeeld naar rechts. Wijkt zeer af van de vroegere portretten. Gesigneerd links onder M.
Mourot Lith., rechts onder Steend. v. Desguerrois en Co. Onder het portret in facsimile Marnix'
handtekening.
In: Wilhelm Broes. Filip van Marnix Heer van St. Aldegonde, bijzonder aan de hand van
Willem I. Amsterdam, Johannes van der Hey en Zoon, 1838. Eerste deel. Frontispice. (Soms voor
de titel van het tweede deel).
Van Someren 3499.
41.
1844
Anoniem
Lithografie 10,9 x 8,7
Borstbeeld naar rechts, staande voor een vaandel, waarin bovenin 2-reg. tekst: PHILIPPE DE
MARNIX SEIGR DU MONT [STE] ALDEGONDE. Gelijkt niet op de vroegere portretten.
Rechts van het portret medaillon met familiewapen, links ervan medaillon met kerkje. Onder het
portret allegorische bijenkorf in de vorm van een tiara, waar omheen bijen met mensengezichten.
Van onder uit de bijenkorf langs weerszijden van het portret wijnranken.
In: De Bijen-Korf der H. Roomsche Kerk. Uitgave A. van Toorenenbergen. Eerste deel. Utrecht,
Van Dorp & Heringa, 1844. Frontispice.
Id. in dezelfde uitgave, Groningen, R.J. Schierbeek, 1862.
| |
| |
40.
| |
| |
41.
| |
| |
42.
1844
Henry Brown
Houtgravure 13,4 x 11
Kniestuk naar rechts naar een tekening van E. Hamman. Marnix geleund tegen een tafel waarop
boeken. Van achteren onbedrukt.
In: Panthéon national. Les Belges Illustres. I. Brussel 1844, voor p. 249.
42.
| |
| |
43.
19e eeuw
Anoniem
Houtgravure 10,4 x 9
Marnix ten voeten uit, zittend aan een tafel, waarop boeken. Onder het portret (gedrukt): Marnix de
Sainte-Aldegonde. Van achteren onbedrukt.
Publikatie onbekend.
Exemplaar aanwezig op het Iconographisch Bureau, 's-Gravenhage.
43.
| |
| |
44.
1846
Anoniem
Lithografie 14 x 11,5
Borstbeeld naar rechts in ovaal, waar omheen cartouche. Onder het portret: FILIPS VAN
MARNIX, heer van St. ALDEGONDE.
In: Otto van Corvin-Wiersbitzky. De Tachtigjarige Oorlog der Nederlanders tegen de
Spaansche overheersching. IV. Amsterdam, M.H. Binger, 1846. Frontispice.
45.
1851
Charles Edouard Taurel
Staalgravure 20 x 13,5
Borstbeeld naar rechts in ovaal naar nr. 23. Zwakke kopie. Onder het portret cartouche, waarin in
het midden wapen, ter weerszijden waarvan FILIPS van MARNIX, HEER van St. ALDEGONDE.
Gesigneerd rechts onder C. Ed. Taurel sculps.
In: J.P. Arend. Geschiedenis des Vaderlands van de vroegste tijden af tot op heden. II, vijfde
stuk. Amsterdam, J.F. Schleijer, 1851. Tegenover p. 198.
46.
1858
Anoniem
Staalgravure 13 (15,5 met wapen) x 9,4
Borstbeeld naar links, waaraan Houbraken (nr. 32) of Van Megen (nr. 34) ten grondslag lijkt te
liggen. Onder het portret wapen, daaronder Marnix' handtekening in facsimile. Rechts daarvan: Imp:
F. Bizolier à Academie royale d'Anvers.
In: Albert Lacroix en François van Meenen. Notices historique et bibliographique sur Philippe
de Marnix. Brussel, Imprimerie de François van Meenen, 1858. Frontispice.
Uit een onbekende publikatie stammen exemplaren, waarop rechts-boven is toegevoegd: Ve Deel,
Bl. 198.
Van Someren 3504.
| |
| |
44.
| |
| |
45.
| |
| |
46.
| |
| |
47.
1869
Dirk Jurriaan Sluyter
Staalgravure 5,4 x 3,9 (binnen het ovaal)
Borstbeeld naar rechts in medaillon, waarboven in een schild de naam MARNIX. Naar een
tekening van Valentijn Bing, gebaseerd op Houbraken (nr. 32). Het portret is linksboven geplaatst
op een verzamelportret, waarop Willem van Oranje centraal staat en waar omheen, naast Marnix,
Duifhuis, Taffin, Junius en Dathenus afgebeeld zijn.
In: Geschiedenis der Christelijke Kerk in Nederland, in tafereelen, onder redactie van B. ter
Haar [...] en W. Moll [...]. Tweede en laatste deel. Amsterdam, G. Portielje & Zoon, 1869.
Tegenover p. [35].
Tekstill. p. 63.
48.
1875
Jos Hemeleer
Houtgravure 11,6 x 8,6
Ten halve lijve naar rechts. Jeugdig uiterlijk. Rechtsboven wapen. Gesigneerd aan de rechterzijde J.
Hemeleer. Onder het portret in facsimile Marnix' handtekening.
In: Volkman (Pseudoniem voor H. van den Bosch). Marnix van Sint Aldegonde. Antwerpen,
Drukkerij J.E. Buschmann, 1875. Frontispice (afgedrukt zonder het facsimile).
49.
1875
Johan Stortenbeker
Tondo in olieverf
Borstbeeld naar rechts naar nr. 7. Linksboven PHILIPS van MARNIX van St. ALDEGONDE.
Lit.: J.M.W. van Voorst tot Voorst. ‘De Kunstzaal in Paleis Het Loo, III.’ In: Antiek 15
(1980) 4, p. 194-195.
Collectie Rijksmuseum Paleis Het Loo, Apeldoorn.
| |
| |
47.
| |
| |
48.
| |
| |
49.
| |
| |
50.
1876
Anoniem
Ets 15,5 x 10,3
Borstbeeld naar rechts in ovaal naar nr. 23. In cartouche onder het portret 3-reg. onderschrift:
PHILIPS VAN MARNIX, Heer van Sant Aldegonde, Burgmeester der stad Antwerpen.
In: A. de Ceuninck. Historische Tafereelen uit de XVIe eeuw. Brugge, Drukkerij C. van Hecke,
1876. Tegenover p. 160.
51.
1877
Anoniem
Chromolithografie Ø 3,5 (binnen het medaillon).
Borstbeeld naar links in medaillon, waaronder op wimpel PH. v. MARNIX. Rechtsboven op
verzamelportret, waarop centraal Erasmus en verder J. v. Heemskerk, L. v. Egmond, Roemer
Visscher, J. v. Oldenbarneveld en D. Baudius afgebeeld staan.
In: P. Vergers. Merkwaardige personen uit Neerland's Geschiedenis, in tijdsorde verhaald.
Haarlem, J.M. Schalekamp, z.j. [1877]. Tegenover p. 97.
| |
| |
50.
| |
| |
51.
| |
| |
52.
1878
Johannes Arnoldus Boland
Staalgravure 12,8 x 9,2
Borstbeeld naar rechts. Vrij nauwkeurige kopie van nr. 3. Onder de gravure gesigneerd J.A.B. sc.
In: J.J. van Toorenenbergen. Philips van Marnix van St. Aldegonde, Godsdienstige en
kerkelijke geschriften. Aanhangsel. Verscheidenheden uit en over de nalatenschap. 's-Gravenhage, Martinus Nijhoff, 1878. Frontispice.
Id. in: G. Tjalma. Philips van Marnix, Heer van St. Aldegonde. Historisch-dogmatische studie.
Amsterdam, Scheffer & Co., 1896. Frontispice.
52.
| |
| |
53.
19e eeuw
Anoniem
Staalgravure 7,8 x 8,7
Borstbeeld naar rechts naar Houbraken (nr. 32) of Van Megen (nr. 34).
53.
| |
| |
54.
1883
Louis Dupuis
Medaillon op monument ‘De vrijmaking van de Schelde’ (Vrijmaking van de Scheldetol in
1863) te Antwerpen.
Borstbeeld naar rechts in rechthoek waar omheen een lauwerkrans. Eronder de tekst: Burgemeester
Marnix van St. Aldegonde 1583-1585.
55.
1885
August Delfosse
Olieverf op doek 67 x 48
Borstbeeld naar links. Het gelaat vrij jeugdig met kastanjebruine haren, snor en baard; het gelaat is
te lang ten opzichte van de authentieke portretten.
Aanwezig in de burgemeesterskamer op het Stadhuis te Antwerpen.
56.
Eind 19e eeuw
Alexandre Markelbach
Olieverf. Materiaal en afmetingen onbekend.
Marnix ten voeten uit, iets naar rechts gedraaid. Gekleed als edelman met hoed en laarzen met
sporen. In de rechterhand een ganzepen, in de linker een perkamentrol, ondertekend met zijn naam.
Gesigneerd links onderaan Alex Markelbach.
Dit schilderij hing op de Cercle Artistique te Antwerpen. Verblijfplaats thans onbekend. Afgebeeld
in: F. Wittemans. Marnix van Ste Aldegonde. Minister van Willem van Oranje. Antwerpen,
Uitgeverij ‘Lektura’, 1934. Tegenover p. 80. (Eveneens in Franse vertaling, Brussel, Office de
Publicité, 1935).
| |
| |
54.
| |
| |
55.
| |
| |
56.
| |
| |
57.
1890
Paul de Vigne
Standbeeld van Marnix naar links gewend. In de linkerhand een opengeslagen boek, de rechterhand
rust op de opengeslagen blad-zijden. Achter het linkerbeen stapel boeken. Op de sokkel de
inscriptie: PHILIPPE de MARNIX de SAINTE ALDEGONDE 1538-1593 (sic).
Het standbeeld staat in het park op de Kleine Zavel te Brussel.
58.
1896
Victor de Haen
Standbeeld van Marnix en face. Draagt een lange mantel en een bonnet. Houdt met beide handen
een boek voor zich. Op de sokkel: MARNIX de St. ALDEGONDE. Links op het voetstuk, dat op
de sokkel staat de signatuur: V. DeHaen. Onder de sokkel: Ratio instituendae juventute (titel van
Marnix' werk over de opvoeding van de jeugd).
Het standbeeld staat in een nis tegen de gevel van een Gemeenteschool in de Hoogstraat te Brussel.
59.
1901
Leander Grandmoulin
Standbeeld van Marnix en face. Draagt een mantel met bont afgezet, die alleen de rechterschouder
bedekt en daardoor aan de linkerkant afhangt. In de rechterhand een perkamentrol, die voor de
borst gehouden wordt; de linkerhand houdt de mantel vast.
Het standbeeld staat tegen de Westgevel van het Stadhuis van Brussel aan de Guldenhoofdstraat.
Lit.: Maarten Goedee. De standbeelden van het Brusselse Stadhuis. Brussel. Archief en Museum
van het Vlaams Leven te Brussel vzw, 1985, p. 161-163 en 174.
| |
| |
57.
| |
| |
58.
| |
| |
59.
| |
| |
60.
1906
Jules Roberti
Olieverf op doek 66 x 56
Borstbeeld naar links naar nr. 46. In tegenstelling tot het geschilderde portret nr. 55 heeft Marnix
hier grijzend haar, baard en snor. De plooikraag lijkt een iets latere mode dan in Marnix' tijd.
Kwastjes onder de kraag. Rechtsboven wapen met lijfspreuk. Gesigneerd rechts midden Jules H.E.
Roberti fec. pinx 1906.
Uit de collectie Van Boetzelaer, thans bezit Rijksdienst Beeldende Kunst.
61.
1938
Kuno Brinks
Tekening 17 x 12,5
Ontwerptekening voor een postzegel. Borstbeeld naar rechts, waarschijnlijk naar nr. 9. Belettering
geheel in spiegelschrift: boven het portret MARNIX VAN ST. ALDEGONDE 1540-1598,
beneden links 1½ C, daaronder NEDERLAND.
Collectie Nederlands Postmuseum, 's-Gravenhage.
| |
| |
60.
| |
| |
61.
| |
| |
62.
1938
Kuno Brinks
Staalgravure 2,7 x 2,1 (beeldgrootte).
Postzegel naar de werktekening nr. 61. Kleine verschillen met de tekening, m.n. in de haarschikking,
de lijnen van het voorhoofd, een iets meer geprofileerde neus, een iets strakkere mond. De
jaartallen, die op de tekening achter de naam op één lijn staan, staan op de zegel onder de naam.
Onder het portret op de zegel: Bijslag 1½ cent. Geldig t/m 31.12.43 CULTUREELE EN
SOCIALE ZORG.
62.
| |
| |
63.
1938
Kees Smout
Gebeeldhouwd portretrelief in bazalt of graniet 132,5 x 75 x 7,5 (diep).
Borstbeeld naar rechts, waarschijnlijk naar nr. 32. Onder het portret in uitgehakte letters 3-reg.
onderschrift PHILIPS VAN MARNIX VAN SINT ALDEGONDE 1540-1598. (De tekst is thans
weggewerkt).
Bevindt zich in de vroegere Marnixschool, Marnixstraat 2, Amsterdam.
64.
1939
Kunstenaar onbekend
Portretrelief in brons
Borstbeeld naar rechts naar nr. 3. Ter weerszijden van het portret tegeltjes met links familiewapen,
rechts devies Repos ailleurs (deze zijn thans achter een nieuwe muurbekleding verdwenen, of
verwijderd).
Geschonken door de Stoomvaartmaatschappij ‘Nederland’ ter gelegenheid van de opening
van het Gemeentehuis van Oost Souburg op 26 augustus 1939. Thans Wijkcentrum Middenhof.
| |
| |
63.
| |
| |
64.
| |
| |
65.
1940
Henri Matthieu Wezelaar
Penning in brons in twee uitvoeringen: Ø 5 en Ø 6
Voorzijde: Borstbeeld half naar links naar nr.5. Omschrift: PHILIPS VAN MARNIX VAN ST.
ALDEGONDE 1540-1940.
Keerzijde: Zeilschip in de storm - tussen rotsen op de achtergrond en een zeemonster op de
voorgrond - op weg naar de zon, waarin in het Hebreeuws het woord Jahweh, in het Grieks het
woord Christus en het sterrebeeld Kleine Beer; in de wolken de hoofden van Koning, Paus en
Monnik. Op een banier onderaan: REPOS AILLEVRS.
De penning met een diameter van 50 mm werd uitgegeven door het Nationaal Marnix Comité, de
penning van 60 mm door de Vereniging voor Penningkunst.
Lit.: Carel J.A. Begeer. ‘Penning, geslagen ter herinnering aan het feit, dat Marnix van St.
Aldegonde voor 400 jaar werd geboren 1540-1940.’ In: Ons eigen volk. I. 1940, p. 240-241.
65.
| |
| |
66.
1954
S.L. Hartz
Koperets 16,2 x 9,5
Borstbeeld naar rechts naar nr. 5. In sierletters rondom het portret: Philippe de Marnix Seigneur de
Ste Aldegonde.
Speciaal vervaardigd voor de bibliofiele uitgave van Jean Stals. Le Wilhelmus, Hymne national des
Pays-Bas. 's-Gravenhage, Nederlandsche Vereeniging voor Druk- en Boekkunst, 1954. Gedrukt in
600 exemplaren. Frontispice.
67.
1954
S.L. Hartz
Houtsnede 5,5 x 4
Borstbeeld naar rechts naar nr. 5.
Op de titelpagina van Marnix - Poëzie en Proza. Gekozen en ingeleid door Clara Eggink, J.C.
Bloem en A.L. Sötemann. Landjuweel I. Haarlem, H.D. Tjeenk Willink & Zoon N.V., 1954. Op
de titelpagina.
68.
1964
Jean de Vos
Gegraveerde postzegel, beeldformaat 3,5 x 2,4
Borstbeeld naar rechts naar nr. 9. Het ontwerp is van de firma Malraux te Brussel; het wijkt slechts
in geringe mate af van de zegel.
Deze werd met twee andere zegels, voostellende Ida de Bure, echtgenote van Calvijn, en de
schilder Jacob Jordaens, uitgegeven onder de benaming ‘Het Protestantisme in België’. De
toeslag van deze zegels was ten bate van een protestants kerkcentrum in Brussel.
| |
| |
66.
| |
| |
67.
68.
| |
| |
Dubieuze portretten.
A.
1573
Anoniem (Omgeving Frans Pourbus de Oudere?)
Olieverf op paneel 99 x 70
Portret van een man, ten halve lijve, driekwart naar rechts. Donker haar, wat dun op het voorhoofd,
kort geknipte baard en snor. Gekleed in donkere kleding, afgezet met zwarte zijde, kleine kanten
plooikraag en -manchetten. Zijn rechterhand rust op de hoek van een tafel, in de linkerhand houdt
hij een handschoen. Donkere achtergrond. Bovenaan links inscriptie AETA.35.Ao.1573.
Lit.: James D. Milner. ‘A portrait in the Bodleian Library’ in: The Burlington Magazine 14
(1909) 72, p. 365-366; Henry Hymans. ‘A portrait in the Bodleian Library’ in The
Burlington Magazine 15 (1909) 73, p. 51-52; ‘Een portret van Marnix?’ in: Tijdschrift voor
boek- en bibliotheekwezen.1909, p. 90; R.L. Poole. Catalogue of portraits [...] in the [...]
Bodleian Library. Oxford, 1920, nr. 52; Bodleian Picture Book, No.6. Oxford 1952, nr. 7.
Bodleian Library, Oxford.
Tekstill. p. 73.
B.
1582
Hendrik van Cleve
Tekening, pen en bruine inkt, lichtrode was (uitgesneden in ovale vorm) 19,8 x 15,2
Borstbeeld van een man naar rechts, die met zijn rechterhand de revers van zijn mantel vasthoudt.
Draagt een kleine plooikraag en een bewerkte buis. Links van hem een zeegezicht met een schip,
rechts van hem een stad met een hoge vierkanten toren. Gesigneerd boven links in monogram HVC
en nog een C, daaronder 1582.
Lit.: C. Kramm. De Levens en Werken der Hollandsche en Vlaamsche Kunstschilders [...]. I.
Amsterdam, 1857, p. 238; J.J. van Toorenenbergen. Ph. van Marnix van St. Aldegonde,
Godsdienstige en kerkelijke geschriften, Aanhangsel. 's-Gravenhage 1878, p. 238; K.G. Boon.
Netherlandisch drawings of the fifteenth and sixteenth centuries in the Rijksmuseum. Den
Haag 1978, I, p. 46 nr.126 (tekst), II, p. 51 (afb.).
Rijksprentenkabinet Amsterdam, inv. nr. A 2512.
Tekstill. p. 19.
| |
| |
C.
ca 1580-1584
Lucas d'Heere (ontwerp?)
Detail van tapijt ‘Le Voyage’, een der zg. Valois tapijten. Portretfiguur ten voeten uit, naar
links. Gekleed in korte toga. Lijkt niet op de contemporaine portretten uit dezelfde periode (nr. 2 en
nr. 3).
Lit.: Frances A. Yates. The Valois Tapestries. Londen 1959, 19752; G.T. van Ijsselstein. De
bloeitijd van de Vlaamse tapijtkunst. Internationaal Colloquium 23-25 mei 1961. Brussel, 1969,
p. 329-386; id. ‘Wilhelmus’ in: Spiegel der Historie. 1967, p. 477-540; id. Tapestry. [...]
Den Haag-Brussel 1969, p. 142-149.
Uffizi, Florence.
Tekstill. p. 77.
D.
ca. 1620-1630
Anoniem ...R(?)... (restant van signatuur op zuilbasis)
Olieverf op doek 75 x 60
Borstbeeld driekwart naar rechts gewend, het hoofd bijna frontaal. Platte, liggende plooikraag
volgens de mode van ca. 1620-1630. De rechterhand in de zij geplaatst. Rechts op de achter-grond
zuil met zuilbasis. Dit schilderij bevond zich in de collectie Van Papenbroeck onder de naam
‘Marnix’. Het portret heeft geen gelijkenis met de contemporaine portretten van Marnix.
Lit.: I.Q. van Regteren Altena en P.J.J. van Tiel. De Portret-Galerij van de Universiteit van
Amsterdam en haar stichter Gerard van Papenbroeck (1673-1743). Amsterdam, 1964, p. 163,
nr. 22.
Bureau Faculteit Letteren Universiteit van Amsterdam (Bungehuis).
Tekstill. p. 37. |
|
Auteursrechtelijk beschermd