Doortocht. Een oorlogsdagboek 1940-1945

14 December

Meestal zijn het godvergeten sombere, vulgaire en menschonteerende tafereelen, die het laarzenvolk ons laat aanschouwen. Maar de plechtige manifestaties, waarbij op gezette tijden meesters en lakeien getuigenis afleggen van hun ‘bloedverbondenheid’ zijn shows met een uit-

[p. 108]

gesproken comisch karakter. De humor van den doodelijken ernst viert daarin hoogtij van den opmarsch der vaandels tot aan het ‘heil’-geloei bij de sluiting.

Ditmaal was het een opéra-comique van bijzondere allure: Mussert werd door Seyss benoemd tot ‘leider van het Nederlandsche volk’. De waterstaatkundige heeft zijn uiterste best gedaan het land te laten onderloopen. Hij heeft de dijken geforceerd. Een zwarte vloedgolf is door de straten gespoeld. Velen zijn meegesleurd en verdronken. Maar de meesten zijn in het overstroomde gebied op hun post gebleven. Zij wijken niet, schoon het water nog steeds stijgt. De meester heeft gezien, dat het hem ernst is met de vernietigingsplannen. Hij gaf hem een schouderklopje en een passenden titel en liet alles nog eens officieel door Seyss ensceneeren met meters vlaggendoek, kasbloemen, stamppot en redevoeringen.

Maar van een overneming der macht is niets gekomen. De verraderskliek wordt ‘ingeschakeld in het bestuursapparaat’, zooals het heette. Hier en daar worden concessies gedaan. De touwtjes blijven echter in handen der bruine kameraden. Met die touwtjes wordt ‘de leider’ bestuurd.