Doortocht. Een oorlogsdagboek 1940-1945

25 Juni

Rommel heeft de Egyptische grens overschreden. Voor de tweede maal staat de vijand bij Sidi el Barrani. En voor het eerst vrees ik voor Suez, voor het kanaal, voor het Midden-Oosten. Ik spreek die vrees uit tegen Gerard. Hij haalt de schouders op.

‘Denk je werkelijk, dat Engeland het zóó ver zal laten komen?’ vraagt hij. En ik word plots herinnerd aan een gesprek van maanden geleden, in den avondtrein, aan mijn betoog over het incasseeringsvermogen van de Britten.

Het is zoo moeilijk in deze dagen niet ‘afvallig’ te worden.

Het spookbeeld van een wereldbeheerschende barbarie doemt voor mij op, scherper en schrikwekkender naarmate

[p. 95]

ik de fronten der rechtsstaten verder zie wijken. Nachtenlang heb ik wakker gelegen met deze voorstellingen. Er was een drukkende zwaarte in mijn hoofd, op mijn oogen, op heel mijn lichaam. Vroeg in den avond reeds ging ik op mijn bed liggen, de armen slap, de knieën opgetrokken, omdat gestrekte beenen het gevoel van vermoeidheid verhoogden. Ik geloof dat ik koorts heb gehad. Mijn droomen waren vervuld van ondergang en dood. Het wakker worden was als een ontwaken uit sterke verdooving, met langzaam reageerende zinnen, een berstend hoofd en schroeiheete oogen.

Ik voel deze jaren doorvreten tot mijn geestelijk merg.