Pefroen met het schaapshoofd
(1691)–Ysbrand Vincent–
Auteursrechtvrij
[pagina 1]
| |
Pefroen met het schaapshoofd,
| |
[pagina 2]
| |
Zie, Budrwyf, 'k liet dit wel in rust;
Maar jy onthaald my met verachten...
Lysje.
Brus heen doe voor de deur jou klagten;
'k Ben moê deez' praat te hooren van
Een zotter Kwibes, dan myn Man.
| |
Tweede tooneel.
Ouwekennis.
DAar ben ik schandig uitgestreeken!
Maar, vuile Feeks, ik zal my wreeken;
Ik zal jouw Man, om dit bedryf,
Een hart gaan steeken in het lyf,
Zo zal hy straks jouw Boel verjaagen,
En geeven je de huid vol slagen.
Kortom, 'k zal u, ô snoode Pry!
De spyt doen voelen die ik ly:
Doch om dit beter te besteeken,
Moet ik met Ritzaart eerst gaan spreeken.
En, naar dat hem de pols dan slaat,
Zo geef ik straks Pefroen de raad
Om met de Wortel....
| |
Derde tooneel.
Otje, met een Goude Ring uit de Goudsmits Winkel koomende, Ouwekennis.
Otje.
NEen, bewaart 'et.
Ho! Ouwekennis maat, hoe vaart 'et?
Ouwekennis.
Ho! Otje! waar 's jou Meester?
Otje.
Wel,
Ik loof hy is noch in zen vel.
| |
[pagina 3]
| |
Ouwekennis.
Zeg, waar zal ik hem konnen vinden?
Otje.
In 't Koffy huis.
Ouwekennis.
Waar?
Otje.
By zen vrinden.
Ouwekennis.
Waar gaat hy meest, by wien, en waar?
Otje.
Weet ik dat zo juist op een hair.
Somtyds drinkt hy een Chokolaatje
Of Kok-ail hier in 't Valkestraatje
Dicht by de Dam: want datje 't vat,
Myn Heer verstaat hem op dat nat.
Maar 's Somers drinkt hy Flambozade,
Serbetti, Rubium, Limonade,
Ter plaats daar dikwils veel Messieurs
De beurs vergeeten in de Beurs.
En als hy lust heeft om te smooken,
Gaat hy met smaak een pypje rooken
Gints op 't Rokkin, alwaar de Thee
Heel puik is, en de Koffy meê.
Dan gaat hy noch...
Ouwekennis.
Wie heeft zyn leeven!
Wanneer zult gy my antwoord geeven?
Otje.
Tot den Armeener Molochmay,
En Sinagooger Mardochay.
Ouwekennis.
Maar...
Otje.
Deeze leste, moetje weeten,
Houd ook een Badstoof om te zweeten....
| |
[pagina 4]
| |
Ouwekennis.
Zo 't zyn mag...
Otje.
O! 't is zo gezond,
Men zweet 'er droppels van een pond.
Ouwekennis.
Hoor toe.....
Otje.
Maar, zeg me eens met bedaaren,
Je bent een man nou op je jaaren.
Dunkt jou dat al die voddery
Van Melk en Waterdranken by
Een goed glas Wyn zyn te gelyken?
Ouwekennis.
Maar hoor....
Otje.
't Is schand' voor arm, en ryken,
Dat zy haar tyd en geld zo slecht
Besteên.
Ouwekennis.
Maar, Otje....
Otje.
Maar, 'k heb recht,
En kan ik eens op 't kussen raaken,
Gelyk ik hoop, ik zal wel maaken
Dat al de Pacht van Bier en Wyn
Op deez' verfoeide drank zal zyn
Gesteld.
Ouwekennis.
Mag ik je bidden, Otje,
Hou my niet langer voor het Zotje,
Ik heb myn' tyd van doen: daar om
Zo jy maakt dat ik by hem kom,
Zal ik jou drinkgeld geeven, zeper.
Otje.
Dat woord is krachtiger dan Peper.
| |
[pagina 5]
| |
Ouwekennis, hem geld geevende.
‘Wat dunkje van dien snooden Plug?
Otje.
Ga, wacht my op de gintze brug.
'k Wagt Ritzaart hier, en 'k zal jou wenken.
Ouwekennis.
‘Terwyl kan ik my wat bedenken.
| |
Vierde tooneel.
Otje, Ritzaart.
Otje, ziende Ritzaart haastig voorby gaan.
HOe? hebje zulk een haast, myn Heer?
Ritzaart, al voortgaande op zyn Uurwerk ziende.
't Is reeds by achten, is 't niet meêr:
Dit 's 't uurtje van myn Lief gegeeven.
Otje.
Ik heb geen Hakkeney, myn' leeven
Een tel zo gaan zien, als je doet.
Ritzaart.
Deez' stond belooft my 't grootste zoet
Dat iemand my...
Otje.
‘Hy schynt bezeten.
Ritzaart.
Maar geef myn Ring, 'k mogt die vergeeten.
Otje.
Maar zeg me eens, Heer: Pefroen, dien Bloed,
Die als een Postpaert loopen moet,
Al wat j'em heet, gaat haalen, brengen,
En wiens geduld noch kan gehengen,
Of schoon hy alles ziet en lyd
Dat hem zyn wyf, dat jy hem smyt,
Deez' Zot, zo zot als Keesje Koenen,
Wiens Vrouw jy als jouw Vrouw gaat zoenen,
| |
[pagina 6]
| |
Zeg, heb j'em ook te boek gesteld,
En onder 't Koekkoeks Gild geteld?
Ritzaart.
Waar toe deez' zotte klap van noode?
Otje.
Hy 's de eerst' niet van de Koekkoeks moode,
Vermits men heur, die meê, na 'k gis,
Uit Vrankryk hier gekoomen is,
Nou al de waereld door ziet wand'ren.
Alle and're moodens die verand'ren,
En duuren maar een korte poos;
Maar deze moode duurd altoos.
| |
Vyfde tooneel.
Ritzaart, Otje, Pefroen, met een Markt Emmer, daar een Schaapshoofd in is, na huis toe gaande.
Ritzaart.
DIt 's 't voorwerp van uw spotternijen.
Otje.
Dien bloed heeft zeker veel te lijen:
't Lykt hy komt uit de Hal.
Pefroen, willende Ritzaart in 't voorbygaan groeten, laat onvoorziens zyn Hoedband vallen;
Otje, zulks ziende, zeid.
Men Heer,
Je Hoedband valt.
Pefroen, de Hoedband opraapende, en in zyn zak steekende.
Ik dankje zeer:
Maar, 't zal na ditmaal niet meêr beuren.
Otje.
Zie, dat zyn Filezoofsche geuren.
Ik lachme slap om deze Haan.
| |
[pagina 7]
| |
Ritzaart.
Tsa, geef myn Ring dan, nu, wel aan,
Ik zou dit teemen schier vervloeken.
Otje.
Je gaat dan wis zyn vrouw bezoeken?
Ritzaart.
Hoor, Ot, je maakt je wat te vry.
Otje.
Wie? ik men Heer?
Ritzaart.
En zo ik 't ly,
Zie toe uw pligt niet te vergeeten
Of....
Otje.
Je blyft t'avond daar licht te eeten?
Ritzaart.
't Zou konnen zyn.
Otje.
En dan te nacht?..
Ritzaart.
Wat zegje?
Otje.
Of jy wilt dat 'k u wagt?
Ritzaart.
Neen. Geef. 'k verzuim hier ondertusschen.
Otje, hem de Ring geevende, en weggaande.
Ga heen, wil haar voor my eens kusschen:
‘Ik vrees wel dapper voor de Ring.
Ritzaart, algaande zyn hair kemmende.
Dat 's voor een zoet vermaak, gering.
Otje, verbaasd weêrom koomende.
Heer, Ouwekennis komt verstelt, en...
Ritzaart, met verstoortheid.
Wat wil hy? 'k wensch hem voor Sint Felten.
Ga vlieg, en zeg, dat ik deez' dag
Niet kan, noch aan hem spreeken mag,
| |
[pagina 8]
| |
En dat een zaak van groot belangen....
Otje.
Het is te laat, of ik wil hangen!
Ritzaart.
'k Wensch hem de Nikker op zyn huid:
Maar, wil j'em dan niet keeren, Guit?
Otje.
Daar is hy, hoe kan ik 't beletten?
Ritzaart.
De Duiker moet die Vent verpletten;
Die my verstoort in myn bejag.
| |
Zesde tooneel.
Ritzaart, Ouwekennis, Otje.
Ritzaart.
HA! Ouwekennis, goeden dag.
Ouwekennis.
Ik heb u licht weêrom doen keeren?
Ritzaart.
In 't minste niet:
Otje.
‘Hoe kan hy smeeren!
Ouwekennis.
Och, zonder uwe hulp, ik sterf!
Ritzaart.
‘'k Wensch u gehangen duizend werf.
Myn Vriend, al kosten 't ook myn leeven,
Zal my de lust noch wil begeeven,
Om u te dienen als 't betaamd.
Ouwekennis.
Uw heusheid, Heer, maakt my beschaamd.
Ritzaart.
‘En ik word raazend van uw teemen.
Otje.
‘'t Gaat braaf, wil maar koeragie neemen.
| |
[pagina 9]
| |
Ouwekennis.
Zo gy my dienst wil doen, zo kom
En ga een straatjen met my om.
Ritzaart.
'k Zou barvoets voor u gaan na Romen...
Otje.
‘Wie heeft oit valscher mensch vernomen
Ritzaart.
En 'k ben heel tot uw dienst bereid.
Ouwekennis.
Uw gunst en openhertigheid
Te my waarts, weinig weêrgâvinden.
Ritzaart.
‘'k Wensch dat de hel u mag verslinden.
Vriend, gy zult zien, dat met 'er daad
Ik meêr zal doen als met de praat.
Ouwekennis.
Kom, gaan we.
Ritzaart, tegens zyn Knecht.
Gy zult dit vergelden.
| |
Zevende tooneel.
Otje.
JA, ja, jouw kyven, dreigen, schelden,
Ben ik al lang gewend: wie heeft
Zen leeven zulk bedrog beleeft,
Of van zo vuile veinzerijen
Gehoord? De Drommel mogt dit lijen
En by jou woonen!
| |
Achtste tooneel
Fem, Otje.
Fem.
HEm.
| |
[pagina 10]
| |
Otje.
Ja hem:
Zie ik je niet, ik hoorje stem.
ô Fem! de Drommel moet me haalen
Zo 'k om jou docht; waar loopje dwaalen
By avond dus allien langs straat?
Of zoekje neering?
Fem.
Wat ien praat!
Foei, schaam jou, 'k heb ien stuk Gebraade
Gebrogt tot jufvrouw Karbenade:
Maar jy, waar loopje dus bezwiet?
Otje.
De Nikker schenje, ik weet 'et niet.
Jouw Pry, het hoofd is me aan 'et hollen.
Men Baas die is al weêr uit krollen,
En komt te nacht niet t'huis.
Fem.
Dat 's goed,
Wel kom tot onzent, malle Bloed;
Ons volk is juist te gast: we zullen
Met onze Knecht Smeervet wat smullen,
En lachchen.
Otje.
Geefme een zoen. j'hebt recht.
Veur zulken Meester zulken Knecht.
Maar zacht daar komt men Meesters Zwager.
Fem.
Wie is hy?
Otje.
't Is een Korendrager.
Fem.
Ien Korendrager? ha, ha!
Otje.
Ja,
Een Korendrager met een H.
| |
[pagina 11]
| |
Negende tooneel.
Pefroen, met een Markt Emmer daar een Schaapshoofd in is. Lysje.
Pefroen.
DE Duiker mogt zo langer leeven!
Is 't noch niet lang genoeg gekeeven?
Zeg, Varken, zal 't altyd zo gaan?
Lysje.
Ga, breng dit Schaapshoofd hier van daan
Weêr na de Slager, maak geen grillen.
Pefroen, met een schreijende stem.
Hy zal het niet weêr neemen willen.
Lysje.
'k Loof jy me raazend maaken zouw?
Wel wie of hier van eeten wouw?
'k Stuur je om een jong, een lekker Lamshoofd,
En jy brengt hier een hoornig Ramshoofd;
Jou grooten Rekel, Ezel, Zót,
Zie jy niet dat men met je spót?
Ga breng het weêr, of 'k zel je villen,
Pefroen.
Hy zal het niet weêr neemen willen.
Lysje.
't Is oud, en 't stinkt: ruik. ben je een kind?
't Stinkt zeven mylen in de wind;
Ga heen; want ziet 'k wil geen bedillen.
Pefroen.
Hy zal het niet weêr neemen willen.
Lysje.
Kryg ik een stok, jy raakt in klem.
Maar luister toch eens naar deez' stem:
hem nabootzende.
Hy zal het niet weêr neemen willen.
Ik geef jou straks wat op de Billen.
De Gard die leid al in de pis.
| |
[pagina 12]
| |
Wel hoe of 't hier geschaapen is,
Zeg, Haanrey?
Pefroen.
Ik wil graag belijen,
Dat ik, toen ik jou eerst kwam vrijen,
(Jou geilheid ziende vol ontrouw,)
Wel docht, wat dat ik weezen zou.
Wat raad? want Heintje Pik afschuuw'lyk,
Die Koppelaar was van ons huuw'lyk,
Die schynt wel heeft het zo verstaan;
En 't is hem na zyn zin gegaan.
Lysje.
Je walgt me, en 'k zie je met afgryzen:
Ga ik langs straat, de Buuren wyzen
My stadig met een vinger naar.
Pefroen.
En aan my toond m'er wel een paar.
Lysje.
Wat was ik zot, dat ik ging trouwen
Met zulk een Jakhals, zulk een Bouwen,
Een die zo arm was als een Muis,
Ja kaalder als een Beed'laars Luis:
Ik die een eenig kind, mooi, proper
Was van een ryke Beddekoper?
Pefroen.
Dit 's de oorzaak moog'lyk, dat jouw eer
Zo licht is, als een Ganzeveer.
Lysje.
Jou schort een praatje, Logge Leunis,
Ga breng dit hoofd weêr straks aan Teunis,
Of 'k breek jou licht een arm of been.
Pefroen.
Ai, sla me niet, ik ga straks heen:
Maar het is tyd en moeiten spillen;
Hy zal 't toch niet weêr neemen willen.
Pefroen, schreijende weg gaande, beluisterd zyn Wyf van verre.
| |
[pagina 13]
| |
Tiende tooneel.
Lysje.
NOch meêr? brus voort, je zult ik zweer't
Dit weêr bezuuren als je keerd.
Ja wel kedaar, ik kan 't niet dulden!
Had ik zo menig duizend gulden
Als ik berouwen heb gehad
Van jou te trouwen, Vrind, in Stad
Was niemand ryker: maar patientsy:
Ik maak van alles juist geen mentsy;
Het was myn' Ouders wil, en 'k most
Om best wil doen zo ik best kost.
Was 't aârs, hy rook niet aan de Lever.
Deez' bloed was Knecht by onze Weever,
En won een kroon, of om die streek,
Met al zyn slooven in de week;
Was 't niet om dapper op te teeren?
Het was een Vogel zonder veêren,
Die niet een goed kleed had aan 't gat,
Zo ik 't hem niet gegeeven had.
Deez' Luishond echter, met zyn grillen,
Zou noch wel Meester speelen willen,
Zo ik hem zulks niet had belet,
En hem de kruin wat recht gezet.
| |
Elfde tooneel.
Pefroen, haar beluisterd hebbende.
WEl, Feeks, zyn dit zo schoone zaaken,
Om jou hier door beroemd te maaken?
Ben ik door jou geraakt in 't Gild,
't Waar best dat gy dit liet in 't stilt',
En gingt jouw schand niet openbaaren.
Och! wat 's men in zen jonge jaaren
| |
[pagina 14]
| |
Gelukkig, als men, zonder Wyf,
En zorg, niet zoekt als tydverdryf.
Men speelt met Knikkers, men gaat Hoepen,
Men Koot, men Bikkeld in de Stoepen,
Of wel in Huis, naar dat men wil;
Men speeld Schuilhoekje, Gatjebil;
Nou gaat men Kolven, dan eens Kaatzen;
Men ryd in 't Sleedje, of wel op Schaatzen;
Men zend de Vlieger na de lucht,
En gaat uit zwemmen met genugt;
Als 't weêr tot uitgaan niet bekwaam is,
En dat men met de Meisjes t'saam is,
Dan speeld men Bruidje, Handjeklap,
Of Kraamvrouw geef het Kindje pap.
Knikknelishuis, Verkeerdereden,
En duizend andre zoetigheden,
Daar meê men zyn onnooz'le tyd
Geneug'lyk, zonder ramp, verslyt;
Zo dat men mag van Kinders zeggen,
Dat zy een beter leeven leggen
Als wy Getrouwden, die voor 't meest
Nu zyn, 't geen zy nooit zyn geweest.
Myn Wyf die heeft 'et gaan vertrekken,
Ik ben 't, en kan het niet bedekken;
Doch, 'k troost my dat ik hier ter plaats
Verscheid'ne voor myn Kameraads
Mag groetten: maar recht uit te kallen,
Ik ben d'ellendigst' wel van allen;
Mits hy, die my doet dit affront,
My noch komt slaan gelyk een hond.
Wie zou zulk leeven niet vervloeken?
Zy noemt hem, om my te bedoeken,
Kozyn. deez' Snoeshaan is gestaâg
By haar, des nachts en over daag:
Hy slaapt op 't beste bed by vlaagen;
Ik onder in een Rollewagen;
| |
[pagina 15]
| |
Myn Wyf in een schoon Ledekant.
Des avonds, om my vander hand
Te hebben, is 't: snyd een stuk eeten,
En loop na bed; als ik gegeeten,
En klein bier toe gedronken heb,
Dan kruip ik zachtjens in myn kreb:
Maar zy zyn, foey! ik moet 't my schaamen,
Tot overmiddernacht te saamen.
| |
Twaalfde tooneel.
Ritzaart, Pefroen.
Ritzaart.
IS ma Kouzine in huis?
Pefroen.
Ik mien
Wel ja, Heer. dit 's Kozyn; laat zien
Of hy zal kloppen? Ouwe leuren!
Zyn Sleutel opend alle deuren
En Slooten van ons heele huis,
Tot zelfs myn Wyfs trezoor, inkluis.
Daar koomtze, bloed, had ik gezweegen!
| |
Dertiende tooneel.
Lysje, met Ritzaarts schoenen, en een leege Wynflesch. Pefroen.
Lysje.
STa jy hier noch? Hoe is 't gelegen?
Spreek op, Schavuit, waar 's 't Schaapshoofd; hê
Pefroen.
Ik breng hier nou een ander meê.
Dat hy varsch van een Schaap deed villen.
Dit gezegt hebbende, geeft hy haar de Emmer met het Schaapshoofd over.
| |
[pagina 16]
| |
Lysje.
Hy zal het niet weêr neemen willen.
Heeft hy 't nouw niet genomen, Zwyn?
Pefroen.
Wel ja.
Lysje, hem de leege Flesch, en Ritzaarts Schoenen geevende.
Voort, haal deez' Flesch vol wyn,
En veeg die schoenen.
Pefroen.
Ritzaarts schoenen?
Lysje.
Wel ja.
Pefroen.
Hy mag zyn Besje zoenen.
Zo ik ze veeg....
Lysje.
'k Zeg veegtze, of strak
Sluit ik je weêr eens in 't gemak,
Daar jy drie dagen lang te water
En brood zult zitten. Hoorje, Sater.
Pefroen.
Ja 'k hoor 'et.
Lysje.
Wel, waar wil dit heen?
Wie zal hier meester zyn van tweên?
Pefroen.
Dat is niet duister om te raaden.
Lysje.
Ga, zie eens tot de Koks na 't braaden
Van 't Achterboutje, en van 't Kappoen:
Jy meugt dan straks jouw maaltyd doen
Met Panvis, eer die gaat verlooren.
Geef hier die schoenen.
| |
[pagina 17]
| |
Veertiende tooneel.
Pefroen, de Flesch aan stukken smytende.
'k Brand van tooren!
En 'k loof, zo Job dit kwaad verdroeg,
Dat hy van spyt aan 't raazen sloeg,
En zeggen zou in deeze kwaalen:
De Droes moet die Kozyn wel haalen,
En bryz'len hem zo fyn als glas.
| |
Vyftiende tooneel.
Ouwekennis, Pefroen.
Ouwekennis.
‘IK koom hier nou juist recht van pas,
‘Om aan myn voorneem klem te geeven.
Tegens Pefroen.
Foey jou: waar is je schaamt' gebleeven:
Dat al de Buuren in de straet
Staâg zien hoe datje Wyf jou slaat?
Pefroen.
Wat zal ik doen, myn lieve Buurman?
Ze ziet my als een Leeuw zo zuur an,
Als ik iets zeg; vermits Kozyn
Haar dwingt om my zo straf te zyn.
Ouwekennis.
Wat maakt hy toch tot uwent, deezen?
Pefroen.
't Geen dat van my gedaan moest weezen.
Ouwekennis.
Ik heb hem straks, met zoetigheid,
Eens onderhouwen, en gezeid
Hoe al de Waereld hem beschuldigd,
Dat hy jou dus met oneer huldigd;
Maar hy, in plaats van te verslaan,
| |
[pagina 18]
| |
Is spottend' van my afgegaan;
Hy heeft zyn kneevels opgestreeken,
En zei, dat hy jouw Vrouw moest spreeken.
Pefroen.
Och! Buurman, had jy hem gekeerd,
Ik had jou 'k weet niet wat vereerd.
Ouwekennis.
Van een Kozyn, dat 's noch te lijen:
Vermits de Vrouwtjens, in deez' tijen,
Hoewel tot droefheid van veel Mans,
Staâg zyn met and'ren aan den dans.
Toch jy bent van Acteons Jaagers,
De Hoofdman van de Hoorendraagers.
Pefroen.
Dat is tot daar en toe. ik ken
Niet anders weezen als ik ben.
Myn Wyf is mooi, en vry bekoorlyk;
Doch doedze kwaad, 't is wel behoorlyk
Dat zy de straf lyd, 't raakt my niet.
Maar 't geen my 't aldermeest verdriet,
En schier onmoog'lyk valt te draagen,
Is datze my zo brust met slagen,
Dat al myn leden, door die pyn
Geduurig als gerabraakt zyn.
Ouwekennis.
Gebuur, jy hebt wel licht vernomen...
Pefroen.
Ja, dat jy bent geweest na Romen.
Ouwekennis.
Ho, ho, al ben ik niet heel oud,
Ik heb al vry wat meêr beschouwd.
Pefroen.
Hoe! strekt de Waerelt dan noch varder?
Ouwekennis.
Wat benje een' onbedreven Harder!
| |
[pagina 19]
| |
Pefroen.
Wie, ik? ik heb den Haag gezien,
Het Hof, de Prins, en de Edelliên.
Ouwekennis.
Dat is niet waerdig om te noemen,
By 't geen men buitens 's lands mag roemen.
Pefroen.
O selleweeken! ik moet gaan,
Myn Wyf zou my te barste slaan.
Ik kom straks weêr.
Ouwekennis.
Neen, blyf: gantsch lyden!
Myn reden zullen je verblyden.
Maar mits de tyd nu kort is, zal
Ik niet verhaalen wat ik al
Voor wond'ren zag in vreemde landen;
Doch zynde in de Indische waranden,
Wierd my vereerdt een stukjen houts,
Geschat op zeven tonnen gouds;
Maar een stuk houts van wond're krachten,
Dat de allerbooste Vrouw verzachten,
En goed kan maaken als m'er slaat,
Al wasze ook als de Droes zo kwaad.
Pefroen.
Het mogt de Duiker, dat 's wat zonders!
Maar de oorspronk van dit hout vol wonders?
Ouwekennis.
Komt van een Gchina Gchinaasboom,
Geplant by een keiryke stroom,
Door de allerkloekste der Gchineezen.
Pefroen.
Bylo! dat moet een Gaauwerd weezen,
Indien dit hout zo deugdzaam is.
Ouwekennis.
Zo maar jouw Wyfde smaak had, wis...
| |
[pagina 20]
| |
Pefroen.
Ik wou wel dat zy 't eens mogt proeven:
Maar dit maal durf ik niet vertoeven.
Ouwekennis.
Blyf staan, zeg ik: want zo je wilt,
Haar boozheid word wel haast gestilt.
Ik zweer jou, en het zal ook blyken,
Dat zy haar zelf niet zal gelyken,
Zo goed als zy zal worden, door
De kracht van deeze wortel.
Pefroen.
Hoor:
Zou ik haar somtyds moogen zoenen,
En by haar slaapen?
Ouwekennis.
Welk een Oenen!
Slaap jy niet by haar als 't jou lust?
Pefroen.
Gantsch bloed, dan was ik wel gerust,
Indien ik mogt die vreugde raapen.
Maar waar zou haar Kozyn dan slaapen?
Ouwekennis.
Hy slaape by de Droes voortaan.
Pefroen.
Och! daar zal zy nooit toe verstaan;
Haar hert zou staâg weêr na hem jeuken.
Ouwekennis.
Je zult haar rug als Stokvis beuken,
Dan zal zy, ziende haar verheerdt,
Al doen wat jy van haar begeerdt.
Als zy boosaardig, en verbolgen.
Haar kwaâ gewoonte komt te volgen,
En jou mishandeld, dan is 't tyd,
Dat jy tot straffen vaerdig zyt.
Neem deze Wortel rustig, moedig,
En smeerdt haar rug dan lustig bloedig,
| |
[pagina 21]
| |
Zo zal jy haar straks daatlyk zien,
Voor jou geboogen op de kniên,
Vergifnis biddende, u daar neven
Beloven, dat zy al haar leeven
Jou zal gehoorzaam zyn, bereid
Om jou te dienen als een meid;
Ze zal jou liefde en trouw toedraagen,
En haar Kozyn ten huize uitjaagen.
Pefroen.
Dat zou zeer goed zyn. maar de kwant
Die allereerst deez' Wortel vand?
Ouwekennis.
Heeft het beproeft: dies wilt niet vreezen.
Heb jy myn Wyf gekend voor deezen?
Pefroen.
Ja toch. iget, het was 'er een!
Ouwekennis.
Drie slagen van deez' Radiks, deên
Dat zy zo goed als wyn en brood wierd:
Maar eer dat jy dus ruim de schoot vierd,
Is 't noodig datje een woord, of zes
Gchineesch leerd, en heel fiks jouw les
En rol kend, aârs zou jy de slagen,
Haar toegeschikt, zelf moeten draagen.
Pefroen.
Kom, leer my die dan, haastje wat,
Eer datze ons hier betrapt op 't mat:
Ze zal straks koomen. Selleweeken,
Ik kan van vreugde naauwlyks spreeken!
Men zal haar daadlyk, zo ik mien,
Heel vreemde sprongen springen zien,
Die my bet als haar zullen haagen.
En zo dit werk wel komt te slagen,
Is al 'et geen ik heb, voor jou
Ten besten, neem myn geld, myn Vrouw,
Gebruik het alles zonder schroomen,
| |
[pagina 22]
| |
Of 't jou altyd had toegekoomen.
Ouwekennis.
Ik eisch jou niets. hou je maar stout,
Dat jy deez' woorden wel onthoud:
Taasse, rouzi, friou, Titave,
Glazibus, razibus, vinum grave.
Pefroen.
Gantsch lichters, wat verbrutste taal!
Ik zie geen kans dit altemaal
In een rond jaar, ik wil 't wel zweeren,
Veel min zo op een sprong, te leeren,
Dat ik het duid'lyk zeggen zel,
Hadieu, Gebuur, het gaat je wel.
Ouwekennis.
Pefroen, hoor hier, of 't zal niet deugen.
Al was 't dat jy niet meêr geheugen
Als een Garnaelshoofd had, zal ik
Jou, in min als een oogenblik
Van buiten leeren een History.
Pefroen.
Wel Vriend, verschaf jy dus malmory?
Zo moest jy my van stonden aan
Daar van voorzien: want ik moet gaan.
Ouwekennis.
Zeg op, jy snatert als een Rave;
Taasse, rouzi, friou titave,
Glazibus, razibus, vinum grave.
Pefroen.
Taassen rou...
Ouwekennis.
Hoe! twee woorden maar?
Pefroen.
Patientie dat ik wat bedaar.
Ouwekennis.
Taasse....
| |
[pagina 23]
| |
Pefroen.
Ho, ho, me dunkt 'k verstaatme
Een Geldtas, niet?
Ouwekennis.
‘'t Geduld verlaatme!
Pefroen.
Spreek liever langzaam, 't een na 't aâr.
Ouwekennis.
Ik zeg 't jou duidelyk en klaar:
Taasse rouzi.
Pefroen.
Nou lustig t'zaamen.
Ouwekennis.
Waarom versteurje my?
Pefroen.
'k Zouw raamen.
Als ik 't gelyk op zei met jou,
Dat ik het eerder leeren zouw.
Ouwekennis.
Hoor toe; en wil jouw hoofd niet breeken.
Je zult de woorden na my spreeken:
Taasse...
Pefroen.
Taassen, is 't goed, myn Heer?
Ouwekennis.
Vaar voort.
Pefroen.
Ja, maar ik weet niet meêr.
Ouwekennis.
Wel, wat meen jy dan te beginnen?
Pefroen.
't Gerokkende voort af te spinnen.
Ouwekennis.
Maar zo je niet in jouw verstand...
Pefroen.
Wat spreekt me ook Heidens in dat land!
| |
[pagina 24]
| |
Veurwaar de spraak van deez' Gchineezen
Moet moeilyk om te leeren weezen.
Van dit studeeren draaid myn' kop.
Ouwekennis.
‘Ik geef het noch niet gants'lyk op:
‘Want om dit Wyf haar straf te geeven,
‘Moet ik met hem geduldzaam leeven,
‘Tot ik van hem verzekerd ben.
Pefroen.
Hoort toe: my dunkt dat ik het ken.
Taasse, rouzi, friou titave,
Glazibus, razibus, vinum grave.
Ouwekennis, hem de Wortel overgeevende.
Goed is 't. ga heen. door dit bedryf,
Zel jy je Meester zien van 't Wyf.
| |
Zestiende tooneel.
Pefroen, Lysje.
Pefroen.
‘Daar komt Lys Kleumkous, Scheuk der Scheuken,
‘Hoe wil ik jou dat rugbeen beuken!
Lysje.
Wel Rekel, kom je nou eerst weêr?
Waar is de Wyn? 't Gebraad? ik zweer...
Pefroen.
‘O Vodd', hoe wil ik straks schermutz'len!
Lysje.
Wat staat dien Wynbalg daar te futz'len?
Pefroen.
Taasse, rouzi, friou.. ‘ô spyt!
Ik ben de laatste woorden kwyt!
Gebuur.....
Lysje.
Wat mag dien Gek al leggen....
Pefroen.
Deur is hy zonder iets te zeggen.
| |
[pagina 25]
| |
Ze heeft gelyk: want door gebrek
Van 't lest, sta ik hier als een Gek.
Het rymde, dunkt my, op een Rave,
Taasse, rouzi, friou, titave,
Daar heb ik 't weêr gevonden; goed!
Lysje.
In 't Gekken Gasthuis met dien bloed.
Pefroen.
Niet al gek. 't sa, de reverentsy,
Heel fraaitjens voor myn Ekselentsy;
Maar na de nieuste moode: want....
Lysje.
Hy is beroofd van zyn verstand.
Pefroen.
Van myn verstand? Ik zal je leeren
Hoe dat een Vrouw haar Man moet eeren.
De reverentsy, zeg ik, of
Deez' Radiks...
Lysje.
Maak het niet te grof.
Pefroen, haar slaande.
Taasse, rouzi, friou, titave,
Glazibus, razibus, vinum grave.
Lysje.
Ik zal het doen, sla my dan niet.
Pefroen.
De reverentsy. Neêr.Ga naar margenoot* zo ziet.
O Worteltjen, ik moet jou streelen
Datje ons zo wel deez' rol doet speelen.
Lysje.
Wie Duiker heeft je dit geraân,
Dat jy my derft gebiên, en slaan?
Pefroen, haar slaande.
O Varken! laat je jou noch hooren?
Lysje.
Och liefste kind, verlaat jouw tooren.
| |
[pagina 26]
| |
Pefroen.
Och liefste kind! verbruste Pry,
Van waar komt my deeze eer? meen jy
Dat ik jouw Ritzaart ben, dien brave?
Taasse, rouzi, friou, titave,
Die zal jou anders toonen dan.
Hy slaat haar.
Lysje.
Och, och, genaâ, myn zoete Man!
Wat deerdje? zegme jouw behaagen.
Pefroen.
Ga straks Kozyn ten huize uitjaagen;
En zie, noch spreek hem nooit weêr aan.
Ga heen, en kom voort weêr. voortaan
Zal ik de Man zyn van myn' Vrouwtje,
Taasse, rouzi, friou, zoet houtje!
| |
Zeventiende tooneel.
Ritzaart, Lysje, Pefroen.
Ritzaart.
WAarom moet ik dus haast en stil
Vertrekken?
Lysje.
Ga, om mynent wil.
Ritzaart.
Dat is genoeg voor de geleerde;
'k Gehoorzaam u, dien ik staâg eerde.
| |
Achtiende tooneel.
Pefroen, Lysje.
Pefroen.
WEg is hy: dit gaat zoo 't behoord.
Lysje.
Myn hertje Lief, hy is al voort.
| |
[pagina 27]
| |
Pefroen.
Hy is al voort, dit doet jou schreijen.
t'Sa, wil tot lachchen jou bereijen.
Lysje.
Ik kan niet lachchen als ik ween.
Pefroen.
Lach, of ik sla jou kop aan tween:
Want zie ik wil niets van jou prachchen.
Lysje.
Zal ik luidkeels of zachtjens lachchen?
Pefroen.
Luidkeels en hartig.Ga naar margenoot* houw, niet meêr;
Te veel daar doet me 't hoofd van zeer.
Schrei nou van stonden aan medoog'lyk.
Zy schreid.
Men pryst jouw stem in 't zingen hoog'lyk.
Zing eens; maar, fnies eer datje zingt.
Lysje.
Hoe fniezen, als de nood niet dwingt?
Pefroen.
Fnies: want wil jy my tegenspreeken,
Zal ik jou 't neusbeen stukken breeken.
Lysje.
't Is my onmooglyk, slaatme vry.
Pefroen, haar slaande.
Taasse rouzi, koom sta me by.
Lysje.
Al wat je doet 't zal doch niet baaten.
Pefroen.
Wel ken je niet zo meug je 't laaten;
Fnies dan in schyn slechts; nu wel aan.
Zy fniest.
Het zeegens 't kind. Ik ben voldaan.
Lysje.
Ik loof't wel. mits in alle deelen,
Jy hier den Baas hebt willen speelen,
Het kan voor eenmaal zo wel deur.
| |
[pagina 28]
| |
Pefroen.
Zing my dat Liedjen eens te veur...
Hy neurit haar de wyz' voor.
Ken jy de wyz' niet? watte dingen!
Lysje.
Myn stem deugd niemendal tot zingen.
Pefroen.
Noch stem, noch hoofd; j'hebt niet een lit
Aan 't lyf, dat deugd of schaamt' bezit:
Maar zie, ik wil en zal naar deezen
Alleen jouw Man en Meester weezen.
Zing op, verheug my door uw zangk.
Lysje.
Hoe zoude ik zingen, ik ben krank.
Pefroen.
Ik zal jou een Doktoor verstrekken,
Vier streeken van deez' Wortel trekken
De kwaade dampen uit de kop.
Hy slaat haar.
Lysje.
Och, och, ik sterf, houw jy niet op!
Pefroen.
Jy sterven? men mag je een bezeeten
Eer als een stervend Vrouwmensch heeten.
Hy slaat haar.
Lysje.
Houw op, ik smoor in dit verdriet.
Pefroen.
Zing dan; jouw huilen helpt hier niet.
Of sterf vry, beter nou als laater.
Verhang je hier, of spring in 't water.
Doch eer ik zie jouw eind' vervuld,
Zo wil ik dat je zingen zult:
Pefroen zingt haar het volgende, of een ander Liedje voor, dat ze dan daar na gelykelyk te saamen zingen.
| |
[pagina 29]
| |
Dus moet men de kwaade Wyven temmen, fa, la, la.
Al zouwenze ook in haar traanen zwemmen, fa, la, la.
Pefroen.
Och Friou, straf der kwaade Vrouwen,
Wat ben ik al aan jou gehouwen!
Lysje, van verre Ritzaart ziende koomen, gaat stilzwygende in huis.
| |
Negentiende tooneel.
Pefroen, Ouwekennis, Ritzaart, ieder van een byzond're zyde komende.
Pefroen tegens Ouwekennis.
MYn Koning!
Ouwekennis.
Heeft het Hout gediend?
Pefroen, tegens Ritzaart, die in 't Huis van Pefroen meend te gaan.
Heb jy hier iets verlooren, Vriend?
Ritzaart.
He!
Pefroen.
Ho! zo hoog niet eens te draave,
Taasse, rouzi, friou, titave
Zou jou mishand'len, in der daad.
Hier valt niet meêr te schachch'ren, Maat.
Ritzaart.
Wel hei! Kozyn, hoe zal 't hier weezen?
Pefroen.
Hoor, geen Kozynschap meêr na deezen:
Want jy behoorde wel te vreên
Te zyn met 't geen je deed voor heen;
Je meugd dat voor een lukje keuren,
| |
[pagina 30]
| |
't Welk jou niet licht weêr zal gebeuren,
Vermits ik daar in heb voorzien.
Ritzaart.
Wel Zot, zou jy my dan verbiên?...
Pefroen.
Wat! Zot? jou Beest, men zal jou leeren
Een eerlyk Man zyn Wyf te onteeren.
Ritzaart.
Onnooz'le Bloed, wat gaat jou aan!
Pefroen.
Jy speeld noch de gebraade Haan!
Ouwekennis.
Nou, lustig, nou, toon je als een Braave.
Pefroen.
Taasse, rouzi, friou, titave,
Myn Broertje, dit 's de Koningslag.
Kom, help my watje helpen mag.
Hou daar, hou daar: pak nou jouw biezen.
Hy jaagd Ritzaart al slaande weg.
Zie hoe hy 't Haaze pad gaat kiezen.
Ouwekennis.
‘Ik zie myn' wraak ten eind' gebrogt.
Indien hier iemand weezen mogt
Die t'huis een ontrouw Wyf wou temmen
Behoeft my maar eens toe te hemmen;
Myn' Wortel is tot ieders dienst.
Pefroen.
Z' heeft my gered op 't onvoorzienst.
| |
Twintigste, en laatste tooneel.
Ouwekennis, Fem, Koksmeid met het gebraad, Pefroen.
Ouwekennis.
WAt zoekje kind?
| |
[pagina 31]
| |
Fem.
Woond hier Pefroen niet?
Pefroen.
Breng jy het Boutjen en 't Kappoen niet?
Fem.
Ja....
Pefroen.
Ga dan binnen.
Fem.
Wel, Sinjeur.
Pefroen.
Kom, Buurman, 't moet 'er nou meê deur;
Kom in, we zullen t'zaamen eeten:
'k Wil myn geleede leed vergeeten.
Ouwekennis.
Hier by is puik van Graves Wyn,
Zo klaar, zo rood als een Robyn,
G'hebt Vlees, ik zal de Wyn betaalen
En straks een Flesch of drie gaan haalen.
Pefroen.
Ik ben te vreên.
Ouwekennis.
Jouw Wyf getemd,
Zal alles stemmen, wat jy stemt.
Pefroen.
Wat ben ik u verpligt, myn Braave!
Ouwekennis.
Glazibus, razibus, vinum grave.
EINDE
|