|
| |
| |
| |
Siet hoe de trouvv,, keert vreught In rouvv,
die onbedacht,, haer feeste tracht;
AENGEWESEN DOOR DEN ONBEDACHTEN EN DWAESEN BOER SCHAEMAN.
EEn' ryck en weldigh Boer in syne ionge dagen
Hadde een groote vreught in vele dwase slagen,
Hy droeg gestadig roem dat hy voor eene Maeght
Hadde soo menig mael syn leven selfs gewaeght:
Iae met veel stoutigheyt had hy veel rappe knechten
Om eenen slechten Dans al dickwils gaen bevechten,
Wanneer hem inde kop geklommen was den dranck
Dan was hy geensins niet te houden in [b]edwanck.
Hy liep als eenen dwaes by dagen en by nachten,
Hy vryde menig Maeght, die hy het meeste [a]chte,
Daer moest een ander dan swichten voor de[s]en Helt
Om dat hy was een wulp, die hadde Goet en gelt.
Maer meer wirt hy gevreest van veel ander gesellen
Om dat hy menig mael quam al in roere stellen:
Want hy was eenen dwaes, van opgeblasen aert,
Waer voor de ionge Ieught was menig keer vervaert.
Iae desen dwaesen Mensch die quam in dese tyden
Een' Ionge Frissche Meyt tot syn genucht te vryden,
De geên oock was voorsien van Landen ende Goet,
Gelijck hy self besat in grooten overvloet;
Waer van dat hy ten-lest' het Iae-woort heeft gekregen
Hy thoonde dat hy was tot haer oprecht genegen:
Want hy heeft haer berijt soo schoonen Bruyloft dag
Als oyt een' Weêldig Boer in vele Dorpen sag.
Om syne groote macht te thoonen op haer Feesten,
Deêd hy in overvloedt dooden veel vette beesten,
En all' dat noodig was dat wirdt terstont berijt,
Om soo met meerder glans te houden syn Maeltijt.
Hy noode tot deês Feest een' menichte van Vrinden,
Oock mede van de die die hy tot Trouw beminden,
Om soo aen hun te-gaêr te thoonen syne Pracht,
Ia aen syn nieuwe Bruyt, alsoock aen haer geslacht.
Met bly gemoet ging hy hem tot de Trouw begeven,
Daer wirdt op diën dagh veel vrolijckheyt bedreven,
Sy wensten hem Geluck met syne I[o]nge Bruy[t]:
Het was daer in syn Hof Geklanck en groot geluyt.
Naer dat den Bruylof[t]-dagh nu was ten-eynd gedrev[en]
Begosten sy te-gaêr eendrachtiglijck te lven:
Soo leêfden sy seer lanck in vreughden en genucht
En brachten t'samene voort al menig Ionge Vrucht.
Sy waeren soo content een menichte van iaeren,
Iae selver tot hy droeg alreede gryse haeijren,
Tot dat de Vrouwe wirdt gedwongen door de Doodt
Te laeten [h]aeren Man, en haeren Bed' genoodt.
Want door [e]en klyne quael, waer mé sy wirt geslagen,
Wirt sy tot syn groot leét naer 't duijster graf gedragen
Waer van dat Schaeman had veel pynen en de Rouw
Over het groot verlies van syn' Geminde Vrouw.
Hier door wirt hy in 't hert met vele smert bevangen,
Hy had naer s'werelts vreugt in't minste geen verlange
Alsoo was hy bedroeft, iae op syn Eenigheyt,
Hy scheên door dese doodt te w[es]en een' Ermyt.
Tot dat hy wederom quam over-al te loopen
Daer-men den goeden Dranck aen alle-man verkoopen,
En daer een snege Meyt loopt dickwils naer het vat
Iae daer veel Gilde Liên hun drincken vol en sat.
Daer ging den Ouden Grys, om syn droefheyt te staeke
Hem dickwils in den Wyn met uren lanck vermaeke,
Waer door hy wederom kreêg eene groenigheyt,
Oft hy noch had geweest selfs in syne ionckheyt.
Hy was in syn gemoet dan hitsigh opgeblaesen,
En dede anders niet als praeten, ende raesen
Van syne dertel Ieught, en van syng root plaisier
Wanneer hy met een Maegt was dickwils op de swier
Hy thoonde met de daedt dat d'Outste zyn de Sotst[e],
Gelijck het Spreêck-woort luyt, de Iongste oock de bo[t]ste
Soo was den Ouden Geck met beijde self b[e]laen:
Want hy nam wederom veel dwaese gangen aen.
En dacht op diën tydt, dat hy eerst quam te minnen
Waer door hy wirdt ontstelt in syn bedaeghde sinnen,
Dit baerde in hem weér naer eenen korten spoet
Een dwaese grilligheyt in sijn versleten bloet.
Hy wou noch op de maet van d'Echte Banden springen,
Hy sochte als de Ieught [h]et spelen ende singen,
En trachte op een nieu weêr naer eenBruyl[o]ft-feest,
Het welck hy stelde vast in sijnen dwasen geest
Hy socht dan naer een Maeght in alles wel besneden,
Daer aen wou hy sijn rest van leven wel besteden,
Hy socht dan over-al naer Eene Ionck beiaert,
Die noch met Dry-mael acht geensins en was beswaert
Maer als hy naer syn hert soo ee[n]e had gevonnen,
Soo heeft [h]y wederom een Iongmans werck begonnen;
Want plante in de Lent' een Mey van ieugdig Groen,
En deéd' meer dertelheyt, als vele Iongh-mans doen
Hy dede menig-mael op Fluijten, ende Vé[l]en,
Albadens met geklangh voor haere venster spélen,
En thoonde meerder Drift in sijnen oude[n] dagh
Meer als de ionge Ieught kan d[o]en; ofte vermagh
| |
| |
Want als hy menig-mael was vol en dick gedroncken,
En door den goeden Wyn dickwils teveel beschoncke
Dan gingh hy tot syn Lief by dage[n] en by nacht,
En stelde haer daer voor een dwase Minne-klacht.
Want siet den dwasen Grys quam stoffen ende rommen
Op sijne groote Macht, op Gelt, ende Ryckdommen
Op menig schoon Landouw ontrent syn' eygen Hof,
Op Beesten groot en klijn, en op meer ander stof.
Waer door hy d'Ouders eerst begost tot hem te krygen
Al quam de Ionge Maeght op all' syn reden swygen,
Sy dachte in haer selfs dat hy was te beiaert,
En voor syn dwaes geseg was sy noch meer vervaert
Maer haere Ouders selfs die wierden eerst genegen
Om haer door d'Echte Trouw aen soo een' Man te geven
Sy seyden menig-reijs: Besiet wél wat gy doet,
Dit is U een Voordeel, 't gene wy achten g[o]et,
Hy kan gemackelijck (daer moôght gy [o]p betrouwen)
U, en uw' Kinderën, geweldigh onderhouwen;
Is 't dat gy Hem versmaedt, gy zyt seer slecht bedacht:
Want naer het Gelt en G[o]edt is 't dat een-ieder tracht.
Sy quamen schier de Maegt tot dese Trouw te dwingen,
Sy quamen uyt hun huijs de kloeckste ieugt te dringen
Om dat den Grysaert had soo menig schoon landouw
Soo wirt hem toegeseydt eene aenstaende T[rou]w,
Hy heeft het Iae-Woort dan van O[u]ders d'eerst gekregen
Soo Liet de I[on]ge Maegt ten lesten haer bewegen:
Mits dat Sy stemde toe te treden in den Bandt,
Daer op gaf sy aen hem terstonts haer Rechte Handt.
Hy was verblijdt van geest, om dat hy had ontfangen
Daer hy had langen tijdt gehadt naer groot verlangen
De Handt van dese Maegt, iae van een schoone spruijt
Die haer aen hem verbondt te wesen sijne [B]ruijt.
Naer dat Sy aen den Grys haer-selve had verbonden
Gaf hy haer een Present, geschadt op vele ponden,
Als eenen Onder-pandt: tot dat den rechten tijdt
Sou wesen voor syn Feest met luijster weér berijdt.
Hy deéd' om haren t'wil met honderde besteden,
En heeft met groote pracht den Bruylofts-dag bereden,
Voor dese Feeste wirt weér menig beest gedoodt,
Waer toe hy wederom veel Vrinden heeft genoodt
Siet 't was'er al vol vreught, haer' Ouders, ende Vrinden,
Om dat sy den Grysaert om sijne Schatten minden,
En om dat hy hun schonck den Wijn in overvloet,
Was ieder vol genucht in 't hert en in 't gemoet.
Maer sijne I[o]nge Bruyt en quam niet veel te seggen,
Sy quam in haer gemoedt haer Trouw te overleggen,
Sy letten 't alder-meest op haeren Bruydeg[o]m;
Syn Rede door den dranck was uyt'er maten dom.
Hy sprack seer onbedacht voor Bruyt, en voor Geno[o]de,
Soo dat hy sijn gebreck dan uyt den grond ontploode
En waer door hem ontviel soo menig dwaese praet,
't Gene van sijne Bruyt ten-hoogst4en wirt gehaet;
Sy ging dan by haer selfs sijn dwaesheijt overpeijsen,
En all syn slecht bedrijf in hem geheel misprijsen:
Door sijne dommigheijt, en sijnen dwaesen geest
VVas Sy gestadelijck voor soo een' Man bevreest.
Maer siet, terwyl den Dwaes was droncke door de Wynen
Liet hy noch meer en meer sijn oude dwaesheijt schijnen
Want hy was self soo dwaes dat hy iet leéts verweét
Aen sijne i[o]nge Bruyt, dat Haer wel deftig speét.
Sy voelde in haer hert wel duijsent swaerigheden
Om dat haer Ouders haer hier aen quamen besteden
Alleen maer om sijn Goedt, en niet om sijne deught:
't Geén haer veel droefheijt gaf in hare ionge Ieught:
Maer 't meest was Sy vol spyt om dat s'had laten varen,
Soo menig Iongelinck om met den Grys te paren,
Die thoonden hunnen Dienst met vele vlijtigheyt
Daer Sy wirdt van geacht met veel genegentheyt,
Mits sy waeren bequaem door vlijt en nerstig leven
Aen een Ionge Vrouw den Onderstant te geven,
En selver goeden Troost, dat aen een Vrouwe dint:
Als s'haer in swaerigheijt door d'Echte Banden vindt.
Soo quam Sy haeren Staet dan al-te-laet beklagen,
Dat Sy haer Echte Tr[o]uw soo slecht had opgedraegen
Aen soo een oudt Gesel, die door sijne dwaesheijt
Haer hert al had gekeert: dit was haere droefheijt
Sy quam dan in haer self den Bruydegom te haeten,
Sy socht van stonden aen hem selver te verlaeten,
Al was sy noch geen dagh met desen Grys getrouwt
Soo was'et haer in't hert wel duysent mael berouwt.
VVant sy en kost aen hem geene Ionste bethoonen:
Maer sy is weêr-gekeert vaer dan sy quam te woonen,
Eer dat het Schaeman wist, was sy sonder gedruys
Vertrocken selfs alleen recht naer haer Vaders huys.
Terwyl' de volle Feest door ieder wirdt bedreven,
En dat de Ionge Ieugt quam onder-een te sweven,
Iae als Vioôl en Bas de hoogste tho[o]nen klonck,
Iae ieder uyt de borst een aerdig deuntje sonck,
Waer in den Grysaert hadt dan selver syn genuchte.
VVant hem was onbekent de onverwachte Vluchte
Van die hy had getouwt: tot dat hem onverwacht
In 't volle van de Feest de tyding wirt gebracht
Als dat de I[o]nge Vrouw, sonder iemant te spreken,
Was uyt de Bruyloft-Feest al stille wegh geweken;
Maer als hy heeft verstaen dit onverwacht geval
Deêd hy op staende-voet haer soecken over-al.
Maer wat hy socht oft niet hy heeft haer niet gevonde
Dus heeft hy datelijck syn knechten uytgesonden,
Die met veel neirstigheijt sochten ten alle kant:
Maer Sy en was niet meer ontrent syn Hof oft Lant.
Sy sochten langen tydt, eer sy van Haer vernaemen,
Tot dat sy in het Huys van haren Vader quaemen,
Dar vonden sy de Vrouw, bedroeft ende vol spyt,
Om dat haer was gedaen een onbetaemt Verwyt.
Sy quamen dan de Vrouw seer vrindelijck te quellen
Dat s'Haer sou wederom volgens haer plichte stellen
By haeren Bruydeg[om]: Maer Sy is weg gegaen,
Iae met een klijn Bescheét soo liet sy hun daer staen
Sy zyn dan wederom tot Haeren Man getreden,
En hebben hem geseyt, dat 't was om soo een reden
Dat s'hem verlaeten hadt om synen dwaesen Geest,
Waer do[o]r dat sy gestaeg was in het hert bevreest.
Als hy dit heeft gehoort, stondt hy geheel v[e]rslagen,
En ging soo datelijck dit aen haer Vrinden klaegen
Als dat sy aen syn Vr[ou]w souden doen een Bescheét
Als dat syn dwaes Bedrijf hem reede was al leêt,
Wel, seght hy: Moest Sij d[o]ch [o]m so[o] een' saecke vlieden?
Het geén d[o]en is gebeurt en sal niet meer geschieden,
Het was de Dr[o]nckenschap die mij niet weder-hiel,
Als mij dit schimpig W[oo]rdt seer onbedacht ontviel.
Dit heeft de Ionge Sloêr te-veel gaen overpeijsen,
Moest sy om dit Geschil terstonts gaen henen reijsen?
Sy heeft heel slecht bedacht dese klijn fout gedaen,
T[o]t vvie kan Sy hier oijt meer tot haer Voordeel ga[en]?
Gy weêt mijn gr[oo]te macht, gy kent all' myn Landouwen
Die zijn tot haer Behoef om Haer te onderhouvven,
Iae all' wat 't mijne is, dat is tot haer Gerief
Als Sy maer weêr-en-keert, Sij sal my vvesen Lief.
| |
| |
[H]aer Ouders zyn te gaêr weêr naer hun [H]uijs getreden,
En hebben daer de Bruijt gedwongen, en geb[e]den,
Sy hebben al gedaen wat eenen Vader kan:
Om dat Sy weêr sou gaen tot Haren Echten Man:
Maer siet de Ionge Bruijt dit alles wederlijde
Van 't geén sy van den Grijs, en synen ryckdom seijde
Sy was soo seer verhert in 't diep van haer gemoedt,
En Sy versmaede hem, en selver al syn Goedt.
Sy seyd': Sal ick gestaegh syn dwaesheijt moeten dragen?
En selver van syn Tong' met schimpen zyn geslaegen
Om dat den Ouden Geck heeft Landen ende Gelt,
So[o] lange als hy leéft met Droefheijt zyn gequelt?
Ick hebbe liever noch gestaedigh te aerbijden,
En selver ongemack in desen staet te lijden
Als met soo dwaesen Mensch te wesen op de Feest,
Voor soo een Oudt Gesel is al de I[e]ught bevreest.
Had ick naer mynen sin een Iong-man mogen trouwen
g'En sout my geensints niet my moeten onderhouwen
Ick sou met groot gedult verdragen mynen staet:
Maer daer geen' Liefde is, zyn d'Echte Banden quaet.
Al deêd' haer Vader dan geduerig veel devoiren,
's En woude nimmermeer naer syne Reden hooren,
Iae Sy en sochte noyt te keeren wederom.
Tot soo een' Ouden Geck, en dwaesen Bruijdeg[o]m.
Self tot dat ten-lange-lest' Schaeman, vol Listigheden,
VVou thoonen aen syn Bruijt beter genegentheden
Als hy te-voren hadt op haere F[e]est gedaen,
Dus heef hy met bedrogh een saecke aengegaen[.]
Hy heeft Haer onverwacht een trouwig Knecht gesond[e]
Die haer moest met belijt den droeven staet verkonde
Als dat hy door Chagrain verloren had syn macht,
Iae dat ten allen stont syn schijden wirt verwacht.
Den Knecht vertoonde haer de suchten ende klachten
En dat syn Meester quam gestadelijck te trachten
Naer die hy hadt getrouwt, naer syn beminde Bruijt,
Van die te mogen sien, eer hy sijn' oogen sluyt.
Siet den Gevijnsden Knecht die quam haer aen te toone
Als dat hy dese gunst sou voor syn sterven loonen,
VVant selfs, gelijck hy seyd, was sy in't Testament
Alreêd als Erfgenaem van eenigh Goedt bekent:
Haer Ouders van-gelijck die quamen haer te raeden
Als dat Sy in syn' lest' moest wesen vol genaeden,
En dat sy met ootmoedt hem moest gedienstig zyn
Eer hy gingh naer het graf, in al syn smert en pyn.
Maer den Gevijnsden Grijs die dede tusschen beijde
VVederom een groote Feest om haeren t'wil bereijde,
En noode van s'gelijck veel Gasten op deês Feest:
Die quamen algelijck met eenen blijden geest
Maer siet de Ionge Bruijt, die van sy[n] slimme Liste
Geen kennisse en hadt, oft iet het minst en wiste,
Die quam te-lange-lest' tot hem in synen noot:
Als sy nu was in 't huys, hoe was haer wonder groot
Als Sy den Krancken Man haer sag verwillekomen:
Maer meerder als Sy wirt terstont by d'hant genomen
En in het Huijs gelijdt, daer Sy sagh over-al
Veel Vrinden saem vergaert die toonde bly geschal
Sy was geheel verstelt als Sy sag all' die Spysen,
En dat een-ieder-een haer quam veel Eer bewysen,
Selfs dat den Bruydeg[o]m in haer was soo verblindt,
Soo thoonde hy haer dan dat hy Haer seer bemindt.
Op-staend-voet wirt daer een nieuwe Feest begonne
Den Grijsaert was verheught om dat hy hadt verwonne
Syn Bruijt, die hy soo lanck als schier verl[o]ren hadt
Alleen door syn Dvvaesheyt als hy was vol en sat.
Terwyl' de Vrinden all' weêr aten, ende droncken,
En dat den koelen wyn wirt uyt'er borst geschoncken,
Soo dat de Ionge Ieught weér roemde om het meest
Een-ieder van hun al wou zyn den kloeckst[e]n gees[t]
Iae vele onder hun door spelen, ende iocken,
Quaemen al onder een malkanderen te locken
Tot vele dertelheyt, waer in de ionge Ieught
Vint dickwils veel plaisier al ist dat't niet en deugt.
Men worstelt onder een, en daer wirt oock gestreden
Sy hebben dan wederom te-saem te-peirdt gereden
Door velden ende weyd, oft dathet waer [o]m prys,
't Gene wirt aengesien door Schaeman out en Grys.
Maer als hy all deês Ieught sag spélen ende drillen
En kost hy synen geest noch d'oude dwaesheyt stillen,
Hy voelde hem beroert door krachten van den wyn
En hy wou als de Ieugt noch soo kloeckmoedig zyn
Hy is dan dwaes bedacht met vele dertelheden
In sijnen Peirde-stal op-staende-voet getreden,
Alwaer hy heeft getoomt het alder wiltste Peêrt,
Waermé hy socht te doen meer als een ionge weêrt
Ia als hy met veel moeyt was op syn Peért gekropen
Soo quam hy by den hoop van al die Ieught geslopen,
En selver in 't gesicht van syne Ionge bruijt
En sprack seer slecht bedacht dees ydel Rede uyt.
Ick wil, Geminde Bruijt, al hebbe ick veel iaeren,
Nu heden aen den Ieught iet wonders openbaren,
En thoonen aen U-self als dat het oudt Geslacht
Heeft selver als de Ieught in d'oude dagen macht;
Die konnen aen een Vrou in dien tydt van leven
Seer dickwils groot vermaeck door hunne Daden geve
Ick wil dat selfs doen sien aen ieder in 't gemyn
Als dat ick van de Ieught noch wil den Meester zyn.
Hy met syn volle macht gaf grillig 't peért de sporen,
Waer door het datelijck liep dwaes en als verloren,
Het liet de rechte baen, en 't liep met alle kracht
Door velden ende haeg met groot gewelt en macht
Maer siet den Ouden Man en kost het niet bestieren,
Maer 't quam op staend[e] voet te loopen en te swieren
Tot dat het hem ten-lest' weér aen syn stalling vont
Daer wirp het synen Heer en Meester in den gront.
Daer wirt hy iammerlijck uyt den Saedel geslagen,
Het gene syne Bruyt, en all' de Vrinden, sagen,
Die liepen al-te-gaér tot syne hulp en baet:
Maer daer en was voor hem te vinden geenen rae[t].
Hy was den Hals gekraeckt: daer lag hy sonder leven
Eer dat het minsten iet aen hem kost zyn gegeven,
Alsoo verloôr hy daer op syne Bruyloft feest
Syn Bruyt, en syne vreught door synen dwasen geest.
Siet hoe den dwasen Mensch, die soeckt door dertelhede
Te thoonen syne macht, en syn kloeckmoedighede,
Hoe dat hy menig-mael moet pynen onderstaen,
Die vele Dwa[e]sheijt doet die moet'er door v[e]rgae[n].
Die het peryckel socht die sal het achterhaelen:
Maer meerder van een' Grys sullen de sinnen dwaelen
Als van de wulpse Ieugt, die dickwils spelt en malt,
Het bre[n]gt het grootste leét als eenen Grysaert valt.
|
|
Auteursrechtvrij