Den theater des bedroghs ofte listighe onstantvastigheyt des werelts
(1743)–M.F. Vermeren–
Auteursrechtvrij
[pagina 2]
| |
 | |
[pagina 3]
| |
Historie.ALs Mars is in syn rust, dat alles is in vrede,
Self dat Bellona schynt te zyn vol soetigheden,
Ia dat den Oorloghs-Godt het minste niet verwoest,
Soo dat'et sweirt en schicht daer liggen als beroest.
Dan siet-men menig-mael dat ieder is gedreven
Om volgens hunnen wensch in peys en vré te leven,
Het is in diën tydt dat men geschieden siet,
Dat s'Werelts List en Nyt aen veel de wapens biet.
Hoe veel door haer Bedrogh, die waren wel geboren,
Van Edel Groot Geslacht, iae selve uytverkoren
Tot groote Digniteyt[,] van Schepter ende Croon,
Daer is't dat s'Werelts List doet vele haer verthoon.
Daer stelt sy selver voor haer ydel soetigheden
Tot dat sy in haer Net ten-vollen zyn getreden;
Maer als sy die heeft vast in haeren dienst gehecht
Daer is gestaedigh strydt[,] en selver fel gevecht,
Gelijck-men hier sal sien hoe dat sy heeft bestrede
Met wonder groote macht in tydt van peys en vrede
Den Vader, en het Kindt, de Moeder van s'gelijck,
Ia self den Spaenschen Vorst, en heel het Koninck-ryck
Maer meest den Iongen Prins, des Vaders uytverkoren,
Alleen uyt syn Geslacht tot Throone en Staf geboren,
Want Alcidalis was de vreught van heel het Hof,
Door 't licht van syn vernuft had hy gestadig Lof.
Hy was syns Vaders vreugt, en s'Moeders daer beneven
En al den Edeldom was tot [d]en Prins gedreven,
Een-ider droeg hem toe de Eer van syn Geslacht,
Hy wirt self als den Glans van't Koninckryck geacht.
Siet in den tydt van Peys, als alles is in ruste,
Dan gaet'er menigh Heldt besien de vremde kuste,
Soo quam daer van-gelijck den Hertogh van Tarant
Door eene lange Reys self uyt syn Vader-lant,
Om aen den Spaenschen Vorst te thoonen syn genegen,
En menig ander saeck, daer veel was aen gelegen
Aengaende een verbont tot voordeel van syn stadt
Het was de lange reys, die hem gedwongen hadt
Van self syn Eenigh Kindt over de woeste baeren,
Gelijck de Moeder oock, te lae[t]en mede vaeren;
Want dit was syne vreught te sien syn Vrouw en Kint,
Die wirden door hem byd meer als syn lant bemint
Sy wirden daer met Eer, met vele vreugt ontfange;
Want self den Spaenschen Vorst die toonde syn verlange
Van t'hooren het belijdt van soo een Edel Heldt,
Waer hem soo menig-mael den Lof was van vermelt
Daer was den goeden aert van dees twee Edel Croo[nen]
Van alle Eer en Gunst malkand[e]ren te thoonen
Uyt een oprechte borst, en uyt een ryn gemoet,
Soo wensten s'aen malkaêr Zegen ende voorspoet,
Self quam geheel het Hof den Hertogh Eere bieden,
Men sag van dag tot dag veel vrolijckheyt geschieden
Het was als een Bruyloft, door de gestage Feest,
Sy waeren al verheught in 't hert en in den geest.
Maer als-men is verblyt door alderley wellusten
Dan kom'er dickwils iet het herte te ontrusten,
Gelijck-men dickwils siet in alderley geslacht
Hoe dat-men op een stond verliesen kan syn macht.
Den Hertog door een Kors wirt tot de doot bestrede,
Daer was voor dese quael te vinden geen remede,
Want de Doctoren all die hielden dickwils raet[,]
Maer vonden door hun konst geene de minste baet
De Dochter was bevreest, de Moeder quam te beven,
Den Konigh en het Hof, de Princen daer beneven
Die gaven goeden troost aen die was in den no[o]dt,
En in den selven tydt soo was den Hertogh doodt.
Wat smert, wat droeve pyn quam d'Hertogin te lyden
Als s'haren weêrden Man sag uyt de werelt schyden;
Ia sy verloôr haer macht, soo dat sy neder viel,
Soo dat sy selver scheen te zyn als sonder ziel
Sy riep wel duysen mael: hoe kan het soo gebeuren
En ging van stonden aen haer ongeluck betreuren,
En sey['] met droef geschry wat grooter smert of pyn,
Kan aen een Ionge Vrouw meer toegesonden zyn?
Als wel te zyn berooft van haere beste panden,
Van haer Man en Gemael, en dat in vremde landen
Aen niemant daer bekent als wel aen 't Kint alleen.
Dit was haer grootsten druck, en alle haer geween.
Sy badt de Koningin van Sorgh te willen draegen
Voor dese Ionge Maeght, haer Kint, en wel-behaegen;
Dit was al haer versoeck in desen haeren noodt,
Eer dat sy soude zyn verwonnen door de doodt.
De Koninginne sucht, als sy hoorde haer rede,
Sy seyd': Hebt goeden moet, en stelt u doch te-vrede,
Uw' Kint dat is het myn, en wort van my geacht
Oft dat quam uyt myn Bloet en self uyt myn Geslacht.
Dit was een grooten troost op't eynde van haer leven
Sy heeft de Konigin haer Schatten al gegeven,
En menig schoon Juweél van Peirel, Diamant,
Met menig goet geschrift behelsende haer Lant
| |
[pagina 4]
| |
De Sieckte die vermeert, een-ieder had médoogen,
Een-ieder haer beweent met traenen in de oogen:
Maer siet de Ionge Maegt die was het meest ontstelt
Om dat haer Moeder was alreede als een Belt;
Want op den selven stont quam hare ziel verschyden,
Daer was geheel het Hof, maer meest het Kint in lyde
Dat dede groot misbaer van droefheyt en geclagh
Oft dat sy in den geest haer ongeluck voorsagh.
Als was sy teer en ionck, in 't eerste van haer leven,
Doch quam sy goet bescheet en vaste reden geven
Van wat een Weês genaeckt, als sy hier is ontbloot
Ia als de Ouders zyn verslonden door de doodt.
Een-ieder troost de Maeght, sy prysen hare Reden,
Terwyl sy haer verthoont den Spiegel van goê zeden
Behaelde sy van hun den algemynen Lof,
Van al den Edeldom, die hem bevont in 't Hof.
Den Vorst, en Koninginn', en selver syne Staeten,
Die willen dat de Maeght hun nimmer sal verlaeten;
Maer dat sy aen hun Soôn moest het geselschap zyn
Gelijck sy van n[u] af met hem al was gemeyn.
Zelida, Ionge Maeght, die gingh haer dan begeven
Om naer den wil des Vorsts, en Koningin', te leven,
En voor den Iongen Prins hiel sy altydt de wacht
Door Zeden en manier thoonde sy haer Geslacht.
Dat sy was tot de Croon, soo wel als hy, geboren,
Daerom hernam sy moet in 't gen' sy had verloren,
Sy thoonde soet gelaet in 't Hof, als in de Sael,
En meerer aen den Prins, als d'ander al te mael.
Den Prince slever oock die was seer wel te-vrede
Als hy maer synen tydt by haer mochte besteden,
Hy was dan seer verblijdt, en wonder wel gesint,
Als iemant die een' schat van wonder weirde vint.
Sy toogen t'samen op in alle soetigheden,
Sy streden als om Prys door hunn' Bevallijckheden,
Soo dat geheel het Hof, en s'Koninghs Majestyt,
Hun in deês Soete Ieught seer dickwils heeft verblyt
Alcidalis begonst syn groodt begryp te thoonen,
En liet aen ieder sien wat in syn hert moest woonen.
Het scheên dat de Natuer hun had ter-hant gestelt
De Wysheyt, en verstant, de vroômheyt van een Helt.
Zelida van s'gelijck en moest aen hem niet wycken,
Sy dede uyt haer self den glans der Deughden blijcken
Door woorden wel gevest, aengaende menig saeck
Waerdoor sy menigmael de Ridders gaf vermaeck.
Hoe Ouder dat sy wirt, hoe meer heeft sy bewesen
Dat in haer Soetigheyt iet wonders was te lesen,
Waer door sy in het Hof by veel de Grati' wint,
Iae wirt van menig Helt om haere deught bemint.
Maer Alcidalis self, die heeft het laeten blijcken,
Dat hy Zelida noyt, en soude meer af-wycken,
Hy deêd om haeren t'wil al dat was in syn macht,
Had hy iet aengenaem, dat wirt tot haer gebracht.
Den Edeldom, en 't Hof, die gingen 't self vertellen
Hoe dat den Iongen Vorst begost ten-thoon te stellen
Dat hy in haer Persoon bemind' de Schoonste Maegt
Daer heel het Konings Hof voor Eere-ionste draegt.
Want daer en was geen Maegt in al de Spaensche Landen
Van een soo goeden aert, en van soo groot verstande
Voor desen noyt gesien, die in haer frissche Ieught
Was in een Koningh's-Hof den Spiegel van de Deught.
Den Prins voelt hem beroert in alle syn gedachten,
Daer scheên aen syn Ieugt te groeyen nieuwe krachte
Soo dat hy niet en was, gelijck hy was gewoon,
't Gen' syn wésen self aen ieder gaf ten thoon.
Zelida quam dan eerst in Alcidalis mercken
Als dat in syn gemoedt iet wonders moeste wercken;
Want hy en sprack niet meer gelijck hy was gewent,
Want weês door syn gelaet dat haer was onbekent;
Hy socht door eenigh Stael Zelida te behaegen,
En seyd' om haeren t'wil een' strydt te willen waegen
Om haer te thoonen self, dat hy oprecht bemindt,
Dat hy in haer alleen syn vreught en blyschap v[in]t
Daerom wou hy aen haer een Heldens hert betho[onen]
Ia dat in hem den aert van rechte min moest woonen
Niet tot een slim bedryf, gelijck veel Hofsche [Ieugt]
Maer tot oprechte Trouw, in alle Eer, en Deug[t].
Zelida Hem beweês, dat sy syn Edel Daeden,
Syn gunst, en synen drift geensins quam te versmaden
Sy thoonde wederom door haren nieuwen Glans
De Schoonheyt in haer Ieugt als eene Lauwercra[n]s
Een nieuwe verwe quam op haer soetaerdig wésen,
Gelijck den vroegen douw komt op het kruyt gerese
Oft als een schoone roos, die door de Son on[t]sluyt
S[o]o gaf Zelida dan haer schoon Coleuren uyt.
Waer door den Iongen Prins quam self getuyge geven
Dat 't was syn Herten-wensch van eens te mogen leven
Met dese Edel Maeght: dit thoonde hy aen t Hof,
Iae woude meer en meer vermelden haeren Lof.
Dan quam hy eerst met drift den tyt by haer besteden
Seer eerbaer naer betaem, volgens de wet en reden,
Sy maeckten alle-by geduerigh onderschydt
Het geên hun wirt bekent door ouderdom en tydt.
Sy deden dan verhael van Landen ende Staeten,
Van Koningh, en van 't Ryck, en van de Ondersaeten;
Maer meest was hunnen drift t[e] spreke van een saeck
Waer in de ionge Ieught vint aldermeest vermaeck.
Sy konden alle byd' hun Stem en vingers dwingen,
Sy kosten uyt den aert seer soet en aerdig singen,
Iae door de Soetigheyt, en 't toetsen van de Snaer
Maeckt Alcidalis self syn drift bekent aen haer.
Zelida stondt bedacht, met 't selfste Vier ontsteken
Die scheên als onbequaem om oyt daervan te spreken
Sy sloeg neêr het gesicht, als die vol schaemte staet
En naer een lanck gepeys soo nam sy haer beraet.
Sy, die oock wist de konst van noten en van Toonen
Die wou door soete sanck de trouw en echte croonen
Al brengt sy menig mael veel smert ende verdriet,
Dit wirt door haer g[e]acht, door't singe van een liet.
Zelida, die alreed' had dickwils hooren seggen
Dat een Arglistigh Mensch seer dickwils komt verlegge[n]
De Deughden en den Staet van eenen [E]erbaer Maeght,
Die haer self naer de Weth met groeten Luyster draeght,
Sy Alcidalis thoont met wel gegronde reden
Hoe menigh [E]erbaer Maeght in Landen en in steden
Wort door de Min verdrukt door haet ofte door list,
Sy sprack daer wonder van, oft sy haer leven wist.
Hy stont geheel verstelt als hy 't haer hoort vertellen
Dat quam syn Edel Hert in meerder driften stellen,
Hy ded' haer dan belydt uyt een oprecht gemoet,
En seyd', Dat sy alleen was voor hem op-gev[o]et,
Dat hy haer iont syn Trouw, en saemen oock syn Leven,
[E]n oock des Koninghs Croon dat hy haer die sal geven,
En al was hy besit Dat was den Onder-Pandt,
Tot een Versekering van Trouw, en Echten Ba[n]d[t].
Zelida hem bedanckt dat hy haer is genegen,
Dit quam haer teer gemoet tot in den gront bewegen
En seyd': Hoe Edel Prins hoe is't dat gy bemindt
Een Maeght die in uw Landt [h]aer als gevange vindt.
| |
[pagina 5]
| |
Siet eerst wat dat Gy doedt, en wilt het wel bedencken:
Maer siet de Koninginn' die quam hun Rede krencken;
Mits Sy quam in de Sael getreden onverwacht,
Het gen' in hun gemoedt een groote vreese bracht.
De Koninginne sagh dat Hy stondt 't meest verslagen,
En daerom quam Sy eerst aen hem de reden vragen
Waerom hy was verstlet, wat twist, of wat verschil
Zelida hadd' begaen tegen syn hert, en wil?
Dese Princesse wist dat hy begost te minnen,
En dat sy bracht de vrees aen syne ionge sinnen,
Sy thoonden aen hem dan, oft dat sy was content,
En selfs dat synen drift aen haer al was bekent.
Naer dat de Koningi[nn]' was uyt deês Sael geweken,
Begost Hy wederom met vaster grondt te spreken,
En seyd' aen Zeldia, Dat sy [w]eest zyn syn Bruyt,
En dat hy nu opreacht daer van maeckt vast besluyt,
Iae oock een vast Verbondt, dat hy ten geender tyden
Sou Laten ongetrouwt, noch immer van haer schyden;
Maer dat Hy sou voldoen de Trouw en het Verbont
Alwaer 't dat s'Werelts List daer selver tegen stont.
Iae seyde noch veel meer: dat Beulen noch tirannen
Noch Haet, noch boosen List, oft wat sou tegen spannen
Noch pynen, noch verdriet, gewelt, of eenig noodt
Soud breken synen Brandt, als door de felle doodt,
Dit was als eene Eêdt, die hy Haer quam bevesten;
Zelida van-gelijck die seyd' dan oock [t]en-lesten:
Wat sal ick wederom, U geven, Edel Heldt,
Als een Getrouwigh Hert, daer Gy uw Hert op steldt.
Ick wensche van nu aen van U myn Trouw te thoonen
Iae dat den Hemel selfs mocht onse Bruyloft kroonen,
Ick wensch te sien den dag, waerin sal zyn volbracht
Den zegen vande Wet; dit wort door my verwacht
Op het verwacht verbondt soo kome ick U geven
Myn Handt, myn teere Ieught, en een getrouwig leven
Het gen' ick hier besit, myn Hertogdom, en Landt
Myn Staeten, en Gebiedt; dat is den Onder-pandt:
Ick wil stantvastigh zyn in 't geên ick heb begonnen
Tot dat ick van de doodt sal wesen overwonnen,
Dit is myn weder-plicht, geduerig danckbaerheyt
Over het groodt geluck van uw' Mildtdadigheyt.
Zelida, soet van aerdt, liet Alcidalis blij[c]ken
Dat sy aen haer verbondt geensints en soude wycken:
En hy bethoonde haer dat Sy syn Hert besat,
Waer in geheel het Hof syn vreught en blyschap hat.
Een-ieder aen hun byd['] die quam hun Eere bieden,
Sy wenste dat s'hun Tr[ou]' nu mochten sien geschieden,
Iae dit Ieugdigh Paer mocht wesen nae-der-handt
Het Steunsel van de Croon, en van het Vaderlandt.
Zelida was gerust, en Alcidalis mede,
Sy leêfden naer betaem, in volle Pey[s] en Vrede,
Sy waeren onbevreest voor eenig slimme daet,
Sy wisten van geen list, van boosheyt, oft verraet.
Gelijck de Somers gaet, in 't schoonste van de dagen
Door donder, en tempeest, door haegel, regenvlagen
Al menig vrucht bederft, en Bloemen ende Kruyt,
Soo gaet het dickwils selfs met eene Ionge Bruyt:
Want siet den boosen List, die schier komt uyt'er helle,
Die dé een tempeest, en donder-wolcke stellen,
Die bracht oock aen dit Paer soo droevig ongeval
Als kan worden verthoont hier op dit aerdsche dal.
Hier quam den boosen List de Koninginne raeden
Dat sy Zelida moest, om haer Geslacht, versmaeden,
Sy was te-klyn van stam voor eenen hoogen Throon,
Voor Schepter, ende Staf, en soo een Konings-Cr[oo]n,
De Koninginne gingh dit alles overpeysen,
En wou op staenden-voet deés Trouw geheel af-wysen
Want selve, soo haer docht, was van te klyn geslacht
Voor eenen Konings Soon moest sy worde veracht.
Sy wou den I[on]gen Prins heel anders gaen verpanden
Aen eenigh Edel-Maeght van d'alder-grootste Landen,
Wiêns Vader Koningh was van eenig machtig Lant,
Dit stelde sy in 't werck door list en boos verstant.
Haer docht dan om het best te vinden goede reden,
Om 't Hof, en Iongen Prins, te laeten in den vrede:
En naer een kort beraet, heeft s'inhaer self gedacht
Dat dit vry sonder moeyt niet en kost zyn volbracht,
Sy liet dan in het Hof veel Koetsen schoon beryden;
Want 't was'et recht Saijsoen dat iedereen ging ryden
Tot eenig Lust-Casteel, gebouwt in ieugdig groen,
Sou woud' de Koninginn' hier als de ander doen.
Sy liet dat noodigh was, van alderleye saecken,
Tot de voorseyde reys heel spoedig veirdig maeken,
Om soo met meerder Glans te wesen op de reys
In Catalonien', daer had s'een schoon Paleys.
Naer dit vertrock Sy soo met vele van haer Staeten,
Zelida moest oock zyn eene van haere Ondersaeten,
Sy seght da[t] sy haer mindt om hare groote deught,
Iae dat Zelida was de Blijdtschap van de Ieught.
Maer Alcidalis moest ontrent den Koninck blijven
Om saecken van het Landt te samen te bedryven
Tot onderstant van 't Ryck Zelida moest met spo[et]
Vertrecken uyt'et Hof, dat haer veel smerte doet.
Men gaf haer geenen tydt, Zelida moest vertrecken,
Eer s'Aldicalis most de minste woorden sprecken,
Sy was al op de reys, schier eer hy 't selver wist:
Wat pyne voor het hert, als't hier een litmaet mis[t]
Sy kloegh in haer gemoedt, als Sy was in het reysen,
Sy gingh met uren lanck haer leven overpeysen,
Sy voelde in haer self iet dat haer seer bedwongh
Het gene tot den grond van haer jonck herte gongh
Al had het lust-Casteél veel wonder fraey vermaken;
Ia waer de volle vreugt quam met veel luyster blaken
Voor haer wast maer verdriet, en enckel leet en spyt
Om dat sy in haer docht dat sy soo wirdt verlyt.
Al wast daer wonder schoon onder de groene boomen
Ontrent den Heber-vloet, aen syn vergulde stroomen,
Al stont daer in den Hof veel uytgelesen Fruyt,
Met bloemen soet van geur, en ander edel kruyt.
Als Appels van grenaet, de Peirsen, en Citroenen,
Oraignien soet en versch, met aengenaem Limoenen,
Alwaer dat de natuer gaf haere vruchtbaerheyt,
Van menig edel Vrucht van alle soetigheyt,
Daer alles speélt en malt, daer al de pluym-gedieren
Maecken een soet geluyt, en saemen tierelieren,
Daer selfs den Echo lacht, en geeft syn weder-klang,
Daer was Zelidas Hert gehouden in bedwang:
Als daer een ander songh, en déd' sy niet als suchten,
Als daer een and[e]r malt, gingh sy gestaedig vluchten
Al was het selver daer een Haeve voor de Ieught,
Sy thoonde nimmermeer de alder-minste vreught.
Sy die eerst was de Vreught van all' de Edel-lieden,
Die gingh altydt alleen in d'eenigheden vlieden,
Alwaer Sy haer bekloeg dat s'haer geschyde vindt
Van die 'suyt goeden aert tot Echt en Trouw bemindt.
Doch Alcidalis was noch in veel meer gepeysen
Soo haest hy heeft gehoort dat sy soo was gaen rysen,
Hy stont geheel verbaest, als hem dit wirt bedied[t]
Om dat'er in 't geheym voor hem soo was geschiedt.
| |
[pagina 6]
| |
Dit woelden in syn' geest, in sinnen[,] en gedachten,
Hem docht dat hy daer door kost ongeval verwachte
Oft eenig slim bedryf van eenig boos verraet,
Dat aen de Ionge Ieugt veroorsaeckt soo veel quaet
Hy heeft dit wel bemerckt, om dat hy noyt voor dese
Was diërgelijcke saeck voorkomen, oft bewese,
Daerom hy was vol vrees, iae woelde door het spyt
Syn hert wirt als verscheurt door pyne die hy lyt.
Hy die was het genucht van Koningh en van Staeten,
Quam dan al het plaisier, en alle vreughden haeten,
G[e]lijck het duyster vlucht voor d'helder sonnestrael
Soo vlucht den Iongen Prins den Koningh en de Sael
Hy sloôt syn selven op met g'heele volle dagen,
Hy deéd daer anders niet als wel seer droevig klagen,
Hy was soo ongetroost, dat hem gedurigh scheén
Dat hem de krachte self van heel het hert verdweén
Het docht, hem wirt geseyt, d[a]t hy moest eeuwig derven,
Oft dat Zelida quam voor hem als nu te sterven,
Om dat s'hem was ontrooft eer hy het had gedacht
Op een' soo korten tydt, alleen op eenen nacht.
Syn leven dat begost hem dan heel [t]e verdrieten,
Soo Hy haer schoon gelaet niet meer en kost genieten
Hierom stelden hy vast te maecken een begin,
Van dat syn plicht versocht voor de getrouwe Min.
Hy seld' in syn gemoedt: sal ick hier blyven sweven?
Iae lijden droeve smert, als ick kan anders leven?
Een kloeck en moedig hert moet toonen mette daet
Dat hy in vreught en pyn hout al[t]ydt een gelaet
Men moet in onse Ieugt Kloeckmoedigheyt bewysen
Wilt ons het naer geslacht ons naer ons leven prysen,
Oft anders onsen Naem vergaet in stof en as,
Oft hy hier had geweest als wel verdorrent gras.
Iae Alcidalis selfs quam 't leven te versmaeden
Als hy niet en vertoont de Vroômheyt synder daeden
Oft eenig Ridder-stuck dat uytblaest synen Naem
Geheel de werelt door, gaet hulden door de Faem
Hy trock dan uyt het Hof in 't duyster van den nachte
Niemant en wist'er van, noch selver en verwachte,
Hy gingh met kloecken moet over bergen en dal,
Hy was als onbevreest voor eenigh ongeval
Hy die dan in syn hert wirdt door den Drift gedreven
Ginck alleen onbevreest hem tot 't Casteél begeven,
Alleen met eene Lans, gewaepent op deés wys,
Soo is 't dat hy dan gingh op d'onbekende rys.
Zelida, die gestaegh verwachten met verlangen
Van Alcidalis self te mogen eens ontfangen
Een Briefke van syn handt, waerin sou zyn vermelt
Hoe dat het in het Hof met hem selfs was gestelt
Terwyl sy menig werv' dede haer droeve klachten,
Iae dat sy alle vreught quam van't Cateél verachten,
Sy socht de eenigheyt, die was haer meeste rust,
Ontrent de water-stroom, oft eene groene kust.
Sy liet geheel het Hof, en het geselschap blijven
In eene schoone Plyn veel vreugt te-saem bedryven,
Sy liep g[e]lijck verdoôlt, en ginck dan hier en daer;
Maer, soo s'eens omme-sag, sag sy iet wonderbaer.
Sy sagh van verre aen, dat op de hooge bergen
Een Beèr, een felle beest, aen iemant quam te tergen
Maer die hem dapper weirt, ende soo tegen-stelt
Dat hy die wreede Beest ter-aerde neder velt.
't Gevecht was fel en groot, eer hy quam overwinnen
't Geén Zelida ded' pyn, dit dwaelde in haer sinnen,
Om dat een ander Heldt quam dese Beest verslaen;
Waer Alcidalis daer, hy hadt dit stuck gedaen
Terwyl Sy stont bedacht, quam den Prins naer benede
Recht naer dit schoone Casteél met grooten drift getrede,
Iae selver recht tot haer, daer sy seer eenig stont:
Hoe was Sy dan verbaest als Sy den Prins daer vont.
Sy wirt van vreese bleeck, als Sy gingh overpysen
Dat soo den Iongen Prins quam langs de bergen rysen,
Sy was dan weér verblijdt dat hy soo quam tot haer
Sonder te zyn gekrenckt in sulcken groot gevaer.
Hy selver stont verstelt dat hy haer daer quam vinden
In d'eenigheyt alleen, die hy tot Trouw beminden,
Aen wie hy was verpant, syn vreugt, ende vermaek
Hy scheén daerom by haer te wesen sonder spraek.
Maer siet, ten-lange-lesten begonst hy haer te spreken
Van syn begonnen Reys, hoe dat hy was geweken
In't duyster van den nacht van Koninck en van Staet
Als niemant iet en wist, als synen eygen raet.
Syn hert was staegh beroert door het gedurig woelen,
Met prangen in den geest die hy quam dan gevoelen,
Hy seght al wat hy denckt met Eerbiet en Ootmoe[t]
Gelijck een trouw Soldaet aen synen Koning doet?
Wat is een Konings Croon? wat zyn de hooge Staten.
Als hy hier iet bemindt, moet hy dat eeuwig laten,
Syn leven is gelijck als eenen Boom die treurt,
Als syne groene Schors is van het hout gescheurt
Terwyl den Iongen Prins seyde verscheyde rede
Soo thoonde van-gelijck Zeldia oock haer Zeden,
Sy nam hem by de handt met een eerbaer gedragh;
Het welck de Koninginn' van verre al en sagh
Sy die ten selven stondt de Koninginne sagen,
Die waeren 't alder-meest in hunne geest verslagen;
Maer siet in dit geval soo thoont den Iongen Vorst
Een kloeck en edel hert, maer meer een open borst,
Hy gingh de Coninginn' dan selver eerst ontmoeten,
Hy quam haer wonder wel met goede reden groeten,
Hy deéd een lanck verhael op wat een wonder wys
Hy was aldaer geraeckt door onbekende rys.
De Coninginn' geveynst, die seght hem dese rede:
Gy moôght voor dese reys alreédt wel zyn t[e] vrede,
Sy is U wel betaelt, misschien door eenen Pandt.
Die U Zelida schonck, als Sy U gaf de Handt.
Iae uwe lange reys, die gy hebt aengenomen,
Is my seer wel bekent, en over-lanck voor-komen,
Uwen drift is te groot, die U te-seer verblindt
Om dat gy Zelida boven de maet bemindt:
Maer siet de Coninginn' en was geensins te-vrede,
Sy is weér van 't Casteél met haeren Tryn gereden
Recht naer het Conings Hof met een gevynst g[e]moet
Om Alcidalis Minn' te korten met[']er spoet,
Zeldia, en den Prins, die quaemen haest te mercken
Als dat de Coninginn' deéd veel geveynsde wercken
Dat noyt en was geschiet, dat wirt door haer gedaen
Dus sochten s'alle-byd' deés listen te ontgaen.
Sy dachten door gevly het hert te overwinnen,
Eerst van de Coninginn'; dit lagh in hunne sinnen,
Sy wisten dat sy was g'heel anders nu bedacht
Als iemandt van hun byd' te-voren hadt verwacht.
Maer siet hier s'Werelts list: die had al iet bedreven,
De Coninginne selfs hadd' Zelida gegeven,
Ende alreéd' verpandt, eer dat sy was gevrydt,
Door List, en quaden raet, door boosheyt ende nyt.
't Was als door Schrift gedaen: Zelida was verbonden
'Eer dat sy van de saeck het minst hadd' ondervonden
Tot dat ten langen lest de Coninginn', vol List,
Een groote saeck voorts bracht, t'gen' sy selve wist.
| |
[pagina 7]
| |
Sy seyd, dat sy moest gaen tot eene van haer Kusten
Om te besien de Vloôt, die sy had doen uyt rusten,
Om t'ondernemen iet, het geên sy hun voorstelt
Tegen des vyants macht, oft diêrgelijck gewelt.
Te Barçel[o]na was 't dat s'haer moest laeten vinden,
Eer dat den open tydt, den Somer sou beginden,
Waer toe s'haer hadt berydt met vele neirstigheyt:
Maer alles was Bedrog, en recht Listigheyt.
Europa was te-kleyn, om ten-Thoneél te geven
Het schoonste Minne-stuck, dat hier wirt oyt bedreve
Dat Alcidalis deêd', voor syn bezoren Trouw,
Hoe dat Zelida koôs voor vreugt den druck en rouw.
Voor hem, die sy haer Hert, en Trouwe had gegeven,
Sy achte meer de doodt, als wel 't onwettigh leven,
Sy thoonde dat de Trouw in Rechte Banden staet,
Dat duyvel, hel, en List, haer nimmer en beschaet.
Siet eer de Coninginn' nu aen nam dese Reyse,
Soo wou sy Zelida van dese onderwysen,
Sy seyd: Dat Sy Haer ach, en als haer Kint bemindt.
Dat sy in Haer alleen vëel vreugt en Blijdtschap vindt.
Daerom moest s'op de Reyse te-saemen met Haer treden,
Om dat Sy hadd' Verstandt, en diërgelijcke Reden.
Zellida stondt verstelt, als sy dit weder hoort,
Geen antwoort sy en gaf van 't alder-minste woort.
Al wist sy dan noch niet, noch selfs en kost bedencken
Als dat de Coninginn' ginck haer een ander schencken
Sy was dan soo vol druck, en in haer hert gewont
Als Alcidalis selfs, die hun daer beyde vondt:
Hy seyd': Het is misschien dat sy ons willen scheyden,
Iae dat sy het geluck van alle-byd' benyden,
Dat Gy vertrecken moet naer eene vremde kust,
Dat is 't dat myn Gemoedt nu g'heel en gansch [o]ntrust.
Zelida was bevreest voor iet aen haer verborgen,
Hierom was sy beancxt, en in gestaedigh sorgen,
Het welck hy heeft gesien; maer op de staende-voet
Gaf hy haer weder troost, iae sterckte, ende moet.
Hy quam syn Trouw-Verbondt vernieuwen, en bevesten,
Hy seyd': Waer Gy sult zyn in Landen, oft Gewesten,
Soo will' ick oock voldoen myn Woordt van Trouw-verbont
Als my des Hemels Macht deês goede Grati i[o]nt.
Zelida van s'gelijck quam aen hem oock bethoonen
Dat in een Maegden-Hert quam Trouw Liefde woonen
Door Woorden wel bevest, dies hem gedurigh seydt,
Dat Sy om synen t'will' is tot de Doodt berydt.
Als alles was gereet om nu te gaen vertrecken,
Sy stonden alle-byd' als stom, en sonder spre[e]ken,
Alleen door het gesicht maeckte hun smert bekent
Als op den selven stont Sy uyt syn oogen rent.
Maer Alcidalis gingh, van all geselschap vluchten,
Hy wirp hem op syn bed', daer hy begost te suchten,
Hy maeckte daer misbaer, en wonder droef geluyt
Over dit ongeval in 't schyden van syn Bruyt.
Hem docht dat Sy alreéd voor hem was uyt het leven
't Geên ded' syn Ieugdig hert en syn gewrichten beven
En hy was soo vol ancxt in 't diep van syn gemoet,
Als iemant die voor straf, het leven laeten moet.
Zelida die reês voorts, en siet, op korte dagen
Soo waeren s'in de Haev', daer vele Schepen lagen,
Van alles wel voorsien, verciert, wel uytgerust,
Waer ieder naer Zelid', hadd' alle oogen lust.
Haer' Majesteyt wirdt daer met driften, en verlangen
Van d'Onderdanen all' met Eerbiedigheyt ontfangen,
Men hoorden anders niet als trompett' en geklangh
Alwaer Zelida was in smert, en in bedwangh.
Daer gingh de Coninginn' de heele Vloôt besichten,
Om hun, gelijck het scheên, in alles t'onderrichten
Iae tot den Admirael: doch 't was geveynsden List,
Waer-van Zelida selfs de minste saecke wist.
Sy gingen saem te-Scheêp, van d'een tot in het ande[r]
Want daer lag een heel Vloôt geanckert by malkander:
Zelida volgden Haer, waer dat sy gingh of niet
Tot dat haer wirt vertoont 't beginsel haers verdriet;
Want als sy was in 't Schip getreden tot beneden
Seyde de Coninginn' aen Zelida deês Rede:
Wel, Zelida, besiet, hoe dat Gy als myn kindt
Zyt nu soo menich Iaer uyt heel myn hert bemind[t];
't Is waer, ick heb beloôft, en dat verschyde werven,
Wanneer uw' Ouders beyd' hier laegen op hun sterven:
Dat ick U achten sal oft dat Gy waert de myn,
Waer over Gy my moógt gestaedig danckbaer zyn.
Het is oock myne plicht, van U eens te besteden
Aen een Cloeckmoedigh Heldt, vol deugden ende zeden.
't Is waer gy zyt nu lanck van eenen Prins versocht:
Maer nu is 't e[e]rst den tydt dat ick U geven mocht.
Siet daer zyn wederom Juweélen, ende Panden,
Die uwe Moeder heeft gestelt selfs in myne handen
Om U te çieren eens als gy sond zyn beiaert,
Als gy voor eenen Vorst soud zyn de Bruyt verklaert
Een' Edel Prince heeft, geacht van alle kanten,
Aen my seer menig-mael gesonden syn Gesanten,
Die my hebben versocht, dat ick U geven sou[w]
Om te zyn Hert[o]ginn', iae syne Bruyt en Vrouw;
Maer ick heb nimmermeer U dit willen vertellen
Voor dat ick eerst voor al de sake wel quam stellen
Tot Voordeel van uw Trouw en van uw Ionge leught,
Waer over gy my nu wel seer bedancken meught.
Den Hertogh van Tarant, een Vorst van vele Landen,
Goedtaerdigh van gemoedt, voorsichtig in verstande,
Van ider seer bemindt, die ieder Eer aen doet
Om synen Goeden Naem, en om syn Edel Bloet,
Die is 't die U verwacht met driften en verlangen,
Hy sal U met veel vreught, als syne Bruyt, ontfangen,
Ia toonen dat hy mint een Maegt van goet geslacht
Die ieder om haer deugt, en 'hare S[c]ho[o]neyt acht
Terwyl de Coninginn' al voort gingh in het spreken,
Sagh Sy Zelida aen, dat sy daer lagh besweken.
Als een die door een schicht getreft wort tot de doot
Soo was sy in gevaêr, in droefheyt, ende noot:
Sy scheên als sonder geest, en selver sonder leven:
Dus gingh de Coninginn' naer boven Haer begeven,
Alwaer den Capiteyn ontfingh haer Coninghs woort
Om soo van stonden aen te steken af van Boort.
Terstont het vluchtig schip, door snelle wint gedreven
Ging hem naer s'Hertogs-lant met volle zeyl begeven,
Soo dat op korten tydt uyt ieders oogh gera[e]kt,
Terwyl Zelida leyt haer Ieugdig Hert en bra[e]kt.
Maer siet al die van 't Schip die waeren seer verslagen
Als sy Zelida daer, in die ellende sagen,
Een-ieder was bevreest voor haer gesteltenis,
Om dat sy daer soo lagh, als die gestorven is.
Sy deden vele moeyt, door waters, die sy mengen,
Om haer op goeden voet, en kennisse, te brengen;
Maer al dat wirt gedaen, dat was onnoodelijck,
Zelida die bleêf daer, self liggen als een Lyck.
Het duerde langen tydt, dat Sy soo is gebleven,
Tot dat ten-lange-lest haer Lichaem quam te beven,
Als iemant die daer siet een Moster in de nacht,
Oft iet dat erger is, dat ons komt onverwacht:
| |
[pagina 8]
| |
Haer hert doo[r] vrees en ancxt dan ging al op en neder,
En tusschen byde quam haer kracht allenskens weder;
Maer als haer hert ontloôg toonde sy haer verwoet,
Als een diemen veel pyn met groot gewelt aendoet
Sy berst in klachten uyt, gemengelt met veel suchten
Hoe kan den minsten Troost hier van een maeget vluchten?
Iae ick vervloeck den List, den Nydt, en Boosheyt groodt,
Die my hier heeft gebracht in sulcke smert en noodt.
O doodt die Monster zyt voor die hier droevig leven!
Aen wie dat self de macht door iaeren gaet begeven,
Komt vry nu maer tot my met uwe wreede schicht
Gy zyt my aengenaem, voor wie een ander swicht.
Voldoet myn herten wil, en hebt doch geen genade,
Ick wil van stonden aen het leven self versmade;
Want naer dat is berooft den wortel van de plant,
Soo moet de struyk en vrucht al same byd van kant.
Waer is het oyt gesien dat iet kan blijven leven,
Een afgescheurden tack, kan die groen bladers geven,
Hy dan terstont vergaet, als die de doodt betreurt,
Soo gaet'et dickwils oock als dit een Maegt gebeurt.
Was Boosheyt ongehoort kan List en Nydt bedryven?
Sy kan een Goede Trouw vermoorden, als ontlijven:
Want als sy iemant dwingt te trouwen tegen wil,
't Is dan een Hel vol pyn, door Haet en groot geschil
't Is dan voor my het best een korte pyn te lijden
Als tot Gedwonge Trouw t'onrecht my te beryden,
Geen spyse worter meer door my hier oyt geproeft.
Dit maekte al het volck van heel het schip bedroeft.
Sy troosten haer te-saem, en thoonden hun genegen
Om haer van haer opset te konnen te bewegen,
Sy stelden al te werck al wat kost zyn bedacht
Tot haer Behoudenis: maer sy het al ve[r]acht.
De Sonne was alreed' dry-mael te-neér geweken
Eer dat sy wederom wou eten, ofte spreken,
Waer door sy al-te-mael, maer meest den Capityn,
Hun toonde seer bedroeft, in daet en niet in schyn.
Hy ginck weêr vinnig aen Zelida selfs bewysen
Haer ongehoort Gedrag in haer seer te misprysen,
Mits dat den Hemel selfs ons dickwils oversent
Iet dat aen s'menschen bryn moet blijven onbekent
Hy sprack met wys belijdt, en wel-gegronde reden,
Dat noyt den broosen mensch sy-selve mag vetreden
Ofte hem doen te-kort, dat haestigt syne doodt,
't En zy dat Godes macht ons tot de selve noodt.
Hy dêd' al wat hy kost: maer Sy doch tusschen byden
En dede anders niet als suchten, ende schryden,
Iae dat Sy wederom als uyt haer-selve ryst,
Als Sy haer ongelu[c]k gestaedig overpyst.
Maer naer een lange wyl, en naer een droevig klagen
Quam Sy den 'Capityn naer eene Weldaedt vragen,
't Gene zou zyn den troost in alhaer swaer verdriet,
Oft anders was 't haer doodt, als dit niet en geschiet.
Als hy de Reden hoort die Sy hem quam voorstellen;
Heeft haer terstonts geseydt: En wilt u nimmer quellen,
Gy sult naer uwen wensch verkrygen op myn woordt:
Zedlida was verblijdt, ginck in haer Reden voort:
Ghy hebt hier eene Nicht, die heeft, als ick, de iaeren,
En die selfsin bequaem om nu te-recht te paeren,
Sy wel besneden is van Leden al-te-mael,
En die kan zyn de Vreugt van eene Hertogs Sael:
Maer gy, die my beloôft, en laet U dat niet rouwen,
Laet doch die Ionge Maeght in myne plaetse Trouwen,
Den Hartogh van Tarent, die ist die my verwacht,
Hy is my onbekent, zoo wel als u Geslacht,
't Is Hy die my versoeckt, en dat meer om myn land[en]
Otrant, Tenaer, Susol, en ander S[c]hoone Panden,
En myn Titels all', met menig Schoon Casteel,
Die my gelaeten zyn voor een [o]precht Erf-deel.
Ick geêf die aen uw Nicht, en wilt niet langer dencken
Wilt gy als dat ick leêf wilt my deês ionste schencken,
Ick sal dan zyn gerust, en wezen sonder Smert
Als gy daer aen voldoet, ist 't leven van myne hert.
Den Capityn, die hoort al wat Sy komt te zeggen,
En wiste geenen raedt om dit te weder-leggen
Om Reden die Sy zeght van haer aenstaende L[ee]t;
Maer, naer een lang beraet gaf hy haer dit bescheet:
Wel Edel Hert[o]ginn', Princess van soo veel Landen,
Hoe kan myn eygen Nicht Haer ste[ll]en in deês Banden,
En Gy, ô teere Maeght, Hoe soud' met U vergaen
Als zoo een sn[oo]de Saeck nu wirdt door my begaen?
'k En mag dat geensins doen; gy kont dit selver weten
Ick mag hier in myn Plicht ten geene stond vergeten,
Het besten is voor U, ick raed' U uyt de borst,
Dat gy aenveirt de Trouw van zoo een Edel Vorst.
Zelida wirdt bedroeft veel meerders als te-vooren,
Sy wilt naer geene Trouw, oft zulcken reden hooren;
Maer seght hem wederom als dat sal zyn volbracht
Dat Sy heeft voor-gestelt, en leydt in haer gedacht.
Sy spra[c]k hem deftigh aen, iae tot verschyde reysen,
Sy quam hem zelf den wegh tot deze daedt te wysen,
Sy seyd': Geeft doch uw Nicht den Hertog Hoog-geacht,
't Sal een groot voordeel zyn voor U en uw geslacht
Gy weêt dat ick U schenck myn Landen en Casteélen
En menig fraey Palleijs, en alle dees Schoon Juweélen
Myn Koffer dat g'hier siet dat doen ick U present:
Iae noyt en wil ick zijn van iemant meer bekent.
Gy zult mij naerder-handt, als gij het sult gehengen
Te doen naer mijnen wens de Trouwe doen volbrenge[n]
My voeren uyt dit Land naer e[en]e vremde [H]aev':
Want ick veel liever acht het leven van [e]en Slaev'.
Het Leven van een Slaev dat zal mijn beter wezen
Als wel des Hertogs-Cro[o]n, die door mij wort misprezen
Als die ons tegenstrijdt: wat geeft dan sulcke Trouw
Als kancker aen het hert, vol pyne, ende rouw?
Wat haet den staf en Croon, Sy geven droeve prangen,
Men kan te-geender tijdt daer vreugden uijt ontfangen
'Tis seker, en gewis dat 't leven is vol Smert
Als aen ons wort berooft den drift van heel ons Hert.
Sy quam ten-lange-lest den Capityn bewegen,
Syn Nichte van-gelijck wird tot de Trouw genegen,
Sy maeckte hun berijd te thoonen aen den Heldt
Of dat Sij was de Bruyt; daer hij sijn Hert op steld[.]
Soo haest den Capityn het Iae-woordt hadd' gegeven
Uyt driften tot den Schat, en hoogen Staet beneven,
Wird dese Maegt verçiert, eer dat Sij quam aen lant
Met menig Schoon Juweél van Peirel, Diamant.
Zelida, die dit sag, die had daer in genuchten,
Dat alle dr[o]efheyt scheên van haer voor goet te vluchte
Sy schepte daer in vreught, als die is uyt den noot
Van eenig groot gevaer, verreês als van de doot.
Het Schip deêd' synen tocht, en siet ten selven tyde
Soo sagen sy de Stadt daer hun den V[o]rst verbyde,
Alwaer hy met veel Pracht verwachte syne Bruyt;
Maer als hy wist ha[e]r komst, wat blijschap en geluyt
Siet dese Nieuwe Bruyt wirt met veel Eer ontfangen,
Den Hertogh was vol dr[if]t, en toonde syn verlangen,
Want Sy die was geçiert als eene Koninginn',
Hy hiet haer willeco[m], als Bruyt, en H[e]rtogin[n].
| |
[pagina 9]
| |
Zelida, die van verr al les quam aenschouwen,
Als dat de Ionge Maegt in hare plaets gingh trouwen,
Die was dan soo verblijt, en toonde sulcken vreugtt
Soo dat sy weér hernam de krachte van haer Ieugt.
Sy heeft dan selfs gewilt te vluchten van die Landen,
Waer dat den Nyt en List haer had willen verpanden
Tegen haer eygen wil, en haer Getrouwigh Hert,
't Gene haer had gekost soo menig pyn en smert.
Sy ging met kloecken moet haer stellen op de baeren
Om naer een vremde Kust en ander Land te vaeren,
Al was't in Slaeverny', oft wel in Tegenspoet,
Sy was daer in content in 't hert, en in [']t gemoet.
Sy vaerden deftig voort, door wint en volle zeylen,
Sy vreesen geen gevaer, peryckel, oft onheylen,
Soo toonde sy haer hert en haren kloecken geest,
Sy scheên als een Leeuwin, die geenen Iager vreest.
Maer siet als 't vluchtig Schip was deftig in het drijven
En dat den kouden windt dé all' de zeylen stijven,
Soo wirdt een Boots-gesel van verre iet gewaer
Dat ieder beven deêd door schrick ende gevaer.
Het wa[s] een Roovers-schip, dat quam naer hun gedreve
Dat bracht de bleecke vrees, sy schenen sonder leven,
Sy maeckten al misbaer door vrees van slaverny',
't En was niet als geweên, ia droefheyt, en geschry.
Zelida die daer voor noch niet en scheén te schrómen
Die sagh dit alles aen, oft 't waeren enckel drômen,
Tot dat den R[o]over was ontrent hun Schip en mast,
Sy scheenen sig alreed verwonnen, en verrast.
Maer siet Zelida dan wou voor het leven vechten,
Sy nam op staende-voet de Kleeding van de knechten,
En greép de Waepens aen, als een manhaftig Helt,
En heeft haer soo aen 't hooft van d'ander al gestelt.
Sy drongh de ander aen om met gelijcker machten
Den vyant met syn Schip oock zelve te verkrachten,
Vermits den Roover hun met all' gewelt besprongh,
Soo was Zelid[a] d'eerst, die syne macht bedwongh.
Sy met een moedigh hert quam als een Leeuw getogen
Oft als den Arent komt tot 't helder licht gevlogen,
So[o] quam sy met een sweirt seer deftig in den stryt,
En heeft veel Ro[o]vers self stracx op den gront gelyt.
Ia de Barbaeren self, die schenen als verslagen
Als sy de Vromigheyt van d'ander zyde sagen,
Daer gingh een snel gevecht zoo dapper over-hant
Dat niemant niet en wist wie raecken sou van kant.
Zelida sloegh van d'hun dan d'een en d'ander onder,
[S]oo dat sy aen Orcant diende voor 't grootste wonder,
Iae desen Ro[o]ver self die docht dat dit moest zyn
Een' Ridder, ofte Heldt, oft Deftig Capityn.
Maer naer een fel gevecht, en naer een dapper kerv[e]n
Soo moest den Capityn syn Schip, en Leven derven,
Vermits des R[oo]vers macht was uy'er maeten groot,
Soo wirt Zelida Slaef, en veel van hun in noot.
Maer eer s'haer onderwirp, liep sy met wacker schrede
En haelde haren Schat, die was in 't Schip benede,
En wirp hem over-boort, van waer dat hy terstondt
Sonck in de woeste Zeé, tot in den diepen grondt.
Zelida, als een Heldt, behiel haer Man[ne]-kleéren,
Maer moest met de Barbaers naer hunne landen keéren
Maer niet gelijck een Slaef, verstooten en veracht,
Maer als een Moedig Heldt, vol sterckte, ende macht.
Orcant die was genyght om het Geslacht te weten,
En selver oock den Naem van die hem had gequeten
Soo deftigh in 't gevecht, als een Vr[o]ômdadig Heldt,
Het geên Sy met belijdt aen Orcant heeft vertelt.
Sy seydt': Wel Moedig Helt, ick sal 't U beden th[oon]en,
Zelidan is myn' Naem, in Spanien quam ick woonen,
Ick ben van het Geslacht van diën Capiteyn,
Die daer syn leven liet, als wy gen[o]men [z]yn.
Orcant die gaf hem moedt, en seyd': en wilt niet tr[eu]ren
Aen U en zal geen leét, noch eenig quaet gebeuren:
Want ick maer van den Roof ende van al den Buyt
Uwen Perso[o]n alleen kip voor hen Ryckdom uyt,
Iae desen Roover sag in Zelidan syn wésen
Dat hy in hem besloôt iet wonders uytgelesen,
Hy was tot hem geneyght, als eenen Vader doet
Aengaende syn geslacht, geboren uyt syn bloet,
Hy stelde Hem als Heer over veel ander slaeven,
En wirdt door hem begift met vrydom en veel gaeven
Hy scheên te zyn de Vreugt en blijschap van Orcant
Door de kloeckmoedigheyt, ende syn groot verstant
Zelidan moest by hem voor altijdt blijven woonen,
Om dat hy menig Daedt van Helden quam bethoonen,
Waer-door hy wirt ge-eert, en over-al geacht.
Oft dat hy in hun Landt was selver opgebracht.
Terwyl' dat Zelida was in die vremde steden
Hadt Alcidalis noyt de minste rust, noch vrede,
Hy was in syn gemoet zoodanighlijck ontstelt
Als iemant die door quael, oft groote sieckte quelt
Hy treurden dagen lanck, door innig leét gedreven,
Als die hier tot de doodt het vonnis is gegeven,
Al en wist hy noch niet dat Sy was uyt het Landt,
Die hem tot Techte Trouw gegeven had haer Handt.
Hy vondt in eenig dingh ten-minsten geen vermaken
Maer alleen was syn werck verlangen ende haken
Naer dese Weder-komst van d'Edel Hertoginn'
Tot dat hy heeft gehoort de Komst' der Koniginn'.
Hy reed hun te-gemoed', en groeten op de wegen,
En thoonde met ootmoet syn Moeder veel genegen,
Hy hiet hun willecom, maer aen Haer Majesteyt
Vroegh hy ten-lange-lest met vele soetigheyt
Waer dat Zelida was: Sy seyd': Sy is geresen
Naer 't Hertoghdom en Landt, daer haer Ouders voor desen
Regneerden met veel Lof: doch hy geensins content
Voor dat hem heel de saeck ten-vollen was bekent.
Hy ondervraeghde s[']al, tot dat ten-lange-lesten
Eenen van haeren Tryn de waerheyt quam bevesten,
Als dat Zeldia was gevaeren naer Tatant
Om met den Hertogh daer te treden in den Bandt
Syn herte dat bezweêck, als hy hoorde vertellen
Als dat Zelida moest haer in de Banden stellen
Tegen haer Hert en will': hoe was syn hert in druck
Als hy heeft overpyst syn droevigh ongeluck
Hy riep met klachten uyt: ô wreetheyt ongebonden!
Wie heeft het oyt gehorot, waer is dat oyt bevonden
Dat-men de Tr[o]uw en Echt sal dwingen met'er daet,
Om te voldoen den wil van eenigh List oft Haet.
O boosheyt sonder maet! ô alder-arghste Listen!
Wat is'er meer verraedt, als wel de dese wisten,
Om aen de Ionge Ieught te geven meerder pyn,
Aen die door eygen will' tot Tr[o]uw verbonden zyn.
Wat grooter leét of pyn kan aen den mensch gebeure
Als dat-men door den Nydt komt syne Tr[o]uwe scheur[e]
Dat is de grootste smert die oyt kan zyn bedacht!
O wat boosaerdigheyt! die dit heeft voortsgebracht
't Is waer, den helsche[n] list die heeft dat eerst bedreven
Om dat hy heeft benydt 't eenvoudig weldig leven,
Hy heeft den eersten Mensch gebrocht in het verdriet
't Gene nu wederom tot myne smert geschiet
| |
[pagina 10]
| |
Maer ick wil nu doen sien, ende oprecht bethoonen
Dat in my Konings-Bloedt de rechte Trouw komt woonen
Ick wil gaen sien in 't Landt, en selver op de Kust
Oft dat Zelida leêft, oft dat sy daer heeft Rust.
Hy met een moedig hert, en zonder veel te seggen,
Die gingh van stonden aen dit alles over-leggen,
En maeckten hem berijdt om selver in den nacht
Te trecken uyt het Hof, als niemant daer op dacht.
Hy trock soo naer de Reé, daer vele Schepen waren,
Die naer zoo menig stad van vremde landen varen,
Soo heeft hy hem vertoont als een oprecht Passant
Die selfs doorrysen wilt veel steden ende Lant.
Hy is met volle zeyl dan naer die stadt gedreven
Waer dat Zelida was voor Bruyt en Vrouw gegeven;
Alwaer hy dan vernam als dat syn' Liefst alreét
Was eene Ionge Vrouw, tot syne smert en leét.
Wat baet'et, 't was te laet, wat sou hy gaen bedrijven?
Als was hy vol geklag, doch wou hy daer noch blijven
Verwachten met verdriet. Iae hem gestadig docht
Dat hy eens by geval Zelida spreken mocht
Hy gingh ontrent 't Palleys met heele dagen sweven.
Tot dat den selven tydt den hert[o]gh heeft beschreven
Syn Ridders al-te-mael, tot een Tournoij en Feest,
Alwaer een ieder quam met blijschap onbevreest.
Den dagh die was gestelt, dat ieder moest bethoonen
En vechten om den Prys, en als om Lauwer-Croonen
Om sig aldaer te sien, wie dat den grootsten Lof
Sou krijgen door de Lans van Adel en het Hof
Den Hertog, en syn Vrouw, wouden dit Spel aenschowen
Wie met den stercksten arm d'ander te-neêr sou douwen
Ende Verwinnaer zyn, iae meer als een rys,
Aen wie zou zyn geiont veel gunste met den Prys
Veel Ridders kloeck van aerd quamen uyt vele steden
Recht naer het Hert[o]gs-perck met grooten drift gereden
Alwaer sy al-te-mael met groote neirstigheyt
Sochten de Eer en L[o]f te krygen door den Streyt.
Dit spel was maer begost oft daer quam hem vertoone
Een' Ridder waer den aerd van strijden quam in woone
Iae wie hy tegen hadt, door konst, en door gewelt,
Wirt daer door synen Arm ter-aerde neêr-gevelt.
Een-ieder wie het sagh die hadd' daer in behaegen,
Om dat hy een voor een, de Ridders quam verslagen:
Want waer hy vocht oft niet, hy ieder overwondt,
Soo dat hy hem alleen den Overwinnaer vondt.
Daer quamen dan tot hem met menigte van menschen
Die hem met groot geluyt quamen geluck te wenschen
En ieder gaf hem Lof, al was hy onbekent,
Den Hert[o]gh sondt hem toe den Prys en het Present,
En wenste dan oock selfs den Naem te mogen weten
Van die den Winnaer was, die hem had soo gequeten,
Daerom wirt hem terstons den Brief ter-hant gestelt
Waer in den Wille selfs des Hertoghs was vermelt.
Waer in hy wirt versocht te komen, sonder faelen,
Den selven avont noch tot in des Hertoghs Saelen,
Om daer te zyn bekent van d'Edeldom, en 't Hof.
Die spraecken van syn Daed' gedurig met veel Lof.
't Was Alcidalis selfs, die ieder soo quam eeren,
Al-hoe-wel onbekent door syne Ridders-kleeren,
Die trock dan naer het Hof, met eenen blijden sinn'
Alwaer hy docht te sien Zelida Hertoginn'.
Hy wachte in de Sael met veel genegentheden
Wat uytval h[e]t sou zyn: dus quam tot h[e]m getreden
Een Pagi, die hem groet met minnelijcke tael,
Waer door hy wirt gelijdt door menig schoone Sael
Tot dat hy hem ten-lest' heeft in 't Salet geleden,
En seyd': Geheel het H[o]f is van U wel te-vrede,
Iae selfs de hert[o]ginn' U haere Ionste thoont,
So[o] dat uw Ridder-stuck sal zyn door haer gel[oo]nt.
Doch Alcidalis was in duysen naer-gedachten,
Als hy naer d'Hert[o]ginn' met veel v[e]rlange wachten;
Maer als sy by hem quam, hy seer verwondert stont
Als hy in d'Hertoginn' een ander Wésen vont:
Hy stont geheel verbaest, en in het hert verslagen,
Doch hy was seer bevreest om haer te ondervragen,
En dachte in syn-self, Dat 't moest Zelida zyn,
Daerom was syn Verstant in dit geval te-klyn.
Hy wirt dan bleeck en root, en scheên als sonder rede
En is als dwaes en geck terstont uyt 't Hoft getreden
Om dat hy hadd' gesien een vremde Hertogin.
Daer door scheên hy berooft van hersens ende sin
Hoe meer hy ondersocht, dat hy daer naer quam talen
Hoe meer dat syn begrijp en syn vernuft quam dwalen
Om dat niet en vont, aen wie hy was verpandt,
Liet hy des hertogs-stadt, en oock syn Vader-lant.
Op staende-voet heeft hy hem tot de Reys begeven,
Iae volgens dat hy wirt in synen geest gedreven,
Met opgesetten will vertrock hy haer de Reé,
En stack met goeden wind over de woeste Zeé:
Hy vreesde geen Gevaêr, perijckel, noch Barbaeren,
Noch wilde synen Naem aen niemand openbaeren,
Maer dwaelde als een Schaep dat sonder herder is,
Tot dat hy is geraeckt in de Gevangenis.
En wird als Slaef verkocht; want in Barbaersche stede[n]
Is het noch het gebruyck tot op den dagh van heden
Als sy een Ionck Gesel verwinnen met geweldt,
Die wort aldaer verkocht voor eene somme geldt.
Is 't een kloeckmoedig Helt in't vechten en in strijden
Die gaen sy dan terstons naer hunnen Prince lijden,
Als eene gr[oo]te Gift, en als een scho[o]n Present,
Waer Alcidalis wird als eenen [He]ldt bekent.
Den Prins, die hem ontfingh, die sag wel en syn wésen
Dat in syn' Nieuwe Slaef iet wonders wat te lésen;
Want hy sagh dat hy was een wel-geboren Kint,
En door syn kloecke daet wird hy noch meer bemint
Iae siet als den Barbaer een ander gingh bestryden,
Moest Alcidalis oock hem tot den stryd beryden,
En vaeren op den Roof, in't soecken van veel buyt
Want daer op is dat volck ten-allen tyde uyt.
Doch als sy dan een Schip in zeé gingen bespringen
Daer quam de nieuwe Slaef den Tegenstant te dwingen
Want hy was 't alder-eerst, die thoonde syn gewelt
Waer door al menig schip wird in hun macht gestelt
Hier door wird hy gestelt als 't Hooft van de Soldaeten
En hadd' veel meer gesagh als d'ander Ondersaeten,
Soo dat hy in dat landt, en in die vremde Kust,
Scheên t'hebben syne vreugt, en s[e]lver levens-rust.
Terwyl hy hem daer vont, en dat hy daer bleêf woone
Soo quam menig Barbaer hem eer en gunst bethoone,
Hy wirdt van hun genood tot Maeltyt ende Feest,
Noch hy en was voor hun alrêd niet meer bevreest.
Maer siet ee[n] vremt geval, in 't huys van deês Barbaren
Vondt hy een' Iongelingh, onder all' hun Dienaeren,
Door wie h[y] wirt geraeckt seer diep in syn gemoet
Om dat syn Wêsen was hem aengenaem en soet.
Hoe meer hy hem besag, hoe meer stond hy verslagen
Hy wenste menig-mael van hem te mogen vragen
Wat vrinden dat hy had, en wie was syn Geslacht:
Soo hy hiel hem gevynst, en heeft den tydt gewacht
| |
[pagina 11]
| |
Doch naer een lange wyl dat hy hem had aenschouwe
En heeft den Iongeling hem oock niet wederhouwen,
Die was noch meer verbaest, en in het hert ontstelt
Om dat hem was bekent het Wésen van den Helt.
Sy sochten alle-twee, om op bequaeme tyden
Een Ondersoeck te doen, als die te-saemen vryden;
Iae Alcidalis bleêf tot in den diepen nacht,
En heeft den Iongelingh op eene plaets verwacht:
Maer siet, hy die alreéd een Briefken had geschreven
Heeft het op staende-voet Alcidalis gegeven,
Waer door hem wirt bekent dat Sy was d'Edel Maegt,
Die hem soo menig-mael had do[o]r haer Deugt behaegt
Dit baerde in syn hert wel duysent naer-gedachten,
En dede anders niet als naer de ure trachten
Om syn Beminde Bruyt te spreken by geval
Van hunne groote smert, en droevigh ongeval.
Doch hy, die hem daer vont als onder wilde dieren,
Die sochte met belijdt syn saecken te bestieren
Vreesende wederom perijcke, en gevaer
Als dit sou zyn bekent aen eenigh boos Barbaer.
Maer siet gelijck een duyf komt tot haer Paêr gevloge
Soo quam Zelida self s'nachts naer syn huys getogen;
Daer ist dat wird bethoont de Liefde en den Drift,
Die-men is onbequaem te melden door geschrift.
Wat blijschap ende vreught by hun daer wirt bedreven,
Hoe dat daer wird erhaelt de droefheyt van hun leven
Sy wensten menigh-mael malkanderen geluck,
Naer 't eynde van veel pyn, ia smerte, ende druck.
Maer Alcidalis socht naer de bequaeme tyden
Om uyt de vremde Kust naer 't Vader-landt te schyden,
Sy hielen beijde Raedt, om sonder ongenucht
Te raeken uyt 't gevaer door een aenstaende vlucht.
Hy, die had groot bevél, die kende slimme knepen,
En had voor synen dienst self van hun eygen Schepen
Die hy naer sijnen wil kost senden in de Zeé,
En naer een ander kust, en onbekende Reê.
Sy zyn voorsichtighlijck, als alleswas bereden,
By voordeél van de nacht in een groot Schip getreden
Om soo, gelijck het scheên, te vaeren op den Roof,
Waer aen dat veel van 't schip alsdan gaven geloof.
Sy zyn met volle zeijl dan over zeê gevaeren,
Ontquaemen soo 't geweld der Turcken en Barbaeren,
Iae door den snellen wind zyn sij op korten tijd
Geworden los, en vrij, van Slaverny bevrijd.
De Pen' is onbequaem, 'ten kan niet zijn beschreven
Wat over-groote vreugt wird door hun bijd' bedreven
Als sij [s]agen de Kust, ende hun Vader-land,
Naer een soo lange smert, en droeve Tegenstand.
Dan quam hun Ieugdig hert van blijschap op te springe
En quamen aen den Heer den blijden Lof-sang singen
Om dat s'hun wederom, naer een 'soo langen strijd'
Hun vonden in hun Landt, van ongeluck bevrijd'.
Wat vreugt en blijde Feest wird in het Rijck bewesen
Om dat dit Ieugdigh Paer quam als uyt 't graf geresen,
Die ieder had gedacht te wezen in veel smert,
Die gingen dan hun Trou' volbrengen naer hun hert
Noyt en had eenig Mensch gesien eens van-te-voren
Op eene Koninghs-Feest, of als hy was geboren,
Di[e] Teeckenen van vreugt, blijschap, en geschal,
Van Viering, en Triomph, die daer was over-al.
Een-ieder voor sijn deel wou sijne vreugt bethoonen,
En wou in dese Trouw de Rechte Liefde kroonen
Door Teeckens, en çiraed', door sangen, en gedicht
Een-ieder wou voldoen syn Ionste en syn Plicht
Sy wensten aen dit Paer dat Sy noch v[e]le Iaeren
Mochten naer hunnen wensch hun Trouw veropenbaeren
Aen all' de Ionge Ieught, en aen het naer-geslacht,
Aen die naer Godes Weth naer Echte Banden tracht.
Maer siet, die hunne Trouw te-voren had bestreden
Door valscheyt en Bedrogh, en duysendt Listigheden,
Iae die de Koninginn gegeven had den Raedt,
Die wirdt van heel het Hof als boos vergif versmaedt.
Die moest dan vluchtig zyn om sijn boosaerdig leven,
En he[e]l uyt syn gelijck wird hij aenstons gedreven
Als Ballinck uyt het Hof, viel hij in zwaer verdriet:
't Gene noch hedens-daegs aen vele zoo geschiet:
Want die tot boos Bedryf een ander komt te raeden,
Die sie[t]-men naerder-hant verworpen, en versmaeden
Iae zoo een Listig me[n]sch die word daer naer bekent.
Als 't booste dat'er leêft, gelijck aen 't Hels Serpen[t]
Als eene quaede Tongh door veel Bedrogh, en liegen,
Komt sijnen Even-Mensch door valscheyt te bedriege
Die heeft daer in haer vreught als sij een ander pynt;
Maer nouw is het gedaen, of hare vreught verdwynt
Den Haet die in h[u]n is, komt hun het hert verscheuren
Als sij aen ander sien eenigh voordeél gebeuren,
Dit hebben sy voor straf, die dese boosheijt doet,
Dat sy hier nimmermeer gerust zyn in 't gemoet.
 |
|