Gedenkweerdige aenteeckeningen

Brugse kroniek over 1765-1828

1821.

3 January. - Instellatie van den nieuwen gouverneur tot Brugge voor West - Vlaenderen, mijnheer vander Fosse. Hij was gearriveert den tweeden January en is den 4en vertrokken naer Brussel, en word wederverwacht op 't eynde dezer maend.

28 January. - 's Avonds, omtrent 6 ueren, arriveerde mijnheer vander Fosse - Goubau als gouverneur over West - Vlaenderen, aengekondigt door den beyaerd. Mijnheer den baron de Loen was eenige daegen te vooren vertrokken.

In de eerste daegen van Meye heeft mijnheer Jacobus Acart, geboortig van Brugge en woonachtig tot Gend, mij in handen gesteld, vermids hij altijd zijn logement t' mijnen heurde, 14 Louis om te behandigen aen den tresorier, mijnheer Stochove, van de confrerie van den H. Bloede, voor eene gifte tot het opbouwen der kapelle; twelk ik den gemelden heer ter hand gesteld hebbe, waervoor den heer tresorier mij een reçu gegeven heeft.

Eynde Meye wierden de vicarissen geslaekt, die in echtenisse waeren, mijnheeren Goethals en Mertens, en wierden vrij verklaert. Tot Gent was er eenen Te Deum in 't Seminarie. Hunne defenseurs, kregen ieder eene rijke gifte van onbekende persoonen over hunne luysterlycke redevoering in 't tribunael tot hunner verdediging.

Met de eerste daegen van Juny wierd er gejont eene schoone gifte van hondertduyzent bryken voor het gebouw van de H. Bloedcappelle. Deze jonste komt van mijnheer Martens, koopman tot Doornyck, heden bezig met inladen in schepen tot de genoemde stad. 3000 steen zijn ook gejont uyt het beenhuys, dat nu gaet afgebroken worden. Twee

[p. 99]

altaerstukken zijn ook gejont, eenen nieuwen marbelen altaer, de groote niche en een tombe van marbre, van jouffrouw van Marke, en een schoon bas-relief. Den kostbaeren communiebanck der eerweerde paters Carmers zijn ook voor de cappelle. Alle deze dingen zijn alreeds berustende ten huyze van mijnheer van Huerne de Puyenbeke en bij mijnheer J. Stochove. 2 Schone schilderijen van mijnheer Cels zijn ook gejont door mijnheer van Huerne. De 2 medaillons, marbre de Paros, borstbeelden verbeeldende Jesus en Maria, jonste door mijnheer van Huerne.

Met d'eerste dagen van Juny begon men af te breken het oud Beenhuys.

17 Augusti. - Ik hebbe zien vallen der ondermijnden voorgevel van het oud Vleeschhuys, 's avonds tusschen 6 à 7 ueren. Zij deden hem vallen in twee verscheyden massen, de laetste de grootste, en die ook wonderschoon ter aerde viel, vallende als eene geheele deure tot op den grond aleer hij brak. De gebeuren van aen de Steenstraete tot aen de Mariastraete groetegen malkanderen zeer voldaen zijnde over deze verlichtinge.

19 Augusti. - Nu resteert nog den oostmeur, die nog geplant staet. Nu den voorgevel heeft van de beenhouwers nieuw gebouwt geweest ten jaere 1765, om te dienen ten zelven jaere met vercieringe op den jubilée van den heyligen bisschop Eligius, welker reliquiën aldaer processioneellijk wierden voorbij gedragen, op den 25 July 't jaer als boven, zoodat den voorgevel gestaen heeft 56 jaeren één maend en 22 dagen.

Den 19 Augusti was er tot Cortryk een luysterlijke schietinge van den stalenboog, waeraf die van Brugge 3 eerlijke prijzen bequaemen: den opperprijs, wezende een zilver marabou, de twee andere twee zilvere saussieren.

20 Augusti. - Heden was den intrede der bovengezeyde gilde met hunne prijzen, met koetsen en musique.

26 Augusti. - Dezen dag is alhier tot Brugge eene raere en ongehoorde zaek geschiet. De redenrijke gilde der retorique, voor zinspreuk voerende: ‘Slaet uw oog op Christi Cruys’, heeft dezen Zondag prijzen te winnen gegeven aen andere vreemde gilden, hiertoe beroepen. De beroepene waeren neergezet in ‘'t Schominkel’. Daer was geresolveert van hunne konstdichten uyt te galmen op den theatre in de Comedieplaets, waerschijnlijk om meer volk te konnen placeren. Omtrent den 6 ueren 's avonds, zijn zij triumphantelijk uyt hunne gldekamer getrokken, voorgegaen door hunnen standaert, verbeeldende eenen gekruysten God met de bovengezeyde zinspreuk, vergezeld door de musique militaire, recht al de Wollestraete over de Mart en Vlaeminckstraete in 't Comediehuys. Nu dient te merken wat wonders hier in was om ongehoort genaemt te zijn. Weet dat den standaert, zijnde als boven gezeyd is met Maria en Joannes onder 't Cruys, met dien standaert trekkende naer de plaets van 't spectacle, plaetse van de kerkewetten verwezen, en is zekerlijk noyt binnen Brugge gezien geweest voor dezen. Ik peyze wel dat dit zonder overweginge geschiet is, maer niettemin zeer dwaes en onchristelijk.

[p. 100]

29 Augusti. - De confraters van het luysterlijk genootschap van het H. Bloed deden eene generaele collecte, tot het opbouwen der H. Bloedkapelle.

September. - Met 't eerste van deze maend is mijnheer Fr. Kinsoen, konstschilder, tot Brussel gearriveerd en seffens ontboden van den erfprins, waer hem gevraegd wierd te maeken de portraiten van den croonprins en de princesse, in twee stuk tot de voeten. Waervan de hoofden gemaekt zijnde, droeg ze mede naer Parijs.

Hij wierd geleyd bij Haere Majesteyt de koninginne om te maeken het portrait van een haerer dochteren. Hij trachte Haere Majesteyt te verwilligen om haer eygen portrait te maeken. Zij gaf voor reden dat zij te oud was. Doch den konstschilder heeft haer redens voorgestelt die aennemelijk waeren, zoodat Haere Majesteyt hetzelfde niet teenemaal afgeslegen en heeft. Deze anecdote heeft mijnheer Kinsoen mij zelf vertelt op den 27 october tselve jaer, met belofte op mijne vraege van mij te zenden zijne eernotas.

6 September. - Is nedergevallen de leste bresse van 't oud Vleeschhuys, alleen uytgenomen de pompe met de nevenstaende brokkemeur, volgens bespreek hieraf gemaekt.

9 September. - Dezen Zondag hebben wij alhier in het waeter van den Dyver met verwonderinge gezien de quellende en stervende visschen, die gedeurig de locht quaemen inaessemen boven het waeter, ter oorzaek dat het waeter bedorven was door eene roote van 't vlas, twelk doorbroken was omtrent Gend, alwaer de visschen eerst gecreveerd waeren. Men schepte de visschen uyt het waeter en de paelingen nam men met der hand zonder moeyte. Des avonds om 6 ueren was deze mengelinge van de roote in 't water alreeds tot aen de Carmersbrugge en men zag de doode visschen op het waeter vlotten en eene groote menigte flauwe bovenzwemmen.

15 September. - Omtrent half September waeren de schoone nieuwe vischstallen met schaillien in 't droge.

In September is alhier overleden den eerweerden pater Joannes Baptiste Verbruggen, laetsten gardiaen der eerweerde paters Capucijnen alhier, een zeer respectabel en weerdig man, 10 jaeren over zijnen jubilé.

25 October. - Dezen dag heb ik zien waeyen vlaggen, vendels en wimpels op de kerk en toorekens van de H. Bloedcapelle, wezende de matselrye en keperinge in 't drooge tot onder het dak.

30 October. - Heb ik gezien dat men alreeds afgenomen hadde het dack en eenige matselrye van het schoon toorenken van de gewezen abdye van de religieusen van Sparmaille, hetwelke deelmaekte in de jaren 1200 van het casteel van eenen canonink van St Donaes.

6 November. - Dezen dag is vóór 5 ueren 's avonds alhier aengekomen, al de Cruyspoorte, den koning van Engeland en is afgestapt bij verkiezinge in het Hotel des Pays Bas, de koninklijke posterye van peerden. Diversche Engelsche familiën hebben alhier audiëncie gehad bij den koning.

7 November. - 's Morgens om

[p. 101]

8 ueren is Zijne Majesteyt van hier vertrokken naer de zeekusten, langs welke naer Cales om te vertrekken naer Engeland.

5 December. - Op den 5en December, in den morgenstond, hebben zij een nieuw bedde der calsijde geleyd om van St. Salvators naer de straet te gaen die leyd naer de Steenstraete. Men vond op het kerkhof van dien weg, circa 25 meters van de kerkdeure, de naeste al den kant van de Ongepluymde Vogelstraete, 5 voet onder de aerde, 4 à 5 deksteenen. Den werkman gink in den put en hefte de steenen op, en vonden daeronder een smal graf, ook wel vijf voet diep. Dit graf was en fresco geschildert op eenen witten grond. Al den kant van de Mart was geschildert eenen gekruysten God, met O.L. Vrouw en St. Jan staende onder het Cruys, en aen de ander zijde ander heyligen, alles in coleuren; aen 't hoofd een geschrift in St. Pietersletteren. Mijnheer Deys, kerkmeester, en mijnheer van Huerne, ook kerkmeester, hebben het gezien, doch mijnheer Deys eerst. Als mijnheer van Huerne daer aenquam, troppelde het volk zeer straf. Door order van den lestgemelden heer, wierd het graf met de deksteenen wederom toegeleyd en met de oude schorrestukken daerop. Eyndelinge met aerde daerop. Daer wierd boven eene reke witte steenen geleyd, tot kenteeken waer het juyst was, om laeter te konnen vinden. Alle de schilderinge was nog zeer frisch. De hoofden der figueren waeren ter groote van een zwaer ey.

31 December. - Wierd afgebroken op de Groote Mart het houten huys, genaemt Craenenburgh, in welk huys Maximiliaen, naermaels Roomsch Keyzer, graef van Vlaenderen, gevangen gesteld wierd door de oproerige gemeenten alhier.