Chirurgyns scheeps-Kist

Zijnde een catalogus oft lyste der medicamenten, die yder chirurgijn naar Oost- of West-Indien gemeenlick mede-voert

Van de Metalen, ende Zee-gewassen.

Aerugo oft Viridis Aeris

Heet ende droogh, stiptyck corrosivigh alle vuyle Ulceratien suyverende, ende het overtollig vlees wegh-nemende.

Alumen Crudi.

Heet ende droog, is astringerende, ende repellerende, ende met Aqua Plantaginis gesoden, is goedt tot veelderley Ulceratien.

Argentum Vivum

Sommige seggen dat hy heet is, andere dat sy kout is; de gene die meynen dat sy heet is, steunen op de authoriteyt Galeni, daer hy seght datse heet is, corrosivig ende

[p. 29]

van een dunne substantie. Voorts seggen sy, wat zyn Operatie aengaet, is maer al te baerblijckelijk datse van een dunne substantie is, om dat sy haestelick alle de Conduyten des Lichaems doordringht, sy is oock soo mobijl en soo licht, dat by soo verre men yemandt de planten der voeten mede bestrijckt, het stracx de tonge, ende andere deelen des mondts sal doen swellen, uytwijsende de dagelijksche ervarentheyt, hy resolveert ende attenueert de alderhartste ende schirreuse tumeuren, sy verweckt den sweet, den vloet des monts ende buycks, &c. Ten anderen, al wat van den Mercurio gemaeckt werdt verwermt oogen-schijnlick, al den Sublimaet, Precipitaet ende Cinabrium, boven dien geneest sy de Pocken, welck een koude sieckte is, soo moet sy nootsaeckelick dan warm zyn, want contraria contrariis curantur.

Die nu seggen dat sy kout is; seggen dat sijn stoffe een waterachtige substantie is in de holligheden der aderen besloten, alwaer het door de koude komt te verdicken ende t' samen te rennen. By soo verre nu 't seggen der Philosophen werachtigh is, dat alle dingen der nature zyns beginsels behoud, ende 't beginsel van den Argentum Vivum is koudt, ergo soo volgt dat sy kout is. Ten anderen, sy is seer swaer, genoeghsaem bewysen dat het Element des waters hier-in de over-hant heeft; Sy is doodt vyand van het vyer, ende en kander geensints by komen. Eyndelijck alle zyne Accidenten dien sy veroorsaekt, zyn koudt, seker bewys sijner koude, als daer is Apoplexie, Paralisie, bevingen, draeyingen, doofheyt, swaermoedigheyt, bleyck aensicht, &c. Waer uyt wy besluyten dat sy kout is, dat zy om hooge naer het hooft klimt, en geschiedt niet door sijn ligtigheyt, maer door een verborgene antipatie en vyandtschap? het is een bysonderen vyandt der herssenen, ende alle sieckten dien sy voortbrengt sijn gebreecken der selver. Sy verweckt het sweeten peraccidens door sijn uytnemende subtijlheyt, sy en

[p. 30]

purgeert niet door sijn temperament, maer door een verborgene qualiteyt, gelijck sy oock de Pocken niet en geneest door zyn hitte ofte koude, maer door sijn eygenschap.

Wat nu de Precipitaet, Sublimaet, en Cinabrium aengaet, sy zyn heet by geval en toedoeninge, om datse 't selvige krijgen door brandinge en menginge van heete dingen, als van een Solpher, Brandewijn, sterck Water, &c. Sijn kracht nu en werckinge is altoos resolverende, en van een subtijle substantie, het is een vyant van alle ongedierte en Crauwagie in eenige Salven oft andersints gemenght. Het heeft een sonderlinge en verborgene eygenschap in de cure der Pocken, uytwijsende de dagelijcksche ervarentheyt. Item tegens quaetaerdige Ulceratien, roven, seeren, ende alle viseuse en harde geswellen, &c.

Bolus Armenius.

Is koudt en droogh, het bloeden restringerende, ende die inflammatien repellerende.

Cerussa.

Kout ende droogh, dienstigh om op te droogen ende te verkoelen.

Corallum Rubrum & Album

Het wit Corael is meerder verkoelende dan het rood, sy zyn beyde hert sterckende en astringerende allerley bloet-gangen, bloet-spouwen, Mestrunen, &c. Is mede goet tot een swacke mage, tegens fenyn, kramp, water-sucht, &c.

Litargirium Auri

Is kout en droogh, repellerende en eenighsints resolverende, seer dienstigh in Linimenten tot heete inflammatien ontrent eenig Ulceratien oft andersints.

Lapis Calaminaris

Is astringerende, cicatriserende en verdroogende de vochtigheyt der Ulceratien, en voornamelick der scheenen.

[p. 31]

Minio

Kout ende droogh, dienstigh om quade Ulceratie op te droogen.

Terra Sigillatae

Kout en droogh, consoliderende en restringerende, soo wel uytwendigh als inwendigh gebruyckt.

Tutia Preparatae

Kout ende droogh, is incarnerende en verdroogende, seer dienstigh tot de Ulceratien der oogen, roede, kancker, &c.

Sulphuris

Is heet en droogh attraherende ende indicerende, seer dienstigh tot alderley krausel ende schurftigheyt.

Vitriolum

Is heet ende droogh tot in den vierden graet, corroderende, astringerende, en verdroogende.