Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

Van des graven Florens doet .xl[vij].(ij)

Nu sprac: ‘Hets meer dan tijt,
Doet dat gi sculdich sijt,
Geraerd van Velsen, ende wreket³¹⁹⁷
Uwen neve, datmer af spreket³¹⁹⁸
Emmermeer van uwer wrake;⁺
Dan mogedi irst sijn te gemake.’
⁺ Gerard nam tswaerd met beiden handen,
Ende waende den grave toten tanden³²⁰²
Hebben geslagen in sijn hoeft.
Dits die waerheit, dies geloeft:⁺
Van desen slage ward vervard
Van Hollant des graven pard,

3197 Geraerd: Jonckbloet, Spec., las Gerard; wreket: Jonckbloet, Spec., las wreke

3198 spreket: Jonckbloet, Spec., las spreke

+ (5)

+ bl. 40 c.

3202 waende: meende dat hij den graaf zou hebben geslagen... (maar)...

+ (10)

[p. 208]

 

Ende scoet doe an ene side

 

Neder, vore dien slach, tien tide.

 

Dus nam dat swaerd te[n]er snede⁺³²⁰⁹

3210

Den grave beide sijn hande mede.

 

Doen sprac die grave: ‘Herman, ay mi,

 

Des en haddic niet bemoet opti,³²¹²

 

Dat kinne God, diet wel weet,

 

Dattu mi sou[t]s sijn dus wreet.’⁺

3215

Dit was dleste word dat hi seide.

 

Si voren op hem sonder beide[n]³²¹⁶

 

Ende sloegen daer den grave doet;

 

Oec viel dat paert in enen sloet,

 

Ende gaven hem daer tien stonden⁺

3220

.xxii. dorgaende wonden.³²²⁰

 

Hermans enape .i., Diderijc,

 

Van felheiden was cume sijn gelijc,

 

Ende Geraerd van Velsen ende noch een,

 

Dese drie en sparde groet no clene⁺

2225

Den grave van Hollant daer hi lach.

 

Daerom vorense alsiet secgen mach:³²²⁶

 

Want si [achter] die ander bleven,

 

So lange, datsi .ii. haer leven

 

Moesten laten ende bliven doet.⁺

3230

Oec ontfinc ene wonde groet

 

Geraerd van Velsen daer ter stede,

 

Nochtan ontreet hi daer mede.

 

Die .ii. doedde sette men opt rat,

 

Al waest den grave lettel te bat.⁺

+ (15)

3209 tener snede hs.: te der snede; emendatie van C^a Van de Water (Tijdschr., 9^e D., N.R, 1^e D., bl. 86).

3212 bemoet = vermoed

+ (20)

3216 sonder beiden = zonder dralen

+ (25)

3220 dorgaende wonden = diepe tot op het been doordringende wonden

+ (30)

3226 vorense: vaarden ze (zooals ik het zeggen zal, nl. slecht).

+ (35)

+ (40)

[p. 209]

3235

Om dit ic die Vriesen prise:

 

Si hieven op in droever wise

 

Den grave, haren gerechten here,

 

Ende vordene wech met wene sere.

 

Dus es die grave bleven doet,⁺

3240

Dat was sinen vrienden scade groet,

 

Aldus doent die Hollanders verstaen,

 

Entie Vriesen oec, sonder waen,

 

Ende en willen niets anders secgen,

 

Dat mer iet toe soude lecgen,⁺

3245

Dat elre af yewe[n]t quam^32453245-46

 

Dat haer grave die doet nam,

 

Dan dit ocsoen ende dese raet.³²⁴⁷

 

Alsoe alst hier gescreven staet;

 

Ende ic laet mi oec genoegen wel,⁺

3250

In strider niet jegen, al wistic iet el,

 

⁺ Dit gesciede in ons heren jaer

 

.XII^c. ende .XCVI. vorwaer.

 

Niet lange daerna so quamt int lant

 

Sijn sone, die woende in Ingelant,⁺

3255

Maer onlange was hi daer verheven,

 

Hi werd oec, seide men mi, vergeven,³²⁵⁶

 

Ende liet jonc dat leven sijn.

 

Dus latic van hem dat spreken mijn,

 

Want en gere daet en plach⁺

3260

Daermen yet af secgen mach.

+ (45)

+ (50)

3245 yewent: Jonckbloet, Ann., meende te moeten verbeteren: yewert; deze emendatie is verkeerd, immers yewent = iets (over yewent, zie Verdam, i.v. Iewent). De beteekenis luidt: ‘dat het van iets (yewent) anders (elre) zou komen, dat...’

3245-46 dat de graaf op geen andere wijze aan den dood kwam

3247 ocsoen = gelegenheid (occasio)

+ (55)

+ bl. 40 f.

+ (60)

3256 vergeven = vergiftigd; Jan I, graaf van Holland, overleed den 10ⁿ November 1299

+ (65)

3209 swaerd hs.: sw'd 3214 souts hs.: sous, Jonckbloet, Spec., las souds 3216 sonder beiden hs.: sonder beide 3218 paert hs.: pt 3227 achter hs.: ander; emendatie van Jonckbloet, Ann.

3250 jegen hs.: iegen 3251 jaer hs.: iaer 3257 jonc hs.: ione.