De historie van Belgis

[Francies Pilsen]

PILSEN (FRANCIES), geboren in het jaer 1700 en overleden in het jaer 1786, is leerling van Robertus van Audenaert en ter zelver tyd eenen redelyk goeden schilder en graveerder geweest. Hy had twee broeders, waer van den eenen, die ook eenen nog al verdienstelyken konst-schilder geweest en jong gestorven is, hem, toen zy beyde nog in den bloey van hunne jeugd waeren, een slach van panorama op herlogie-werk hielp maeken, waer in men, onder andere kontbeelden, eene dame in een rytuyg zag die eenen bedelaer eene aelmoes gaf, en waer mede zy beyde nae Italien reysden, alwaer zy zes jaeren verbleven, dit konststuk ten toon stelden en vervolgens voor de aenzienelyke som van 10,000 italiaensche livers verkogten en de meesterstukken der italiaensche schilders stodeerden, zig beurtelings tot Turin, Milanen, Verona, Mantua, Venetien, Modena, Parma, Florencien, Bolognien, Roomen, Napels en Genua eenigen tyd ophoudende; en waer van den anderen, die eenen uytmuntenden teekenaer en Lodewyk Pilsen genoemt was, eenen zeer vernuftigen en wydbefaemden koperslaeger en koperdryver is geweest, die, onder andere meesterstukken, verveirdigt heeft eenen koperen autaer in de parochiaele kerk van S. Michiels tot Gend, zes zeer groote kopere kandelaers, van een alderschoonste dryfwerk, voor de voormaelige abdy van Afflighem, waer voor men hem dertig pistolen betaelde (onbegrepen het metael), en eenen luster voor de Smeden- of S. Eloy-kapel tot Gend, welken alsnu de S. Stephanus- of Augustynen-kerk binnen de zelve stad verciert. Francies Pilsen, was van eene duytsche afkomst, hebbende zynen vader zig als koperslaeger tot Gend komen nederzetten. Het is Francies Pilsen die de papier-molen,

[p. 100]

Beynden Werre heeft doen bouwen; doch hier uyt moet men niet besluyten, zoo als sommige schryvers melden, dat men den invoer van het verveirdigen van het papier binnen Gend aen Pilsen verschuldigt is, dewyl, zoo als men het in de latynsche beschryving van alle de steden der geheele weireld door Georgius Bruin kan zien, er van t'halven de zestiende eeuw eenen watermolen voor het verveirdigen van alle slach van papier binnen Gend bestond en in volle werkzaemheyd was. Onder de voornaemste gravuren door Pilsen verveirdigt bemerkt men: 1.^o de Stigmaten van den H. Franciscus, naer eene schildery van Rubens, de eenigste van dien prins der vlaemsche schilder-school, welke het museum der stad Gend bezit; 2.^o den H. Bavo, die zig aen den H. Amandus komt aenbieden, naer de schoone schildery van Rubens, welke eene aenzienelyke plaets in het Musée Napoléon te Parys bekleed heeft; 3.^o de Marteldood van den H. Blasius, naer een tafereel van Jaspar de Craeyer, in 1668 door dien beruchten schilder in den hoogen onderdom van 86 jaeren verveirdigt. Francies Pilsen is getrouwt geweest en heeft verscheyde kinders gehad, maer beyde zyne broeders Jan en Lodewyk Pilsen zyn ongetrouwt overleden. De gebroeders Pilsen waeren alle dry van eene goede en minzaeme inborst, zeer heusch, goedhertig en mild, maer ook wat geldzugtig en vrienden der pragt en goede cier. Francies Pilsen was niet zeer arbeydzaem en had de slegte gewoonte van zyne werken wat haestig te verveirdigen, zonder die daer naer te overzien of te verbeteren.