|
| |
[Philippe Karel Marissal]
MARISSAL (PHILIPPE KAREL), in het jaer 1698 geboren, leerde in zyne vader-stad by Leplat de grondbeginselen der schilderkonst en begaf zig vervolgens naer Parys, alwaer hy vier jaeren verbleef, om'er zig in zyn vak te oeffenen. Dien tyd verloopen zynde bewoog hem de liefde tot zyn vaderland in Vlaenderen weder te keeren en zig binnen Gend neder te zetten. Den luyster der fransche koninglyke academie van teeken- en schilderkonst en het groot voordeel, het welk de konstoeffenaeren en het volk te gelyk daer door bekwamen, deden hem het voornemen maeken om een diergelyk gestigt in zyne geborte-stad op te regten, ten minsten gelyk aen de gene welke reeds tot Antwerpen en tot Brugge bestonden. In het vertrouwen dat hy magtige vrienden of groote geldvermogens, welke tot het stigten van zulkdaenige inrigtingen vereyscht worden en hem ontbraken op den oogenblik dat hy zyn voornemen poogde ter uytvoer te brengen, met gelegentheyd zoude gevonden hebben, wanneer zyne werken en bekwaemheden meer bekend zouden zyn geweest, opende hy in 1748 eene teeken-school in zyn huys, alwaer zyne leerlingen noyt boven de tien waeren, om dat zyne wooning hem niet toeliet een
| |
| |
grooter getal te aenveirden. Marissal gaf zyne inzigten tot het stigten eener stads teeken-academie te kennen aen den baron Dellafaille d'Huysse, alsdan (in 1750) voorschepenen, en aen jonkheeren Jan Baptiste Dubois, Judocus van Steenberghen en Jan Morel, die niets verzuymden om hem in zyne bedoelingen te helpen en zoo veel te weeg bragten, dat het magistraet van der Keure in het jaer 1751 de vraeg van Marissal inwilligde en hem toeliet eene algemeene academie te openen en daer toe het bovenverdiep van het Hof van S. Antone te gebruyken. Den 13 maert 1751 wierd eene inschryving geopend, om in de kosten van het ontworpen gestigt te voorzien, welke met de naemen van een groot getal aenzienelyke ingezetene vervuld wierd, waer onder men die bemerkte van de heeren Joseph Bailly, boekhouder op het wyncomptoir ten pakhuyze, M.J. van den Berghe, advocaet, J.J. de Buck, procureur, M.J. de Bauffe, G.J. en J.C. Bauwens, H. en J. Bertrant, Boiaert, B. van der Brugghen, F.L. Cambier, prelaet van Waerschoot, de Castro, kanonik van S. Baefs, ridder de Clerque de Wissoc de Sousberghe, de Crombrugghe d'Yseghem, d'Hane de Leeuwerghem, d'Hane de Stuyvenberghe, graaf Dellafaille d'Assenede, baron Dellafaille d'Huysse, A. Fierens, abt van S. Andries, by Brugge, F.D. Goethals, C. Hamelinck, baron d'Heems, N. en F. Heylbroeck, P. Hoogstoel, L. Hoornaert, H. Housianx, P. Kreps, L. de Lamotte, Lucas d'Ourte, advocaet, J. Loridon, P. Mannens, J. Massean, B. Matthys, procureur, J.F., J. en J. Morel, burggraevin de Nieulant, burggraevin de Nieuport, J. van Overloop, J. Pottelsberghe d'Appelvoorde, P.J. Raelen, P. en E. van Reysschoot, J.O. Rodriguez d'Evora y Vega, J.B. van Saceghem, baron de Saint-Genois des Mottes, J. en S. de Smedt, P. en P.F. de Somer, J.B. van Steenberghen, G. Speelman, F. en F. Verhegghe, Verschaffelt, J. en J. Vispoel, P.E. Volbracht, J. van Volden, Walkiers d'Oostwinkel, P.J. de Wapenaert en M. Willems, in het geheel tot honderd zes-en-twintig. Den baron F.A. Dellafaille d'Huysse, voorschepenen van der Keure der stad Gend, nam den 11 maert 1751 de nieuwe stigting onder zyne bescherming en eygende zig den titel toe van protecteur der academie; en M'her L.M. van der Noot, baron van Kieseghem, hoogbaillien der stad Gend, geweirdigde der 26 juny van het zelve jaer den titel van opperdirecteur der academie aen te nemen. In het jaer 1752 verkreeg Marissal van het magistraet de verdieping boven de vergaeder-zael der heeren schepene van Gedeele, ten stadhuyze, om'er de ouderwyzing te geven aen zyne leerlingen, waer van het getal welhaest van veertig tot boven de honderd aengroeyde. Den 15 october 1753 geliefde Z. Exc. den graef von Cobentzel, gevolmagtigden minister der keyzerin en koningin voor het bestier der Nederlanden, den titel van algemeenen beschermer der academie te aenveirden en den 17 april 1754 verklaerde den hertog Karel van Lorreynen, gouverneur en kapiteyn-generael der Nederlanden, zig haeren koninglyken bescherm-heer. Marissal, van dag tot dag magtigere vrienden en aenmoeding vindende, dagt ook aenmoeding aen zyne leerlingen te moeten geven en met hulp van de heeren Joseph Bailly, K. de Brauwer, P. de Somer, J.B. du Bois, douairiere Mael-
| |
| |
camp, Em. Maelcamp, priester, J. Morel, F. Nicolle, J. Noiret, Ferd. van Beveren, predikheer, L. van der Vyuckt, raedsheer en J.F. van Tieghem, die in de kosten van den aenkoop der pryzen gedeeltelyk voorzagen, gelukte het hem eene eerste prysuytreyking tot stand te brengen, welke den 14 maert 1754 op eene plegtige en pragtige wyze in de vergaedering-zael van het collegium modicum ten stadhuyze plaets had en waer by den gemelden heer Joseph Bailly eene voortreffelyke redevoering uytsprak. In het jaer 1755 bewoog het afbranden der academie van Brugge het magistraet der stad Gend de lessen der academie van Marissal te doen opschorssen, dewyl het locael, waer in de zelve gehouden wierden en waer in den meester des avonds by vuer en licht zyne onderwyzing gaf, ongewelfd was, en het zelve het stadhuys tegen zulk een gevaer wilde behoeden. Zulks scheen voor Marissals opkomende gestigt de noodlotigste gevolgen te moeten hebben en het zelve zag zig met eene aenstaende vernieling bedreygt, toen d'heer David 't Kint, alsdan ontfanger van stads-werken, aen het magistraet den voorstel deed van de academie over te brengen in het gewelfd boven-gedeelte van stads-pakhuys op de koornmerkt, alwaer de zelve gebleven is tot in het jaer 1804, tydstip van haere overvoering in het voormaelig collegie der Augustynen, alwaer zy nog is. Den 1 mey 1758 had in de groote zael van het nieuw locael der academie eene tweede prys-uytreyking plaets, waer by den tweeden zoon van Marissal eene wel toegepaste redevoering uytspraek en waer van de kosten goedgemaekt wierden by middel van eene inschryving, waer in de konstvrienden J. Bailly, baron Coppens d'Eekenbrugge, de Bausse, de Berlaere, secretaris, J.R. de Bisscop, kanonik de Castro, graef d'Hane de Leeuwerghem, baron Dellafaille d'Huysse, baron Dellafaille, Dellafaille d'Eecloo, graevin de Lannoy, kanonik Diericx, J.J. Grenier, de Meulenaere, J. Huytens, F. Lammens, douairière Maelcamp, priester Maelcamp, Maelcamp de Balsberghe, procureur Matthys, Jan Morel, Judocus Morel, J. Noiret, baron de Saint-Genois des Mottes, G.L. Schamp, P. Triest, predikheer van Beveren, van Eeckhove, J.B. van Saceghem, J. van Steenberghen en raedsheer van der Vyuckt deel namen. Den 5 juny 1767, ter gelegentheyd van de zeven honderd-jaerige jubel-feest van den H. Macharius, gebeurde door de zorgen van Marissal eene derde plegtige prys-uytreyking, waer by den advocaet Lecat de gewoone uytspraek deed en waer van de kosten gedraegen wierden door de konst-vrienden J. Bailly, graef d'Hane de Leeuwerghem, graevin de Lannoy, kanonik Diericx, J.B. Dubois, F.F. Huytens, G.L Kervyn, priester, J.F. Kervyn, Jan Morel, den abt van S. Pieters, nevens Gend, burggraef de Sousberghe, F.J. van Thieghem, den proost van Eersel en den raedsheer van der Vyuckt. Marissal hield niet op de door hem gestigte academie uyt alle zyne kragten met iver en zorg te bestieren en tot eenen bloeyenden toestand te brengen, doch konde daer in zoo wel niet slaegen als hy het verhopt had en zyn gestigt begon reeds wat kwynende te worden, wanneer hy den 14 february 1770 stierf. Marissal was in het geven zynder lessen geholpen geweest door de schilders Francies de Langhe, te vooren zynen leerling,
| |
| |
Minne, die zig daer naer te Wacken nedergezet heeft, Pieter Leyssens, van Enghien (den 21 maert 1772 in den ouderdom van 33 jaeren door den damp van bosch-kolen, ten huyze van jonkheer de Ghellinck-de Tollenaere, alwaer hy eenen platfond schilderde, ten gevolge zynder onvoorzigtigheyd verstikt), en Emmanuel Hoogstoel (tot Parys overleden, alwaer hy zig nedergezet had) en door d'heer J.B. Simoens, bouwmeester en erf-scheeder tot Gend. De liefde tot de konst en geenzins de baetzugt porde die konst-oeffenaeren om Marissal in zyne lessen by te staen; de loftuygingen der gemeente en de dankbaerheyd van hunne leerlingen waeren hunne eenige belooningen, loffelyk voorbeeld, bet welk meer bewondert en geprezen als naergevolgt word. Den gemelden schilder Minne en Marissals tweeden zoon, Willem Joseph Marissal, die eenen middenmaetigen bouwmeester is geweest, onderwezen de leerlingen der Gendsche academie geduerende Marissals laeste ziekte en nog eenigen tyd naer zyne dood. Marissals inzigt was van konst-oeffenaeren te vormen, daerom had hy altyd zeven of acht leerlingen, die hy by zig hield, om hun in het schilderen te oeffenen, een voorbeeld, het welk wenschelyk waere door alle de professors der toeken- en schilder-scholen te zien naergevolgd worden. De academie van Marissal heeft haere herschepping te danken aen wylent den graef K.J. de Lichtervelde, den graef P.E. d'Hane de Leeuwerghem, jonkheer J.J. van Steenberghen, jonkheer J.B. van Saceghem, heer van Marcke, voorschepenen van Gedeele in 1770, d'heer F. Huytens, leenman der kasselrye van den Oudenburg, d'heer J.B. de Coninck, opper-ballien der heerlykheyd van S. Baefs, en d'heer J.J. de Meersman, notaris, die op den 4 mey 1770 alle de inteekenaers van het gestigt van Marissal ten stadhuyze hyeen deden roepen, om hunnen voorstel tot het bestieren der academie te doen goedkeuren, het geen inderdaed gebeurde, en den 28 der zelve maend wierd den zelven door het magistraet bevestigt. De zeven genoemde heeren waeren de eerste bewindhebbers der academie; zy deden den 16 juny 1770 het ontwerp der wetten van regeltugt, onderwyzing en belooning der academie goedkeuren en den 22 der zelve maend door het magistraet bekragtigen, voegden zig toe als bewindhebbers wylent den hoogweirden heer Gerardus Govardus van Eersel, daer naer bisschop van Gend, den hoogweirden heer graef Albert Louis de Lichtervelde, daer naer bisschop van Namen, den zeer eerweirden heer Robert van den Hecke, kanonik van S. Baefs, den eerweirden heer Jan Francies Kervyn, priester, jonkheer J.B. Schoutheet, tweeden schepenen van der Keure, jonkheer Jan de Potter, eersteen leenman der kasselrye van den Oudenburg van Gend en d'heer Francies van Tieghem, hoogpointer der heuver- en neder-kasselrye van Audenaerde, en deden benoemen: 1.o tot bewind hebbers-konst-oeffenaers de heeren David 't Kindt, bouwmeester en ontfanger van stads-werken, Francies Pilsen, schilder en graveerder, J. de Meere, schilder, J.B. Simoens, bouwmeester en erf-scheeder en D. Cruydt, beeldhouwer; 2.o tot secretaris, d'heer J.J. de Meersman, notaris; 3.o tot tresorier, den zelven heer de Meersman; 4.o tot loontrekkenden adjoint-leeraer of professor in de figure, d'heer Nicolaes Lefever en 5.o tot adjoint-
| |
| |
leeraer of professor in de bouwkonst, d'heer Adriaen van de Capelle, bouwmeester. De poogingen van deze heeren tot den bloey der academie wierden met zulk eenen goeden uytslag bekroont, dat de keyzerin Maria Theresia, van roemweirdige gedagtenis, de zelve den 14 september 1771 onder haere koninglyke bescherming nam en haer haere gunst verleende, haer den naem verleenende van koninglyke Academie van Teeken-, Schilder- en Bouwkonst, welken die schepping van den vaderlands- en konstminnenden Marissal heden nog draegt. Marissal was eenen taemelyk goeden schilder, die eenige fraeye tafereelen en portretten verveirdigt heeft, nogtans had hy meer begaefdheyd om zyne konst aen andere te leeren, als om zelve daer in uyt te munten. Het portret van Marissal, door hem zelve geschildert, is in mey 1828 tot Gend verkogt in de openbaere verkooping van het kabinet van wylent den heer P.J. van Langenhaeke.
|
|
Auteursrechtvrij