|
| |
[Constant van Hoobrouck]
HOOBROUCK (CONSTANT VAN), meer bekend onder den naem van baron van Asper, wierd geboren in het jaer 1755, zynen vader, M'her Emmanuel Karel van Hoobrouck, heer van Mooregem, Wortegem, Asper en Syngem, was tresorier-generael der stad Gend en had van zyne twee houwelyken, 1.o met Anna Cornelia Walckiers, dogter van Cornelis Walchiers, ontfanger-
| |
| |
generael der provincie van Vlaenderen, en 2.o den 14 october 1743 met jongvrouw Eleonora Francisca, eenige dogter van den baron Francies Joseph von Schifer en van jongvrouw Theresia Anna Sandelin (dogter van jonkheer Cornelis Arnold Sandelin, heer van Tenheule, en van jongvrouw Eleonora Francisca de Nieulant), zevontien kinderen gehad, welke hy, om de zelve gemakkelyk te konnen van elkander onderscheyden, alle eenen verschilligen naem gaf, getrokken uyt een leen, waer mede hy ider van hun begiftigde. Den baron van Asper onfing zyne eerste opvoeding in het collegie der engelsche paters Jesuiten te Brugge. Eene, om zoo te zeggen, ingeborene neyging voor den krygsslaet, welke men in hem konde ontwaeren, bewogen zyne ouders hem die loophaen te laeten inslaen en hem als cadet in het voetvolk-regiment Prins de Ligne te plaetsen. Nauwelyks was hy in deszelfs gelederen getreden of hy wist'er zig te onderscheyden door eene vroomheyd van ziel en eene kragtdaedigheyd van geest, welke hem spoedig van graed tot graed deden klemmen. Het patriotismus bood hem eene gunstige gelegentheyd aen om zyne krygstalenten te ontvouwen. In 1790, aen het hoofd van maer honderd twintig mannen, sloeg hy dry duyzend brabandsche patrioten overhoop, maekte twee duyzend van hun krygsgevangen en veroverde twee stukken geschut. Deze eerste proef, welke aen het oostenryksch leger den weg der. Nederlanden opende, verschafte den kapiteyn van Asper den graed van majoor, het kruys van het orden van Maria-Theresia en het bevel over het vry-corps van groen Laudon. Van dien oogenblik af wierd hem de zorg over de voor- en agter-hoede toevertrouwt en moest hy by den optogt den vyand eerst aenvallen en hy den aftogt het oostenryksch leger bedekken. Derhalve, naer den noodlotigen veldslag van Hondschote in 1794 en de bloedige gavegten omstreeks Rousselaere, was het, by den aftogt van den lieutenant-veldmarschalk graef de Clerfayt op Gend, langs Thielt en Deyuse, den baron van Asper die het oostenryksch leger dekte. By het overtrekken der Leye door de oostenrykers, omstreeks Deynse, bleef hy langs den oever der rivier, alwaer het fransch leger zig bevond, tot dat al zyn volk op den anderen oever geraekt was, waer naer hy eyndelyk op zyne beurt over de brug trok, trotseerende eenen hagel kogels, waer mede den vyand hem bejegende. Den majoor van Asper behaelde veel roem in de veldtoglen van Italien, welke hy met onderscheyd bywoonde. In 1800, by den gouverneur der stad Bolognien, den prins Lambertini, geberbergt zynde, kwam men geduerende het middagmael den prins aenkondigen, dat meer dan 7000 byeenverzaemelde persoonen van het grauw, het ingangs-hekken van het kasteel stonden open te breken, om'er 700 fransche krygsgevangene te vermoorden, ten eynde alzoo eene vraek te nemen, over de dood van een gedeelte van stads-magistraet van Novi, op last van den franschen opper-bevelhebber Napoleon Boonaparte opgehangen. Dadelyk stond hy van tafel op en liep hy, zonder ander geleyde dan zynen sabel, naer de plaets van het gevaer, alwaer hy zig door geweldige vuystslaegen, schoppen en slaegen met het plat van zynen sabel, eenen weg baende tot aen het hekken; aldaer riep hy tot de aenleyders der saemengerotte menigte, dat zy, om in
| |
| |
het kasteel te gemeken, hem eerst over het lyf moesten treden en deed hy hun door zyn manhaftig gedrag eyndelyk afzien van een voornemen, het welk, indien het zelve ter uytvoer was gebragt, aen de stad Bolognien de schrikkelykste rampen over het hoofd zoude getrokken hebben, dewyl Napoleon korten tyd daer naer die stad onder zyn beweld kreeg. Vervolgens trok hy met den generael Sarpa op Florencien, welkers bezetting, uyt twee duyzend fransche bestaende, zig welkers ged wongen vond die hoofdstad van Toscanen by verdrag over te geven. Het is aldaer dat hy eene blyk der berkentenis van de stad Bolognien ontfing, naemens de welke den prins Lambertini hem de beruchte schildery der boetveirdige Magdalena, een meester-stuk van den beroemden italiaenschen geschiedenis-schilder Guido-Rheni, ten geschenke zoud. Nauwelyks had hy het verdrag van Florencien onderleekent, volgens welkers bepaelingen de bezetting op dry fregaten naer Livorno moest ingescheept worden, om zig met de bezetting dier stad nae Genua te begeven, alwaer het oostenryksch leger den franschen generael Massena ingesloten hield, of hy vormde het stout ontwerp van de zelve tot Livorno zelfs krygsgevangen te maken; hy wist dat de fransche die stad ontruymt hadden, derhalve reed hy derwaerts, deed'er de fransche vlaegen andermael op de torens steken, schreef eenen brief naemens den reeds vertrokken bevelhebber en lokte alzoo de dry fransche fregaten binnen de have, alwaer zes slechte yzere kanonnen hem vergenoegende waeren om de schepen en manschappen te overmeesteren, die zeerj verbaest waeron oostenrykers in plaets van fransche in de stad te vinden en zonder tegenzeg de wapens nederleyden en zich krygsgevangen lieten nemen. Ofschoon de fortuyn hem altyd scheen te moeten begunstigen, was hy evenwel zoo gelukkig niet te Genua, alwaer Massona de oostenrykers eenen dapperen tegenstand bood; den glacis der vesting wat te zeer genaederd zyude, deed eenen uytval der bezetting zyne byhebbende manschappen terug wyken en wierd hy, benevens eenige andere oostenryksche officieren, krygsgevangen gemaekt; de lotgenooten van zynen misval hadden de vrybeyd van de geheele stad volgens hunnen zin te doorwandelen, daer den baron van Asper bewaerd wierd door vyftig mannen en eenen kapiteyn, die in zyne kamer sliep. In eenen bulletin van het beleg, door Massena aen den eersten consul Buonaparte gezonden, zeyde hy, dat de gevangneming van den majoor van Asper hem aengenaemer was als die van vier oostenryksche regimenten. Het was aen den baron van Asper dat hy den beroemden aftogt van den frauschen generael Morean in het Schwartz-Wald den gevaerlyken last opgedraegen wierd, om, was zulks doendelyk, dien aftogt te verhinderen, met tusschen het fransch heyr en den Rhyn post te vallen; Hoobrouck volbragt dien last, en met achttien honderd mannen konde hy vier-en-twintig uren lang den terug-togt van het fransch leger tegenhouden, nogtans eenen kogel, welken hy in de borst ontfing en hem op den grond velde, dwong zyn corps zig uyteen te verspreyden; eenige zynder soldaeten namen hem op en bragten hem binnen Francfurt, alwaer den baron de Vriendts, lid van den ryksdag, hem in zyn hotel ontfing en hem door den lyf-arts van den aerds-hertog Karel
| |
| |
deed helen, welken den kogel uyt het lichaem kreeg en hem volkomen genas. Toen Napoleon uyt de leger-plaets van Bolognien op Ulm trok, wierd eenen even zoo gevaerlyken last den generael van Asper opgeleyd. Den aerds-hertog Ferdinand, die over het oostenryksch leger voor Ulm het bevel voerde, gebood hem het fransch leger naer zig aen te lokken, met zig op nieuws agter het zelve te plaetsen; met langs den oever van den Donau te trekken, gelukte het hem zynen togt aen den vyand te verbergen en tusschen den Rhyn en het fransch leger te geraeken, alwaer hy zyn geheel corps in tirailleurs verdeelde, om daer aen den schyn der voor-hoede van een groot leger te geven. Reeds hadden twee vyandlyke divisien, door dien krygslist bedrogen, den aftogt begonnen, wanneer den generael van Asper, wat te naeby aengevallen wordende en willende naer de scheepbrug terug keeren, welke hy te Wurtzheim had doen opslaen, zig door eenen dikken nevel verrast zag en eensklaps in het midden van een dragonders-regiment viel. Zyne groene en roode uniforme verraedde hem, zyn peêrd wierd onder hem doodgeschoten en vervolgens wierd hy krygsgevangen gemaekt. Den generael Savary (hertog van Rovigo en laeter minister der policie van het fransch keyzerryk) deed hem in een rytuyg stappen en bragt hem in het hoofd-kwartier van het fransch leger, alwaer hy den keyzer voorgesteld wierd, die Savary vroeg of hy onder weg zynen gevangen bad kunnen uytputten ontrent het getal en de standplaets der oostenrykers. Inderdaed, Savary had den baron van Asper daer over getoetst, die hem deze edelmoedige antwoord gaf; Generael, had men my mynen sabel gelaeten, gy zoud u wel gewagt hebben my alzoo eene vraeg te doen. Deze manhaftige antwoord, aen Napoleon overgebragt zynde, verschafte aen den generael van Asper eenen verpletterenden oogslag en een geleyde van twee gendarmen, die hem als krygsgevangen nae Auxerre opbragten, alwaer hy acht maenden bleef, met verbod van uytgewisselt te worden. Wanneer den generael van Asper met de weduwe van den prins Jablonowsky, palatyn van Krakau, in houwelyk stond te treden, vroeg hy zyne retraite aen den keyzer Francies den II, op aenzoek der princes, die hem anders tot haeren gemael niet zoude begeirt hebben; den keyzer stemde daer in toe, op voorwaerde van hem nog een mael ter zyner beschikking te hebben, by eene gelegentheyd, welke hy wel wist niet zeer afgewydert te zyn, en toen den oorlog tusschen Oostenryk en Vrankryk op nieuws uytgeborsten was en de fransche andermael in Oostenryk gedrongen waeren, gaf den keyzer aen den generael van Asper het hevel over een geheel corps grenadiers van zyne legers. Aen het hoofd van dit corps, het welk uyt zestien duyzend uytgelezene mannen saemengestelt was, vond hy in den veldslag van Essling (den 22 mey 1809) eene gunstige gelegentheyd om zich te onderscheyden, ook wierd hy, naer het afloopen van den zelven en onder de toejuychingen van het geheel leger, tot lieutenant-veld-marechal uytgeroepen en schonk den keyzer hem een regiment, bestemd om langen tyd zynen naem te draegen (het geen van Stuart, pretendent tot den troon van Engeland). Den baron van Asper genoot maer vyftien dagen die schitterende vereeringen. Den 9 july 1809,
| |
| |
in den veldslag van Wagram, met zyne grenadiers aen den slinken vleugel geplaetst, terwyl den regten vleugel en het midden voor den vyand moest wyken, nam de colonne van den generael van Asper het verschansd dorp van Aderklau, het welk den regten vleugel van het frausch leger bedekte, stormderhand in; hy stond dien vleugel in den rug te vallen en de kans van het gevegt ten voordeele van de oostenrykers te doen keeren, wanneer eenen kanon-bal hem trof en hem met eenen erm min en de dermen uyt het lichaem hangende af zyn peêrd wierp. Alleen zynen moed raedplegende, had hy nog den iever om weder te peêrd te stygen, in den treurigen toestand waer in hy zig bevond, doch hy konde'er maer weynige minuten opblyven en viel andermael ter aerde, verzwakt door het bloed, het welk uyt zyne wonden stroomde, en wierd door zyne grenadiers naer het landgoed van den prins van Liechtenstein gebragt, alwaer hy met zyne gewoonelyke heldhaftigheyd de afzetting van zynen gepletterden erm ouderstond, maer wanneer men hem de dermen weder in het lyf wilde plaetsen, gaf hy den geest. Den lieutenant-veld-marechal van Asper heeft eenen zoon agtergelaeten, die zig, even als zynen vader, in de krygs-loopbaen heeft weten te onderscheyden, onder den generael Bianchi ten jaere 1820 over de voorhoede van zyn legercorps het bevel voerde by den veldtogt van Napels, en zig nu als lieutenant-kolonel in oostenrykschen dienst bevind. Onder andere daedzaeken, welke een bewys der behendigheyd en vromheyd van den generael van Asper konnen opleveren, zyn'er twee te merkweirdig om die niet in zyne levens-beschryving te plaetsen: Ten jaere 1793 ging by met eenen spring-stok in de hand in den bosch van Raimes, in Henegauw, op kondschap uyt, toen hy eenen franschen fuselier op hem zag aenleggen; van Hoobrouck niet willende wyken, hield zynen spring-stok gereed, om daer mede den kogel af te weiren, welken ook regt op den stok geschoten wierd, zoo dat den bal door den stok geweird wierd en zulks hem van eene onvermydelyke dood redde. Eenigen tyd daer naer wierd hy, aen het hoofd van veertien manschappen, in den zelven bosch gezonden, om'er eene battery te overmeesteren, in de abdy van Bonne-Espérance opgeworpen; in het midden van eenen duysteren nagt naederde by met zyne manschappen de battery, overraste den vyand, nam den bevelvoerenden officier by de kraeg en hem de keel toedouwende, belette hy hem aldus tot hulp te roepen en maekte hy hem met zyne kanonniers krygsgevangen; den marechal de Clairfayt, verzekerde des anderdags, dat zyn leger, indien het van Asper uiet gelukt was de battery van Bonne-Espérance te veroveten, zig gedwongen zoude gevonden hebben van tot onder Condé te wyken. Het was den zoon van den marechal van Asper, welken den aerds-hertog Karel, naer den voor de oostenrykers zoo noodlotigen veldslag van Wagram, als parlementairen naer het fransch hoofd-kwartier zond, en toen hy naer die bestemming reed, wierd hy onder den weg getroffen door eenen kogel, komende uyt de fransche gelederen, welken hem den erm brak; zulks belette geenzins den jongen lieutenant van Asper zynen togt voort te zetten en in de fransche voorposten aen te komen, alwaer hy den marechal Massena, hertog van Rivoli en prins van Essling, zyne depeche met de slinke
| |
| |
hand overhandigde. Zoo haest Massena het ongeval, het welk den lieutenant van Asper overgekomen was, vernomen had, verhaestte hy zig eenen brief te schryven aen den aerds-hertog Karel, waer in hy hem meldde, dat hy voor zynen jongen gekwetsten parlementairen alle mogelyke zorg zoude genomen en hem tot zyne volkomene genezing by hem zoude gehouden hebben. Men mag den marechal van Asper niet verwerren met eenen zynder broeders, lieutenant-kolonel van het oostenryksch hussaren-regiment Naun-Neudorff, meer bekend onder den naem van van Hoobrouck Te Walle. De Biographie Moderne, tot Parys gedrukt, heeft zig opzigtelyk de twee gebroeders misgrepen, met den tot Wagram gesneuvelden marechal van Asper tot Luyk te doen sterven; het is den lieutenant-kolonel van Hoobrouck Te Walle die aldaer overleed, aen de gevolgen der wonden welke hy bekomen had. Zoo groot was de dapperheyd en stoutmoedigheyd van van Hoobrouck Te Walle, dat hy den eervollen bynaem had bekomen van den Latour d'Auvergne van het oostenryksch leger. (Men weet dat Latour d'Auvergne, den dappersten der fransche generaels, den oorsten grenadier van Vrankrijk wierd genoemt). Van Hoobrouck Te Walle laet twee zoonen agter van zyne gemaelin jougvrouw Marie Bruneau de la Motte, en den brevet van kolonel van het oostenryksch hussaren-regiment Aerds-Hertog-Ferdinand wierd hem, wanneer hy reeds den geest had gegeven, toegezonden.
|
|
Auteursrechtvrij