De historie van Belgis

[Jan de Brune]

BRUNE (JAN DE), door vele schryvers Bruyneel of Perneel genoemt, was uyt een adelyk geslacht geboren, het welk met de Wenemare en andere ridderlyke familien in bloedverwantschap verbonden en onder de neiring der gendsche wolle-wevers ingeschreven was. Zynen vader Pieter de Brune was in het jaer 1352 negensten schepenen van Gedeele tot Gend en vergezelde alsdan in de boedaenigheyd van eenen der afgeveêrdigde dier stad den graef van Vlaenderen Lodewyk van Male nae Parys, alwaer hy den koning van Vrankryk manschap ging doen, en alwaer Pieter de Brune van het getal der vlaemingen was, die ter maeltyd, daer zy van wege den koning van Vrankryk genood waeren, geene kussens op de banken vindende, de zelve vervingen door hunne prachtige laken mantels, met kostbaere pelteryen gevoeyerd, welke zy naer het eten lieten liggen en de officieren des konings, die hun wederriepen, om hun te verwittigen dat zy hunne mantels vergeten hadden, met eene edelmoedige trotsheyd antwoordden: Wy van Vlaenderen zyn niet gewoon onze zit-kussens mede te nemen. Vervolgens bekleedde Pieter de Brune in het jaer 1354 het ampt van dertienden schepenen van der Keure en was hy in het jaer 1356 elfsten schepenen der zelve bank. Jan de Brune had eenen ouderen broeder, Geeraerd de Brune genoemt,

[p. 21]

die in het jaer 1365 negensten schepenen van der Keure en in het jaer 1365 derden schepenen van Gedeele is geweest. Dewyl de familie van de Brune Jacob van Artevelde genegen was geweest, nam Jan de Brune een werkzaem deel in den opstand van Jan Yoens, en wierd hy in october 1379, onmiddelyk naer de dood van dit opperhoofd, met Raes van Herzeele, Pieter van den Bossche en Jan Boele, tot hoofdman en kapiteyn der gendsche witte kappen benoemd, die reeds Goesin Mulaert, Arnold de Clerck en Simoen Colpaert tot aenvoerders hadden. Nauwelyks was de Brune als hoofdman aengestelt, of hy trok met zyne amptgenooten en met 12,000 wel gewapende mannen uyt Gend op Kortryk, en vervolgens in het Vrye van Brugge op Tourhout en op Rousselaere, alwaer het volk onder het jok der Gentenaers gebragt wierd. Naderhand poogde dit leger-corps binnen Ipren te komen, het welk gelukte, naer een hevig gevegt, waer in van den kant der graefsgezinde vyf ridders, onder andere Robregt en Thomaes van Leeuwerghem, sneuvelden. In het midden van october van het zelve jaer trok hy met een magtig leger-corps uyt Gend, om Audenaerde te belegeren, welke stad hy evenwel niet konde veroveren; maer naer den 1 december 1379 met Philippe den Stouten voor Audenaerde een vrede-verdrag gesloten te hebben, gelukte dit hem beter den 23 february daer naer (1379 ouden styl of 1380 nieuwen styl), wanneer hy met 5000 witte kappen uyt zyn eygen gezag en buyten de kennis doch niet buyten den dank van den gendschen krygsraed, op het onverwagts uyt Gend liep, op Audenaerde trok en die stad overrompelde, waer van hy twee poorten dede afbreken en de vesting langs den kant van Gend dede plat leggen, zeggende opentlyk dat hy zulks gedaen had, om het mishandelen van gendsche schippers en het schenden der privilegien zynder geborte-stad te vreken. By een verdrag, door het toedoen van Jan van der Gracht, Simoen Bette en Gyzelbrecht de Gruutere den 6 maert 1379 (ouden styl) tusschen den graef van Vlaenderen en de Gentenaers gesloten, wierd Audenaerde aen den graef overgegeven en Jan de Brune voor eeuwig uyt Vlaenderen gebannen. Hy vertrok zig binnen Ath, in Henegauw, alwaer hy in veyligheyd dagt te blyven; maer op verzoek van den graef Lodewyk wierd hy zyne bedienaeren in handen gestelt en in het begin van het jaer 1380 naer Ryssel vervoerd, alwaer hy tegen regt en rede met eenige zynder vrienden onthoofd wierd. Jan de Brune was eenen goeden en hervaeren krygsman en zyne dood mogt door de Gentenaers als zeer noodlotig voor hun beschouwt worden, dewyl de zelve aen Pieter van den Bossche, Jan Boele, Raes van Herzele, Arnold de Clerck, Jan van Alnete en Pieter de Wintere aenleyding gaf om, op voorwendsel der vreede behandeling welke zy naer het voorbeeld van Jan de Brune van den graef Lodewyk van Male te vreezen hadden, onder de wapens te blyven en den vrede te weygeren, welken dien vorst de gendsche opstandelingen aenbood.