De historie van Belgis

[p. 66]

XXV Kapittel.

Van den oorsprong des ryks van Egypten, en van zommige wonderen en uytmuntendheden van het zelve land.

Het koningryk van Egypten heeft zynen oorsprong genomen onder Ragau, anders genoemd Reu; maer Vincentius zegt zulks geschied te zyn onder Saruch, zoon van Ragau, die geboren wierd 163 jaeren naer den zondvloed. In dit land heeft eerst geregeerd Solas, gelyk Eusebius schryft; maer het is eerst bewoond geweest van Mesram, zoon van Cham, gelyk wy reeds gezeyd hebben. Zynen naem, die het tegenwoordig nog voerd, heeft het ontleend van Egipto, broeder van Danaüs. Dit ryk, gelyk het H. Schrift ook getuygt, heeft menigvuldige omkeeringen ondergaen, en is niet te min in stand gebleven tot den tyd van Octavianus Augustus, roomschen keyzer. Naer Solas en naer de geboorte van Abraham, is het zelve 190 jaeren bestierd geweest door die van Theben.

Theben was eene oude en vermaerde stad in Egypten, hebbende 100 poorten en geheel op pilaeren staende; zoo dat 'er van onder wel een leger konde in gebragt worden zonder dat men daer van boven van wist. Zy had 150 stadien in haeren omtrek, en vervatte 100 stallen, in iederen van welken 200 peêrden stonden, zoo dat zy 'er in alles 20,000 konden inhouden. De huyzen waeren vier of vyf stagien hoog. Den oudsten tempel dezer stad had 13 stadien in den omtrek, was 45 cubitus hoog, en den muer 24 voeten dik. Den gemelden tempel was vol cieraeden en konstige dingen. Cambyses. koning van Persien, voerde die naer de verwoesting dezer stad niet alleen mede, maer daer-en-boven ook de bouwmeesters en beeldsnyders, om de steden Persepolis en Susa te bou-

[p. 67]

wen en te vercieren. Theben bragt in den tyd van oorlog tot 20,000 stryd-wagens te velde, die aen de wielen gewapend waeren met zeyssens, en wel voorzien van volk. Men zegt dat deze stad eerst gestigt is door den reuze Busirides, die eenen tyran was, en op zyne autaeren menschen verbrande voor offeranden, gelyk den H. Augustinus getuygd. Men plagt die ook Eliopolis of de groote stad der zonne te noemen. Van de zelve hebben geschreven Juvenal, Homerus, Diodorus van Sicilien en Plinius; in zyn 37 boek. Al het omliggende land is, na den naem dezer stad, Regio Thebaïda genoemd.

Naer die van Theben hebben in Egypten geregeerd de herderen, die alle den naem van Pharaö voerden, den tyd van 103 jaeren; vervolgens de Diapolitani, 177 jaeren; daer naer vele Mooren, en ten laesten Cambyses voorzeyd, die ook Nabuchodonosor genoemd wierd. Sedert bleef dit ryk onder het gebied der Persiaenen tot den tyd van Assuerus, anders genoemd Artaxerxes.

Aengaende de wonderen van Egypten waer zeer veel te schryven. Men zag in dit land uytnemende groote werken, pyramiden genoemd, of graf-naelden, die zoo hoog waeren dat zy tot aen den hemel scheenen te reyken. Eene der voornaemste is geweest de gene die men toeschryft aen den koning Semis, aen de welke, volgens Plinius en Diodorus, den tyd van twintig jaeren gearbeyd hebben 560,000 werklieden. Zy was beneden in 't vierkant 3332, en van boven aen haere spits 60 voeten wyd. Dit werk wierd voor het zesde wonder der weireld gehouden. Het tweede van de zeven wonderen der weireld was ook in Egypten, te weten den waektoren, Pharos genoemd, volgens het eyland van den zelven naem, daer hy nevens gebouwd was, twintig passen verre in de zee. Hy stond op vier glazen kreeften, die onder hun vier geheel dezen toren ophielden. Men heeft noyt te regt begrepen hoe deze kreeften mogten gegoten en in de zee gesteld zyn; hoe men op de zelve eenen zoo zwaeren

[p. 68]

toren had konnen bouwen zonder dat zy braken, en hoe zy niet opgeëten wierden van het zee-water. Dit werk wierd gemaekt in het veertigste jaer der regering van den egyptischen koning Ptholomeus Philadelphus, onder het opzigt van zekeren meester Sostratus Chidius genoemd. Van Symaudius grafstede, van de dool - hoven, van nog verscheyde uytmuntende steden, als Memphis en andere, die wel 150 stadien in de ronde hadden, (de stadie is 360 voeten lang; zoo verre plagt Hercules, dien sterken reuze, in eenen adem te loopen), van de konstige en zeer groote beelden, benevens meer andere dingen die in Egypten plagten te zyn, zoude de beschryving te lang vallen; ook heeft zy weynig betrek tot onze stoffe.

Ik kan hier geenzins verzwygen het geen Diodorus schryft, te weten, dat 'er in Egypten op eenen tyd 18,000 steden plagten testaen, en dat 'er 7,000,000 menschen inwoonden. Den zelven schryver verhaeld daer-en-boven dat in dit land uytgevonden zyn de sterrekunde en rekenkonst, die zoo konstig en zwaer zyn dat zy, al schoon gevonden wezende, van zeer scherpzinnige lieden nog kwalyk konnen begrepen worden: denkt dan wat meesters zulke uytvinders moeten geweest hebben. Licurgus, Solon en Plato, van d'eerste en grootste philosophen, hebben zig niet geschaemd nae Egypten te reyzen, om aldaer de redekonst te leeren; van gelyken is Pythagoras Samius, dien scherpzinnigen man, derrewaerds getrokken om zig te laeten onderwyzen in de landmeterye en rekenkonst. Alle ambagten waeren daer uytnemende volmaekt; de schilders, de beeldsnyders en de bouwmeesters waeren de grootste konstenaeren der weireld.

Dit land was ook en is nog bovenmaeten vrugtbaer; want al is deszelfs derde deel maer bekwaem om bezaeyd en beplant te worden, zoo voorziet het nogtans vele andere landen en koningryken van koorn, vlas en andere dingen. In Egypten hebben voortyds de alderweêrdigste mannen in het christen geloof gebloeyt; want daer de zonde en

[p. 69]

atgoderye groot was, heeft de gratie en genaede Gods ook groot geschenen. Dit ryk is nu onder de magt der Turken of mahometaenen, en word bewoond van veel woest volk, en heeft het grootste deel van zynen luyster verloren.