De reus van Rotterdam
(1971)–C.B. Vaandrager–
Auteursrechtelijk beschermdStadsgeheimen
119Literatuur... realist... Haagse Post: ‘Ontraden aan iedereen, vooral om sexuele obsessie.’ Verstandig Ouderschap verdedigt Leve Joop Massaker: ‘Zo geestig, dat men niet aan onsmakelijkheid en ook niet aan profanatie denkt.’ Beurtelings toegejuicht en uitgejouwd: spectaculair debuut, omstreden naam, plus daaraan verbonden vrienden en vijanden. In jaren die volgen, blijf ik bijval en tegenspraak uitlokken als voorman van een nieuwe dichtersgeneratie, onthullend documentarist, Gard-Sivik-redakteur, en vooral als avontuurlijke eenling. Doe graag van me spreken, vergroot bij voorkeur raadsel rond optreden. Mijn Avonturen deel I (Nieuwe Nijgh Boeken, ƒ7.90, wijziging voorbehouden) brengen de kritiek dan ook prompt in verwarring: | |
[pagina 195]
| |
‘De hemel beware ons voor een vervolg.’ (Eindhovens Dagblad) ‘Her erbarmelijkste dat we ooit hebben gelezen.’ (Volkskrant) ‘Een van de meest vitale jongere prozaïsten, met zeer origineel talent.’ (Telegraaf) ‘Vaandrager kan schrijven, en goed.’ (NRC) 8 verhalen, besloten door Naschrift. Langste verhaal: nieuwe, derde verzie Leve Joop Massaker. In 6 verhalen worden de ‘avonturen’ beleefd en verteld door een jongetje, onopvallend en onopgemerkt opgroeiend in het naoorlogse Rotterdam-Zuid. Laatste 2 verhalen: Van het een komt het ander en Je maakt wat mee spelen in Amsterdam en zowel de waarnemingen als de omgeving van de verteller zijn intussen een dikke tien jaar ouder geworden. In ironische tegenstelling tot titel en omslag, zoek ik mijn avonturen in de alledaagse werkelijkheid: ouderlijk huis, straat, haven, vakantiekolonie, huurkamers. Niet de gebeurtenissen maken het boek avontuurlijk, maar de waarnemingen, waarin de gebeurtenissen zich voltrekken. Ik geef nergens rechtstreeks kommentaar. Onpartijdig, ogenschijnlijk ongeïnteresseerd, observeer ik ondertussen, behalve eigen handelingen, vooral verhoudingen tussen mensen die mij omringen en hun gedrag: Niet voor niks is het 2 paginaas korte Naschrift een beschrijving van de werking van het menselijk oog (TV-Vers 1), waarin de lezer te verstaan wordt gegeven, dat het gezichtsorgaan het voornaamste werktuig van de schrijver is. Mijn rol is die van onbevooroordeeld observer. Gemerkt, dat zoon instelling in Nederland moedwil en misverstand oproept, vandaar Naschrift. Beweer niet, dat ik nieuwe procedee heb ontdekt... alleen uitgevonden: ben van nature realist. Realisme spreekt uit de motieven die deel I beheersen: eros en geweld... realisme spreekt ook uit mijn soms ongezouten taalgebruik, vooraf gerechtvaardigd met citaat van Alexander (Cains book) Trocchi: ‘I find myself cultivating a certain crudity of expression, judging it to be essential to meaning, in a slick age vital to the efficacy of language.’ Voorbeelden: in nieuwe verzie Leve Joop Massaker: ‘grappen’ veranderd in ‘rotstreken’ | |
[pagina 196]
| |
‘klap’ in ‘oplazer’ ‘drinken’ in ‘zuipen’ etcetera, wat sommige kritici deed waarschuwen tegen ‘wansmaak’, ‘devaluatie in de letteren’ en ‘stoer doen met ruwe woorden’. Bij herschrijven kwam ik erachter: overbodige schroom had mij weerhouden, meteen de juiste woorden te gebruiken. Resultaat van nauwkeurige métier-opvatting: waakzame, uitgebeende stijl, waarin realisme, melancholie en humor ongedwongen samengaan. Tegenstanders verwijten mij, met mun donkere bril en baardje, gebrek aan produktiviteit. Mijn verweer: ‘Hoe weet je dat ik weinig schrijf? Mijn schrijverij is een ijsberg... laat meer weg, laat minder snel los dan ander.’ Wat het lezerspubliek van mij kan verwachten? Niet weinig: De broek van Doris Day, novelletje / Gedichten/Nieuwe Avonturen/ Nieuwe Bevliegingen Diverzen/De pooiers, documentaire / Nederlandse bewerkingGa naar voetnoot* van ‘Trick Baby’ en ‘Pimp’ van Iceberg Slim/Groeten uit Ibiza, documentaire-vakantiegids/boek Ook al aan de Guitaar/Castor 2000, TV-spelletje, om Johnny & Rijk bij mekaar te houen.../Free Opera/eerste speelfilm TRAPLIFT... en vele andere Projekten. In verloren ogenblik misschien vluggertje, afmakertje: Aanslag Jan Wolkers, tussedoortje... beter laat dan nooit... beloofd is beloofd... Dagelijks detail schrijversleven: boven schrijftafel in rosse buurt Chinatown (Katendrecht) bij elke oogopslag uitspraak van tenorist John Coltrane, die ik tot lijfspreuk verklaar: ‘I must practice.’ HAAGSE POST / AMSTERDAM, 1 januari 1962
De heer C. Vaandrager is als fotomedewerker verbonden aan ons weekblad. Men wordt verzocht hem bij het uitoefenen van zijn taak zoveel mogelijk behulpzaam te zijn. | |
[pagina 197]
| |
(handtekening Armando) redakteur kunsten HAAGSE POST / PERSKAART / ONAFHANKELIJK WEEKBLAD Bevoegde autoriteiten worden verzocht houder van deze kaart bij het uitoefenen van zijn taak zoveel mogelijk behulpzaam te zijn. The competant authorities are kindly requested to facilitate the professional task of bearer of this card. Les autorités sont invitées à bien vouloir faciliter la tache professionelle du titulaire de la présente carte. Die zuständigen Behörden sind gebeten, dem Inhaber dieser Karte die berufliche Tätigkeit zu erleichtern.
Houder C.B. Vaandrager is als feature redacteur verbonden aan het weekblad Haagse Post De hoofdredakteur (Mr. G.B.J. Hiltermann)/De houder(ster) C.B. Vaandrager |
|