Bush en Blair en het veld van eer

[p. 186]

Bush en Truman

De waarderingscijfers voor president George W. Bush zijn na een korte opleving weer gezakt tot de laagste in de geschiedenis.

Ik denk niet dat de spin doctors van Bush opnieuw proberen het voor te stellen alsof hun president er net zo één is als Harry S. Truman (president van 1945 tot 1953). Dat deden ze toen de cijfers van Bush een eerder dieptepunt bereikten. Truman had in de laatste jaren van zijn presidentschap immers ook slecht gescoord. Maar geldt hij nu niet als een van de grootste van Amerika's 43 presidenten? Inmiddels moet echter tot de reclamemakers zijn doorgedrongen dat de vergelijking Bush-Truman tot pijnlijke conclusies leidt.

Er zijn inderdaad overeenkomsten. Net als Bush was Truman in zijn tweede ambtstermijn belast door een impopulaire oorlog. Truman stond Zuid-Korea bij in de strijd tegen een Noord-Koreaanse veroveringsoorlog, en deed dat onder de vlag van de Verenigde Naties. Bush daarentegen begon een aanvalsoorlog tegen Irak zonder enige volkenrechtelijke rechtvaardiging, zonder internationale steun, en onder valse voorwendselen: niet-bestaande ‘massavernietigingswapens’, niet-bestaande samenwerking tussen Osama bin Laden en Saddam Hoessein.

Truman, afkomstig uit een boerenfamilie, meldde zich als vrijwilliger en vocht met distinctie in de Eerste Wereldoorlog. Bush, miljonairszoon, drukte zich voor de oorlog in Vietnam, door dienst te nemen in het ‘champagneteam’ van de Nationale Garde van Texas.

Na de oorlog begon Truman een herenmodezaak, maar moest die in 1922 sluiten. Hij deed er twintig jaar over om alle schulden af te

[p. 187]

lossen. George Bush was een keer op keer mislukt zakenman vóór hij de politiek inging. Zijn rijke vrienden betaalden zijn schulden.

Truman kwam in aanmerking voor het vicepresidentschap, omdat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog naam maakte als voorzitter van een comité van de Senaat en daar nietsontziend corruptie en oorlogswinstmakerij aan de kaak stelde. President Bush heeft systematisch bevriende ondernemingen, niet alleen in Irak, bevoordeeld, en de federale overheid op de hoogste posten bevolkt met politieke vrienden zonder kwalificatie.

Niemand weet meer wie de vicepresident van Truman was. Bush' vicepresident, Dick Cheney, heeft politieke invloed zonder precedent.

Truman omringde zich met mannen die hem konden tegenspreken, zoals George Marshall, de hoogste Amerikaanse militair in de Tweede Wereldoorlog, en Dean Acheson.

Bush heeft een club om zich heen verzameld die hem naar de mond moet praten. Voorbeeld: nationaal veiligheidsadviseur tijdens zijn eerste periode Condoleezza Rice, die haar functie volledig verzaakte. Ze confronteerde de president nooit met onaangename informatie, zoals een op handen zijnde actie van Al-Qa'ida. Ze zag het als haar taak hem te bemoederen.

Truman trok zich niets aan van opiniepeilingen. Vóór de verkiezingen van 1948 maakte hij van zijn presidentiële bevoegdheden gebruik om onderscheid op basis van ras in de federale overheid (dus ook de krijgsmacht) te verbieden. Bush speelt in zijn verkiezingscampagnes in op stiekem racisme en ondergraaft de Amerikaanse Grondwet door wetgeving van het Congres niet te aanvaarden.

Van Truman is gezegd dat hij elke ochtend opstond met de vraag: wat kan ik als president doen om arme Amerikanen te helpen? Bush heeft enkel en alleen de materiële belangen van de allerrijkste Amerikanen behartigd, door absurde belastingverlagingen ten gunste van de allerhoogste inkomenscategorieën.

Truman was een van de voornaamste architecten van de naoorlogse wereldorde. Een orde die enerzijds tot uiting kwam in de anticommunistische containment-politiek ten opzichte van de Sovjet-

[p. 188]

Unie, anderzijds in een stelsel van internationale samenwerking, van de Verenigde Naties tot de NAVO. Hij slaagde erin Republikeinen en Democraten te scharen achter een gemeenschappelijk buitenlands beleid, dat meer dan veertig jaar standhield.

Bush heeft de aanslagen van 11 september 2001 gebruikt om zijn machtspositie te versterken, ten koste van de Grondwet, en om een ongekende politieke polarisatie tussen Republikeinen en Democraten te bewerkstelligen.

Het grootste verschil is natuurlijk dit: Harry S. Truman is een van de grootste presidenten van de Verenigde Staten geweest. George W. Bush is op weg de slechtste te worden.

21 oktober 2006